Ebeveynlerin Gözünden Çocuk İstismarı: Metaforik Bir Çalışma

Yıl 2019, Cilt: 30 Sayı: 2, 376 - 389, 30.05.2019

Hatice Uysal Bayrak

https://doi.org/10.33417/tsh.572236

Cited By: 4

Öz

Bu araştırmanın amacı; okul öncesi dönem çocukların evde
birlikte en fazla zaman geçirdikleri bireyler olan ebeveynlerinin çocuk
istismarına ilişkin algılarını metaforlar aracılığıyla belirlemektir.
Araştırmada, ebeveynlerin “çocuk istismarı” kavramına yönelik algılarını ifade
eden metaforları belirlemede, nitel araştırma yöntemleri arasında yer alan olgu
bilim deseni kullanılmıştır. Bu araştırma 2017-2018 yıllarında uygun örnekleme
yöntemi kullanılarak belirlenen 1 ila 6 yaşları arasında çocuğa sahip 187
ebeveyn ile yürütülmüştür. Okul öncesi dönemde çocuğu olan ebeveynlerin çocuk
istismarı kavramına ilişkin algıları “Çocuk istismarı sizce neye benzer?”
sorusunu cevaplamaları ve kurdukları ilişkiyi “Çünkü…” cümlesini tamamlayan
açıklamaları ile elde edilmiştir. Metaforun konusu ve kaynağı ilk soru ile
belirlenmeye çalışılmıştır. “Çünkü” ile bu metafora yüklenen anlam ve nedenler
ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde içerik analizi
tekniği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; ebeveynlerin verdikleri
cevaplardan yola çıkılarak oluşturulan kategoriler incelendiğinde; ebeveynlerin
toplam 11 kategoride 75 metafor geliştirdikleri tespit edilmiştir. Çocuk
istismarı kavramına ilişkin oluşturulan kategoriler bütün olarak
düşünüldüğünde, ebeveynler en çok kıyamet, katliam, kanser ve kabuk tutmayan
yara metaforlarını geliştirmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

çocuk istismarı, ebeveyn, metafor

Child Abuse From Parent's Eyes: A Metaphoric Study

Öz

The aim of this study
is to determine the perceptions of the parents of preschool children about
child abuse via metaphors. In order to determine the metaphors that express the
perceptions of parents about the concept of child abuse, the phenomenology
model which is among the qualitative research methods is used in the research.
This research was carried out with 187 parents with children aged between 1 and
6 who were determined using appropriate sampling method in 2017-2018.
Perceptions of parents about the concept of child abuse were obtained with the
answer to question of "What do you think child abuse is like?" and
explanations with complete the sentence starting with "because". The
subject and source of metaphor are tried to be determined by the first
question. The meaning and reasons attributed to this metaphor were tried to be
revealed with the sentence "because". Content analysis technique was
used to evaluate the data. When the categories, which were based on the answers
of the parents, were examined and it was found that parents developed 75
metaphors in 11 categories. When the categories of child abuse are considered
as a whole, the parents mostly developed the metaphors: doomsday, massacre,
cancer and non-closure wound.

Anahtar Kelimeler

child abuse, parent, metaphor

Kaynakça

• Alzoubi, F. A., Ali, R. A., Flah, I. H., & Alnatour, A. (2018). Mothers’ knowledge & perception about child sexual abuse in Jordan. Child abuse & neglect, 75, 149-158.
• Bahar, G., Savaş, H. A., & Bahar, A. (2009). Çocuk istismarı ve ihmali: Bir gözden geçirme. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 4(12), 51-65.
• Bilgin, N. (1995). Sosyal psikolojide yöntem ve pratik çalışmalar. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Colman, R. A., & Widom, C. S. (2004). Childhood abuse and neglect and adult intimate relationships: A prospective study. Child Abuse & Neglect. 28, 1133–1151.
• Çağlarırmak, A. (2006). Yerleşik olan ve olmayan ailelerde çocuk istismarı yaygınlığının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Gökçe, O. (2006). İçerik analizi kuramsal ve pratik bilgiler. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Güler, N., Uzun, S., Boztaş, Z., & Aydoğan, S. (2002). Anneleri tarafından çocuklara uygulanan duygusal ve fiziksel istismar/ihmal davranışı ve bunu etkileyen faktörler. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 24(3), 128–134.
• Harford, T.C., Yia, H., & Grant, B. F. (2014). Associations between childhood abuse and interpersonalaggression and suicide attempt among U.S. adults in anational study. Child Abuse & Neglect, 38, 1389–1398.
• Kara, B., Biçer, Ü., & Gökalp, A. S. (2004). Çocuk istismarı. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 47, 140-151.
• Lundahl, B. D., Nimer, J., & Parsons, B. (2006). Preventing child abuse: A meta-analysis of parent training programs. Research on Social Work Practice, 16(3), 251-262.
• Özer, G. (2014) Ebeveynlerin çocuk cinsel istismarına dair bilinçleri, endişeleri ve aldıkları önlemler. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi.
• Sarı, H. Y., Ardahan, E., & Öztornacı, B. Ö. (2016). Çocuk ihmal ve istismarına ilişkin son 10 yılda yapılan sistematik derlemeler. TAF Preventive Medicine Bulletin, 15(6), 501-511.
• Tıraşçı, Y, & Gören, S. (2007). Çocuk istismarı ve ihmali. Dicle Tıp Dergisi, 3(1), 70-74.
• Üstündağ, A., Şenol, F., & Mağden, D. (2015). Ebeveynler çocuk istismarına yönelik bilgi düzeylerinin belirlenmesi ve bilinçlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(2), 212-227.
• Warner, R. (2008). Applied statistics from bivariate through multivariate techniques. Los Angeles: Sage.
• Yalçın, H., Koçak, N., & Duman, G. (2014). Anne babaların çocuk istismarıyla ilgili tutumlarının incelenmesi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(Özel Sayı I), 137-14.
• Yalçın, N. (2011). Türkiye’de çocuk istismarı ve çözüm önerileri. Beykent Üniversitesi Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Projesi. İstanbul.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, Y., Kaçar, M., Albayrak, E., Çalaboğlu, T., Çakmak, S., & Bayraktar, T. (2017). Çocuk ihmali ve istismarı hakkında ilköğretim öğretmenlerinin bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi. Van Tıp Dergisi, 24(4), 303-309.