Rehberlik Öğretmenlerinin Okul Sosyal Hizmetine İhtiyaç Duydukları Sorun Alanlarının Belirlenmesi

Yıl 2019, Cilt: 30 Sayı: 2, 555 - 582, 30.05.2019

Güliz Kuli Şeyda Yıldırım

https://doi.org/10.33417/tsh.572223

Cited By: 2

Öz

Bu
araştırma ile rehberlik öğretmenlerinin okul sosyal hizmetine ihtiyaç
duydukları sorun alanlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, İzmir’in
yoğun nüfuslu beş bölgesinden (Bornova, Karabağlar, Konak, Karşıyaka, Buca)
seçilen 100 rehberlik öğretmeni ile gerçekleştirilen nicel bir çalışmadır.
Katılımcıların temel sosyo-demografik bilgilerinin yanı sıra, okulda
karşılaştıkları sorunlarla ve okul sosyal hizmetine yönelik düşünce ve
ihtiyaçlarını öğrenmeye yönelik sorulara yer verilen anket formu ile veriler
toplanmıştır. Araştırmanın verileri yüz yüze görüşme yöntemi ile elde
edilmiş,  veri işleme ve çözümleme
aşamasında SPSS 15.0 programından yararlanılmıştır. Araştırmanın bulgularına
göre rehberlik öğretmenlerinin çoğunlukla sosyal hizmet mesleği hakkında bilgi
sahibi olduğu ve okul sorunlarının çözümüne sosyal hizmet uzmanlarının katkı
sağlayacağını düşündükleri sonucuna ulaşılmıştır. Rehberlik öğretmenlerin
çoğunluğunun okul ortamlarında başarısızlık, 
saldırganlık, ihmal ve istismar, ev içi şiddet, madde bağımlılığı ve
suça sürüklenme gibi pek çok sorunla karşılaştığı ve bu sorunların çözümü için
sosyal hizmet uzmanına ihtiyaç duyduğu görülmüştür. Bundan dolayı okul sosyal
hizmeti uygulamasının hayata geçirilmesi ve okul sosyal hizmeti alanının tanıtılmasına
yönelik çalışmaların yapılması oldukça önemli görülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Okul Sosyal Hizmeti, Sosyal Hizmet, Sosyal Hizmet Uzmanı, Rehberlik Öğretmeni, Rehberlik Servisi

Identifiying The Problem Areas in which School Guidance Teachers Need School Social Work

Öz

The purpose of the research is to identify the problem
areas in which school guidance teachers need school social work. The study is a
quantitative study conducted with 100 guidance teachers selected from five
densely populated regions of İzmir (Bornova, Karabağlar, Konak, Karşıyaka,
Buca). In addition to the basic socio-demographic
information of the participants, data were collected through a questionnaire
form which included questions about the problems they encountered at school and
their thoughts and needs for school social work. Data of the study were gathered
through face to face interviews.  SPSS
version 15.0 was used to interpret the data. According to the findings of the
study, it can be concluded that guidance teachers mostly have knowledge about
social work profession and think that social workers will contribute to the
solution of school problems.  It has been
found out that most guidance teachers face problems such as failure,
aggression, neglect, abuse in school environments, domestic violence, drug
addiction and drift, and they need social workers to solve these problems.
Therefore, the implementation of the school social work practice and the
introduction of the school social service area are considered to be very
important.

Anahtar Kelimeler

School Social Work, Social Work, School Social Worker, Counselor, Counseling Service

Kaynakça

• Abramson, JS., Mizrahi, T. (1996). When social workers and physicians collaborate: Positive and negative interdisciplinary experiences. Social Work, 1;41(3):270-81.
• Acosta-Price, O., Graham-Lier, J. (2008). School mental health services for the 21th century: Lessons from the district of Columbia school mental health program.
• Aktas EF, Demirtas-Zorbaz S. (2018) School Counselor’s Opinions About Their Competence of Child Counseling. Journal of the Faculty of Education. 245-56.
• Akyüz, E. (2018) İlköğretim öğretmenlerinde sosyal hizmet algısı ve okul sosyal hizmeti. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Allen, M., Burt, K., Bryan, E., Carter, D., Orsi, R., Durkan, L., (2002). School counselors' preparation for and participation in crisis intervention. Professional School Counseling, 96-102.
• Allen-Meares, P. (2013). School social work. Encyclopedia of Social Work.
• Anderson, E. & Bronstein, L. R. (2012). Examining interdisciplinary collaboration within an expanded school mental health framework: A community-university initiative. Advances in School Mental Health Promotion, 1-15.
• Arman, JF., Scherer, D. (2002). Service learning in school counselor preparation: A qualitative analysis. The Journal of Humanistic Counseling, 69-86.
• ASCA (American School Counselor Association) (2000) Position state-ments of the American School Counselor Association. Alexandria, VA: Author. 1990,Revised 2000
• Aslan S. (2003) Ankara ili ortaöğretim kurumlarında çalışan alandan ve alan dışından rehber öğretmenlerin mesleki etkinliklerine ilişkin görüşleri ve sorunları. H.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Avcı M. (2006) Ergenlikte toplumsal uyum sorunları. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 7: 39-64.
• Austin, M.J. (1972). Continuing Education in Social Welfare: School Social Work and the Effective Use of Manpower. System of Florida, Tallahassee.
• Aydemir-Sevim, S. ve Hamamcı, Z. (1999). Psikolojik danışmanların mesleki doyumları ile mesleki yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 12, 39-46.
• Barbee, P., Scherer, D., & Combs, D. (2003). Pre-practicum service-learning: Examining the relationship with counselor self-efficacy and anxiety. Counselor Education and Supervision, 108-119.
• Bolgün C., Şahin F., Baydur H. (2017). Manisa’da toplumun sosyal hizmet mesleğine ilişkin farkındalığı ve tutumu: Karşılaştırmalı bir araştırma. Toplum ve Sosyal Hizmet. 28(2), 27-49.
• Campbell CA, Dahir CA. (1997) The national standards for school counseling programs. Alexandria, VA: American School Counselor Association.
• Condie, CD., Hanson, JA., Lang, NE., Moss, DK., Kane, RA. (1978). How the public views social work. Social Work, 1;23(1):47-53.
• Constable, R. (2009). The role of the school social worker. School Social Work: Practice, Policy, and Research, 3-29.
• Craig, SL. Muskat, B. (2013). Bouncers, brokers, and glue: The self-described roles of social workers in urban hospitals. Health & Social Work, 1;38(1):7-16.
• Çalış, N. (2019) Ergenlik döneminde bulunan öğrencilerin aile ilişkilerinin okul yaşamına yansımaları ve oku sosyal hizmeti, H.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Çınkır, Ş., Kepenekçi, Y. (2003). Öğrenciler arası akran zorbalığı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 34: 236-253.
• Çokamay, G., Kapçı, EG., Sever, M. (2017). Okul Ruh Sağlığı Hizmetlerinde Yaşanan Sorunlar: Psikolojik Danışmanların Görüşleri. İlköğretim Online.
• Dincel, E., Demirtas-Zorbaz, S. (2015). Problem Fields that Psychological Counselors Experience while Working with Children. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 789-816
• Duman, N. (2000). Ankara Liselerinde Çeteye Katılma Potansiyeli Olan Öğrenci Grupları ve Okul Sosyal Hizmeti. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Duman, N. (2014). Okul sosyal hizmetinin tanımı, kapsamı ve çocuk koruma sistemi içindeki yeri. Journal of Social Work, 1-7.
• Early TJ, GlenMaye LF. (2000) Valuing families: social work practice with families from a strengths perspective. Social work. 45: 118-30.
• Fisher, R., Martin, S., Park, F., Dillard, S., Yeck, S., Morrison, V., Raines, J., Sebian, C., Morton, P., Massat, C., Thomas, G. (2007). Student Services Providers Recommended Practices & Procedures Manual. School Social Work Illinois State Board of Education. America
• Flaherty, LT., Garrison, EG., Waxman, R., Uris, PF., Keys, SG., Siegel, MG., Weist, MD. (1998). Optimizing the roles of school mental health professionals. Journal of School Health, 1;68(10):420-4.
• Furey, AW. (2015). Adolescent mental health: exploring the school counselor experience. Northeastern University.
• Gökçe S. (2012) Erken uyarı sistemi’nin millî eğitim bakanlığındaki uygulamaları. MEB Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Uluslararası Çocuklar için Adalet Sempozyumu. Türkiye Adalet Akademisi. Ankara, 29: 2-8.
• Guez, W., Allen, J.(2000) .Module 3: Social Work Social Work, Unesco..
• Güler N, Uzun S, Boztaş Z, Aydoğan S. (2002) Anneleri tarafından çocuklara uygulanan duygusal ve fiziksel istismar/ihmal davranışı ve bunu etkileyen faktörler. CÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 24: 128-34.
• Güven, M., Dönmez, B.(2002). Ortaöğretim öğrencilerinin okul güvenliğine ilişkin algı ve beklentileri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(4):59-68.
• Güven, M., Kılıç, S., Hayran, Y., Büyüksevindik, B. (2017). Okul psikolojik danışmanlarının hizmet içi eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4:308-15
• Hawkins, MT. (1982), State certification standards for school social work practice. Children & Schools, 3: 41-52.
• Hobbs, E., Evans, N. (2017). Social work perceptions and identity: How social workers perceive public and professional attitudes towards their vocation and discipline. Aotearoa New Zealand Social Work,. 29(4):19.
• IASSW (2016) http://www.iassw-aiets.org/global-definition-of-social-work-review-of-theglobal definition/ Erişim tarihi: 09.01.2016.
• Kargı E, Akman B. (2007) Üniversiteli gençlerin bakış açısıyla aile içi sorunları. Journal of Society & Social Work. 18: 31-38
• Kapçı, EG. (2004). İlköğretim öğrencilerinin zorbalığa maruz kalma türünün ve sıklığının depresyon, kaygı ve benlik saygısıyla ilişkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(1):1-3.
• Karasar N.(2012) Bilimsel Araştırma Yöntemi. 24. baskı, Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Ticaret Ltd. Şti., Ankara.
• Kaya, M., Yıldırım, T. (2017). Liselerde çalışan psikolojik danışmanların okullarda yaşanan kriz durumlarına ilişkin algıları. İnsan Ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi.
• Kepenekçi, K., ve Çınkır Ş. (2006). Bullying among Turkish high school students. Child Abuse&Neglect , 193–204
• Kılıç Ceyhan, E. (2018) Anne-baba ergen ilişkileri ile aile işlevleri arasındaki ilişkinin okul sosyal hizmeti açısından incelenmesi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora tezi, Ankara.
• Kuzgun, Y. (2008). Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık. Geliştirilmiş 9. Baskı. İstanbul: Nobel Yayıncılık.
• Mellin, E., Anderson-Butcher, D., Bronstein, L.R. (2011). Strengthening interprofessional team collaboration: Potential roles for school mental health professionals. Advances in School Mental Health Promotion, 51-61.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2018) Milli Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim. https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_09/06123056_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2017_2018.pdf
• NASW, (National Associatıon of Social Workers) (1999); Nasw Standarts For School Social Work Services, Washington.
• Nazlı, S. (2007). Okul yöneticilerinin rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerini algılamaları. Eğitim Araştırmaları, 155-166.
• OJJDP (Office of Juvenile Justice and Delinquency Prevention) (2016) FY Assessing the Impact of Juvenile Justice Reforms Program.
• Ovayolu N, Uçan Ö, Serindağ S. (2007)Çocuklarda cinsel istismar ve etkileri. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2(4):13-22.
• Ögel, K., Çorapçıoğlu, A., Sır, A., Tamar, M., Tot, S., Doğan, O., Uğuz, S., Yenilmez, C., Bilici, M., Tamar, D., Liman, O. (2004). Türkiye’de dokuz ilde ilk ve ortaöğretim öğrencilerinde tütün alkol ve madde kullanım yaygınlığı. Türk Psikiyatri Dergisi, 15: 112-118.
• Özbesler, C., Duyan, V. (2009.) Okul ortamlarında sosyal hizmet. Eğitim ve Bilim, 154: 18-25.
• Özdemir MÇ. (2007) Toplumsal değişme karşısında aile ve okul. Journal of Turkish Educational Sciences. 5: 185-198
• Özer, EJ. (2006). Contextual effects in school-based violence prevention programs: A conceptual framework and empirical review. Journal of Primary Prevention, 1;27(3):315-40.
• Özgüven, İ. E. (2007) Bireyi tanıma teknikleri. (7. Baskı). Ankara: PDREM.
• Pişkin, M. (2006) Türkiye’de psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin dünü, bugünü ve yarını. Türkiye’de eğitim bilimleri: bir bilanço denemesi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Rutkowski, D. (2015), The OECD and the local: PISA-based Test for Schools in the USA. Discourse: Studies in the cultural politics of education. 36 :683-99.
• Sherraden M, Stuart P, Barth RP, Kemp S, Lubben J, Hawkins JD, Coulton C, McRoy R, Walters K, Healy L, Angell B. (2014) Grand accomplishments in social work., American Academy of Social Work and Social Welfare.
• Semerci, N., Çelik, V. (2002). İlköğretimde problemler ve çözüm yolları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 30(30):205-18.
• Sheafor, B.W., Horejsi, C.J. (2014). Techniques and Guidelines for Social Work Practice Çeviri. Ankara: Nika Yayınları
• Springer KW, Sheridan J, Kuo D, Carnes M. (2007) Long-term physical and mental health consequences of childhood physical abuse: Results from a large population-based sample of men and women. Child abuse & neglect. 3: 517-530.
• Şahin, F. (1999). Sosyal hizmetin doğası ve paradigmaları Prof. Dr. Sema Kut’a armağan: Yaşam boyu sosyal hizmet. HÜ Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Yayını, Ankara; 1999.
• Şeker, A., Tomanbay, İ. (2012). Sosyal Hizmete Giriş. Eskişehir: TC Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Türkmen, M. (2004). Ortaöğretim Kurumlarında Okul Güvenliği İle İlgili Yaşanan Sorunlar. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Türkoğlu, Ö. (2008). Ailenin eğitim ve gelir düzeyinin öğrencinin derse olan tutumuna ve başarısına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Beykent Üniversitesi, İstanbul.
• Uluocak GP. (2010) İç göç yaşamış ve yaşamamış çocukların okulda uyumu. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi. 21.
• Uludağlı, N., Uçanok, Z. (2005). Akran zorbalığı gruplarında yalnızlık ve akademik başarı ile sosyometrik statüye göre zorba/ kurban davranış türleri. Türk Psikoloji Dergisi, 56: 77-92.
• Uzbaş, A. (2009). Okul psikolojik danışmanlarının okulda saldırganlık ve şiddete yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (18):90-110.
• Yavuzer, H. (1993). Anne, baba ve çocuk. (8.Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yılmaz, A. (2000). Eşler arasındaki uyum ve çocuğun algıladığı anne – baba tutumu ile çocukların, ergenlerin ve gençlerin akademik başarıları ve benlik algıları arasındaki ilişkiler, Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Yeşilyaprak B. (2000) Eğitimde Rehberlik Hizmetleri. Nobel Yayın Dağıtım. Ankara.
• Yüksel, K., Diken, İH., Aksoy, V., Karaaslan, Ö. (2012). Rehber öğretmen adaylarının özel eğitimde psikolojik danışma ve rehberliğe ilişkin öz-yeterlik algıları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31: 137-48.
• Zugazaga, CB., Surette, RB., Mendez, M., Otto, CW. (2006). Social worker perceptions of the portrayal of the profession in the news and entertainment media: An exploratory study. Journal of Social Work Education, 42(3): 621-636.
• http://www.cocukhaklariizleme.org/wp-content/uploads/evicisiddet-arastirma.pdf. Erişim 12.12.2017
• www.tuik.com.tr. Erişim tarihi: 14.03.2018
• 5395 Sayılı Çocuk Koruma Kanunu.
• 24376 sayı ve 17.04.2001 tarihli Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri eski Yönetmeliği.
• 30236 sayılı ve 10.10.2017 tarihli Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliği