TÜRKÇE DERSLERİNDE KULLANILAN YARDIMCI KAYNAK KİTAP VE MATERYALLERİN İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 28 Sayı: 2, 483 - 494, 21.08.2024

Atilla Dilekçi

https://doi.org/10.20296/tsadergisi.1195984

Öz

Öğretmenler, öğretim sürecinde ders kitapları dışında çeşitli yardımcı kaynaklar kullanır. Bu araştırmada Türkçe öğretmenlerinin derslerde kullandıkları yardımcı kaynakların neler olduğu, yardımcı kaynakları kullanım sıklıkları ve gerekçelerini belirlemek amaçlanmıştır. Bu amaç için araştırma, karma yöntem modellerinden yakınsayan paralel desene göre tasarlanmıştır. Araştırmanın nicel bölümü tarama, nitel bölümü olgubilim desenine göre yürütülmüştür. Çalışma grubundaki 92 Türkçe öğretmenine yardımcı kaynak kullanım anketi ve 46 Türkçe öğretmenine görüşme formları uygulanarak veriler toplanmıştır. Elde edilen nicel veriler betimsel analize, nitel veriler içerik analizine göre çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda Türkçe öğretmenlerinin yardımcı kaynakları sıklıkla kullandıkları belirlenmiştir. Derslerde kullanılan bu yardımcı kaynaklar; soru bankası, akıllı defter, etkinlik kitabı, sözlükler, konu anlatımlı kitaplar, çalışma kâğıtları, dil bilgisi kitapları ve deneme sınavları gibi eğitim öğretim araçlarıdır. Ayrıca derslerde web siteleri, dijital uygulamalar, EBA, videolar, ders sunuları, e-kitap, kelime oyunları, animasyon, fotoğraf ve resimler gibi dijital yardımcı kaynakların da kullanıldığı belirlenmiştir. Türkçe öğretmenlerinin yardımcı kaynakları; konuları pekiştirmesi, dersi somutlaştırması ve öğrencileri sınava hazırlamada yardımcı olması gibi gerekçelerle derslerde kullandıkları belirlenmiştir. Öğretmenlere göre bu yardımcı kaynaklar öğrencilerin derslere etkin katılımını sağlamakta ve bilişsel gelişimlerini desteklemektedir. Öğretmenlere göre öğrencilerin dil becerilerinin gelişiminde de yardımcı kitaplar ve öğretim materyalleri etkilidir. Okullarda sıklıkla kullanılan bu yardım kaynakların çeşitlendirilmesi, zenginleştirilmesi ve amaca uygun geliştirilmesi öğretim sürecine katkı verecektir.

Anahtar Kelimeler

yardımcı kaynak, eğitim araçları, öğretim materyalleri, türkçe dersi

Kaynakça

• Akın, E. (2015). Türkçe çalışma kitaplarındaki (6, 7 ve 8. sınıflar) dil bilgisi etkinliklerinin çeşitli açılardan değerlendirilmesi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(15), 19-34. doi: 10.7827/TurkishStudies.8722
• Arı, S. (2008). MEB İlköğretim yedinci sınıf Türkçe ders kitabında resimlerin içerikle uyumu (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Arslan, A. ve Engin, A. O. (2019). 5. sınıf Türkçe ders kitabının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(13), 67-94. doi: 10.46778/goputeb.570245
• Ayhan, Y. (2010). İlköğretim 5. sınıf Türkçe ders kitabı resimlemelerinin biçim ve içerik açısından 11 yaş grubuna uygunluğu ve aynı yaş grubu öğrencilerin yaptığı resimlemelerle karşılaştırılması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bağcı, H. ve Ünal, Y. (2013). İlköğretim 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik düzeyi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(3), 12-28. doi: 10.16916/aded.15997
• Bozkurt, E. ve Ateş, B. K. (2021) İlkokul matematik dersinde kullanılan yardımcı kaynak kitaplarına ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Turkish Journal of Educational Studies, 8(2), 109-128.
• Canlı, S. (2015). Türkçe ders kitaplarına seçilecek metinlerin belirlenmesinde çocuğa görelik ilkesi. Journal of Language Education and Research, 1(1), 98-123. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/177617
• Creswell J. W., & Creswell J. D. (2018). Research design qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (5nd ed.). Los Angeles: SAGE Publications.
• Çangal, Ö. (2021). Yabancılara Türkçe öğretiminde yardımcı kaynaklardan yararlanma: Türkçenin sesi yunus emre örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 23, Yunus Emre ve Türkçe Özel Sayısı, 198-211.
• Çevik, A. ve Güneş, F. (2017). Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(2), 272-286. doi: 10.16916/aded.288848
• Davis, L. L. (1992). Instrument review: Getting the most from a panel of experts. Applied nursing research, 5(4), 194-197.
• Demirel, Ö. ve Kıroğlu, K. (2005). Konu alanı ders kitabı incelemesi. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Dilekçi, A. (2021). Türkçe eğitimi açısından Eğitim Bilişim Ağı (EBA). RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (25), 1-17. DOI: 10.29000/rumelide.1032354.
• Epçaçan, C. ve Okçu, V. (2010). İlköğretim Türkçe ders kitaplarının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 40(187), 39-51. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/442724
• Evin, İ. ve Kafadar, O. (2004). İlköğretim sosyal bilgiler programının ve ders kitaplarının ulusal ve evrensel değerler yönünden içerik çözümlemesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 32(2), 293-304. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/tebd/issue/26127/275213
• Göçer, A. (2008). İlköğretim Türkçe ders kitaplarının ölçme ve değerlendirme açısından incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 197-210. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/32094
• Güneş, F. (2002). Ders kitaplarının incelenmesi. Ankara: Ocak Yayınları.
• Hesapçıoğlu, M. (2008). Öğretim ilke ve yöntemleri eğitim programları ve öğretim. Ankara: Nobel Yayınları.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Lynn, M. R. (1986). Determination and quantification of content validity. Nursing Research.
• Maden S. ve Önal A. (2018). Elektronik bilişim ağı’ndaki ortaokul Türkçe dersi içeriklerinin kullanımı üzerine bir araştırma. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 4(2), 101-121. Doi: 10.31464/jlere.399414
• Miles, B. M., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analvsis (2nd ed.). London: Sage Publisher.
• Semerci, Ç. (2004) İlköğretim (1.-5. Sınıf) Türkçe Ders Kitaplarının Genel Bir Değerlendirmesi. Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi, 3(1), 21-24. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/fudad/issue/47032/591106
• Şahin, A. (2008). İlköğretim birinci sınıf Türkçe ders kitabı, öğrenci çalışma kitabı ve öğretmen kılavuz kitabının öğretmen görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(3), 133-146. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1494984
• Taş, H. ve Minaz, M. B. (2018, Kasım-Aralık). Derslerde yardımcı kaynak kullanılmasının öğretmen, veli ve öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi. 2. ISAS Sempozyumu’nda sunulan bildiri, Samsun.
• Tutar, M. (2015). Eğitim Bilişim Ağı (EBA) sitesine yönelik olarak öğretmenlerin görüşlerinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Tüysüz, C. ve Çümen, V. (2016). Opinions of secondary school students about eba course website. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 9(3), 277-296.
• Yaylı, D. ve Solak, M. (2014). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında ve öğretmen kılavuz kitaplarında yer alan yazma etkinliklerine dair öğretmen görüşleri. Turkish Studies, 9(6), 1139-1151. doi: 10.7827/TurkishStudies.6624
• Yıldırım, A. ve Şimşek H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.