Yaseminler Tüter mi, Hâlâ?’da Tarihsel, Kültürel Yansımalar ve EOKA

Yıl 2024, Cilt: 28 Sayı: 3, 615 - 628, 10.12.2024

Osman Yıldız

https://doi.org/10.20296/tsadergisi.1527546

Öz

Alev Alatlı’nın Yaseminler Tüter mi, Hâlâ? adlı romanı, Kıbrıs’ın tarihsel ve kültürel özelliklerine dair birçok malzemeyi içinde barındırmasının yanı sıra roman kahramanı Eleni üzerinden 1955 – 1967 arasında Kıbrıs’ta cereyan eden olaylara da yer verilir. Henüz “on iki yaşlarında” olan Eleni’nin değişen yaşam döngüsü, zaman zaman EOKA’nın ve TMT’nin faaliyetleriyle de kesişir. Bu kesişmede Eleni için en acıtıcı ve öldürücü olan EOKA’nın varlığıdır. Dolayısıyla roman kurgusu, başlangıcından sonuna kadar EOKA’nın faaliyetleri etrafında şekillenir. EOKA’nın Kilise ile birlikteliği, eylemleri, çalışma metotları, törenleri ve amaçları detaylı bir şekilde işlenirken TMT ile ilgili yansıyanlar sınırlı kalmıştır. Romanda Kıbrıs’ın tarihsel süreci, roman kurgusunun önüne ve arkasına “Vakanüvis” başlığı altında yerleştirilen belgelerle de ortaya konur. Bu belgelerin ışığında kimi zaman roman kurgusu içerisinde, Lüzinyanlar, Osmanlılar ve İngilizler dönemiyle ilgili yönetim eleştirileriyle de karşılaşırız. Bu çalışmada, eserden yansıyan yerel kültürel unsurlar, mekânlar ve bu mekânlarda cereyan eden hadiselere tahkiyeli edebî eser inceleme yöntemleriyle bakılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kıbrıs, Türk romanı, EOKA, İngiliz sömürge idaresi

Etik Beyan

Araştırmada herhangi bir etik ihlal ve çıkar çatışması olmadığını beyan ederim.

Teşekkür

Teşekkürler, saygılar.

Reflections on the Historical and Cultural Characteristics of Cyprus and EOKA from the Novel Yaseminler Tüter mi, Hâlâ?

Öz

Alev Alatlı's novel Yaseminler Tüter mi, Hâlâ? (Do the Jasmines Still Smell?) contains a wealth of material on the historical and cultural characteristics of Cyprus and also covers the events that took place in Cyprus between 1955 and 1967 through the story of the protagonist, Eleni. Eleni, who is only "twelve years old," experiences various changes in her life cycle, intersecting at times with the activities of EOKA and TMT. The most painful and deadly for Eleni at these intersections are the activities of EOKA. Therefore, the novel's narrative is shaped around EOKA's activities from beginning to end. EOKA's cooperation with the Church, their actions, working methods, rituals, and goals are detailed comprehensively.

Anahtar Kelimeler

Cypriot, Turkish novel, EOKA, British colonial administration

Kaynakça

• AAM, (2024). https://tr.wikipedia.org/wiki/Apostolos_Andreas_Manast%C4%B1r%C4%B1 Erişim tarihi:10.07.2024.