KAYNAŞTIRMAYA/BÜTÜNLEŞTİRMEYE HAZIRLIK ETKİNLİKLERİNİN ÖZEL GEREKSİNİMLİ ÖĞRENCİLERİN SOSYAL KABULLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİLİLİĞİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 24, 26.12.2022

Mehmet Kaya , Tevhide Kargın

Öz

Bu araştırmanın genel amacı, normal gelişim gösteren öğrencilere yönelik hazırlanan kaynaştırma/bütünleştirme hazırlık etkinliklerinin özel gereksinimli öğrencilerin sosyal kabulleri üzerindeki etkililiğini incelemektir. Araştırmada tam deneysel model, nicel bir araştırma yöntemi uygulanmıştır. Desen olarak; randomize öntest-sontest kontrol gruplu bir tasarım kullanılmıştır. Katılımcılar; ilkokulda 12 sınıftan rastgele iki sınıf seçilmiş ve rastgele olarak deney ve kontrol grupları olarak atanmıştır. Deney grubunda 30, kontrol grubunda 30 olmak üzere toplam 60 öğrenci katılmıştır. Deney grubundan üç, kontrol grubundan iki öğrenci devam sürekliliğini gösteremedikleri için çalışmadan çıkarılmıştır. Araştırmanın veri toplama araçları; Akran Kabul Ölçeği (AKÖ) ile toplanmıştır. Verilerin analizi; IBM SPSS 22 paketi kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular; müdahale programının uygulandığı deney grubunun son test puanları ile kontrol grubunun son test puanları arasında anlamlı bir fark olduğu görülmüştür. Sonuçlar tipik gelişim gösteren öğrenciler tarafından gerçekleştirilen kaynaştırma etkinliklerinin, özel gereksinimi olan öğrencilerin sosyal kabullerini artırmada etkili olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Individual with Special Needs, Peer, Inclusion and Social Acceptance

Kaynakça

• Aktaş, C. (2001). İlköğretim Öğrencilerinin Fiziksel Özürlü Yaşıtlarına Yönelik Sosyal Kabul Düzeylerinin Geliştirilmesi, Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi. Ankara: Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Yayınları
• Batu, S. & Kırcaali-İftar, G. (2006). Kaynaştırma. Ankara: Kök Yayıncılık
• Batu, E.S., Çolak, A. & Odluyurt, S. (2012). Özel Gereksinimli Öğrencilerin Kaynaştırılması. Ankara: Vize Yayıncılık
• Battal, İ. (2007). Sınıf Öğretmenlerinin ve Branş Öğretmenlerinin Kaynaştırma Eğitimine İlişkin Yeterliliklerinin Değerlendirilmesi. Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon
• Büyüköztürk, Ş. Kılıç Çakmak, E. Erkan Akgün, Ö. Karadeniz, Ş.ve Demirel, F. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi. 24. Baskı
• Büyüköztürk, Ş.(2018). Sosyal Bilimler İçin Veri Analiz El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi. 24. Baskı
• Civelek, A. H. (1990). Eğitilebilir Zihinsel Özürlü Çocukların Sosyal Kabul Görmelerinde Normal Çocukların Bilgilendirilmelerinin ve İki Grubun Resim-İş ile Beden Eğitimi Derslerinde Bütünleştirilmelerinin Etkileri. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Diler, N. (1998). Kaynaştırma Kavramı Kaynaştırma Uygulamaları ve Etkili Kaynaştırma İçin Yapılması Gerekenler. 8. Ulusal Özel Eğitim Kongresi (13-15 Kasım 1998) bildiriler kitabı içinde (s. 157-162). Edirne: Trakya Üniversitesi Yayınları
• Donaldson, J. (1980). Changing Attitudes towards Handicapped Person: A Review and Analysis of Research. Exceptional Children, 46(7), 504-514
• Erbaş; D. (2012). Güvenirlik. Elif Tekin-İftar (Ed.), Eğitim ve Davranış Bilimlerinde Tek Denekli Araştırmalar içinde (s. 109-133). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları
• Gülay, H.& Akman,B. (2009).Okulöncesi dönemde sosyal beceriler. Ankara: Pegem Akademi
• Hiller, A.,Fish, T., Cloppert, P. & Beversdorf, D.Q. (2007). Outcomes of a social and vocational skills support group for adolescents and young adults on the autism spectrum. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 22(2), 107-115
• Karahan, S., Yıldırım Parlak, Ş., Demiröz, K., Kaya, M. ve Kayhan, N. (2021). Annelerin Koronavirüs (COVID-19) sürecinde özel gereksinimli çocuklarının problem davranışları ile baş etme deneyimleri. Journal of Qualitative Research in Education, 25, 79-105. doi: 10.14689/enad.25.4
• Kaya, M. (2020). Kaynaştırmaya/Bütünleştirmeye Hazırlık Etkinliklerinin Özel Gereksinimli Öğrencilerin Sosyal Kabulleri Üzerindeki Etkililiğinin İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi).Hasan Kalyoncu Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Leyser, Y., Cumblad, C. & Strikman, D. (1986). Direct Intervention to Modify Attitude towards the Handicapped by Community Volunteers: The Learning About Handicapped Programme. Educational Review, 38(3), 229-236
• Manetti, M., Schneider, B. H. & Siperstein, G. (2001). Social Acceptance of Children with Mental Retardation: Testing the Contact Hypothesis with an Italian Sample. International Journal of Behavioral Development, 25(3), 279-286
• Özaydın, L. (2006). Arkadaşlık Becerilerini Geliştirme Programının Özel Gereksinimi Olan ve Olmayan Okul Öncesi Çocuklarının Sosyal Etkileşimlerine Etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Petry, K. (2018) The relationship between class attitudes towards peers with a disability and peer acceptance, friendships and peer interactions of students with a disability in regular secondary schools, European Journal of Special Needs Education, 33:2, 254-268, DOI: 10.1080/08856257.2018.1424782
• Tekin, E. (1994). The Effects of Exposure to Information Techniques on Fourth Grade Children’s Social Acceptance Level of Exceptionality. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Turhan, C. (2007). Kaynaştırma Uygulaması Yapılan İlköğretim Okuluna Devam Eden Normal Gelişim Gösteren Öğrencilerin Kaynaştırma Uygulamasına İlişkin Görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir
• Vuran, S. (2005). The Sociometric Status of Student With Disabilities in Elementary Level Integration Classes in Turkey. Eurasian Journal of Educational, Research.18, 217-235 Yaşaran, Ö. Ö. (2009). Normal Gelişim Gösteren Öğrencilerin Özel Gereksinimli Bireylerin Sosyal Kabullerini Sağlamada Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinliklerinin Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü
• Yaşaran, Ö.Ö, Batu S, Özen A. (2014). Özel Gereksinimli Bireylerin Sosyal Kabullerini Sağlamada Normal Gelişim Gösteren Öğrencilere Sunulan Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinliklerinin Etkisi. Anadolu Üniversitesi Bilimsel Dergi. 14/ 3
• Wagner L. (2019). Good Character Is What We Look for in a Friend: Character Strengths Are Positively Related to Peer Acceptance and Friendship Quality in Early Adolescents. The Journal of Early Adolescence. 2019;39(6):864-903. doi:10.1177/0272431618791286