A Study of the Validity and Reliability of Thunder Bay Questionnaire with a Group of Elderly Individuals

Yıl 2014, Cilt: 25 Sayı: 2, 21 - 36, 15.10.2014

Filiz Yıldırım Şengül Hablemitoğlu Bilge Abukan

Öz

The aim of this study is to survey the validity and reliability of Thunder Bay Questionnaire (Lakehead University, School of Social Work, 1976) which is used to evaluate physiological, safety, love, esteem and self-actualisation needs among elderly individuals. The Questionnaire and Demographic Data Form were used as the data collecting instrument. They were implemented on 203 elderly people who are 60 years and över staying at nursing homes in Ankara. The Questionnaire consists of 41 items and 5 factors. The 'validity of The Questionnaire was surveyed by content and confirmatory factor analysis. In order to set the reliability of The Questionnaire, Cron- bach Alpha coefficient was calculated. The fit statistics were proven to be in accordance with collected data in general. As a result, it is possible to claim that Turkish version of The Questionnaire to be conducted on studies on Turkish elderly individuals has validity and reliability values for future studies.

Anahtar Kelimeler

Elderly individuals, needs, Maslow’s hierarchy of needs, validity, reliability

BİR GRUP YAŞLI BİREY ÜZERİNDE THUNDER BAY ÖLÇEĞİ’NİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Öz

Bu çalışma, yaşlı bireylerin fizyolojik, gü­venlik, sevme-sevilme, saygı ve kendini ger­çekleştirme ihtiyaçlarını değerlendirmek için Thunder Bay Ölçeği ’nin (Thunder Bay Questionnaire; Lakehead University, School of Social Work, 1976) geçerlik ve güvenirli­ğini test etmek amacıyla yapılmıştır. Araştır­mada veri toplama aracı olarak Thunder Bay Ölçeğive Demografik Bilgi Formu kullanıl­mıştır. Veri toplama araçları Ankara’daki huzurevlerinde ve yaşlı bakımevlerinde ka­lan 60 yaşve üzerindeki toplam 203 katılım­cıya uygulanmıştır. Ölçek toplam 41 mad­deden ve 5 faktörden oluşmaktadır. Formun geçerliği; kapsam (içerik) analizi ve doğru­layıcı faktör analizi yapılarak değerlendiril­miştir. Ölçeğin güvenirliğini belirlemek için ise Cronbach alpha katsayısı hesaplanmış­tır. Doğrulayıcı faktör analizi He hesaplanan uyum istatistikleri; Thunder Bay Ölçeği ’nin beş faktörlü yapısının, toplanan verilerle genel olarak uyumlu olduğunu göstermiştir. Sonuç olarak Thunder Bay Ölçeği ’nin Türk­çe 'versiyonunun, ülkemizde yaşlılar üzerinde yürütülecek araştırmalarda kullanılabilecek yeterli geçerlikve güvenirlik değerlerine sa­hip olduğunu söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Yaşlı bireyler, ihtiyaçlar, Maslow ’un ihtiyaçlar hiyerarşisi, geçerlik, güvenirlik

Kaynakça

• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2013). Huzurevinde yaşayan yaşlıların huzurevine yerleşme nedenleri ve huzurevi yaşamına ilişkin algıları araştırma. Ankara: Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
• Akgün, S., Bakar, C. ve Budakoğlu, l.l. (2004). Dünya’da ve Türkiye’de yaşlı nüfus eğilimi, sorunları ve iyileştirme önerileri. Türk Geriatri Dergisi, 7(2), 105-110
• Ardelt, M. (2000) Antecedents and effects of wisdom in old age: A longitudinal perspective on aging well. Research on aging. 22(4), 360-394
• Baysan, N. B. (2008). Yaşlıların yaşlılık algısı ve sağlıkla ilgili yaşam kalitesini etkileyen faktörler. Yayınlanmamış uzmanlık tezi, Celal Bayar Üniversitesi, Manisa
• Beğer, T. ve Yavuzer, H. (2012). Yaşlılık ve yaşlılık epidemiyolojisi. Klinik Gelişim Dergisi, 25(3), 1-3
• Brink, M. ve van Bronswijk, J.E.M.H. (2013). Addressing Maslow’s deficiency needs in smart homes. Gerontechnology, 11(3), 445-451. doi: doi: http://dx.doi.org/10.4017/ gt.2013.11.3.008.00
• Boss, G. R. ve Seegmiller, J. E. (1981). Age-related physiological changes and their clinical significance. Western Journal ofMedicine, 135(6), 434-440
• Canatan, K. (1997). Din ve laiklik. İstanbul: İnsan yayınları
• Chang, Y. ve Hsiao, S. (2006). Quality of life. Scaling with Maslow’s need hierarchy. Gerontology, 52 (6), 376. doi: doi:10.1159/000094987
• Danış, Z. (2004). Yaşlıların evde bakım ge¬reksinimleri ve evde bakıma ilişkin düşünceleri - başarılı yaşlanma ve yaşlı bakım modelleri. Ankara: Güç-Vak Yayınları
• Duyan, V. ve Danış, M. Z. (2006, 26-28 April). Need assessments of elderly living in two different elderly homes in Ankara. 2nd International Social and Applied Gerontology Symposium in Turkey, Antalya
• Duyan, V. (2010). Sosyal hizmet: temelleri- yaklaşımları-müdahale yöntemleri. Ankara: Aydınlar Matbaacılık Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti., Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği Yayın No: 16.
• Duyan, V. ve Sahin-Kara, G. (2010). The effect of social work with groups on self- esteem and life satisfaction of a group of elderly who live in a nursing home. Gerobilim, 2: 33-44
• Duyan, V. ve Gelbal, S. (2013). Yaşlılara yönelik tutum ölçeğinin bir grup üniversite öğrencisi üzerinde Türkçe’ye uyarlama çalışması. Türk Geriatri Dergisi, 16(2), 202-209
• Genç, Y. ve Alptekin, K. (2013). Korunmaya muhtaç yaşlılara evde sağlık ve bakım hizmeti sunulması. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 5/Ekim 2012-Mart2013, 76-92
• Goldsmith, E. B. (2000). Resource management for individuals and families. USA, Wad Worth: Thomson Learning, İnc
• Güler, G., Güler, N., Kocataş, S. ve Akgül, N. (2009, 7-8 Mayıs). Yaşlıların sağlık bakım gereksinimleri. V. Ulusal Yaşlılık Kongresi. Sivas, ss. 358-364
• Güngör-Ergan, N. (2007, 1 Ekim). Yaşlılıkta sosyal uyum. I. Ulusal Yaşlılık Konseyi Kongresi, İstanbul, ss. 57-65
• Hablemitoğlu, Ş. ve Özmete, E. (2010). Yaşlı refahı: Yaşlılar için sosyal hizmet. Ankara: Kilit Yayınları
• Hart, F.W. (1983). Successful aging need satisfaction in Jewish senior citizens in Windsor, based on Maslow’s hierarchy of needs. Unpublished master thesis, University of Windsor, Windsor, Ontario, Canada
• Howe, J. ve Tufan, İ. (2007). Yaşlılarda ba¬kım gereksiniminin önlenmesi. GeroBilim Dergisi, 1 (1), 72-85
• Kline R.B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press
• Koltko-Rivera, M.E. (2006). Rediscovering the later version of Maslow’s hierarchy of needs: Self-transcendence and opportunities for theory, research, and unification. Review of general psychology, 10(4), 302. doi: doi: 10.1037/1089-2680.10.4.302
• Kurt, G. (2008). Türkiye’de yaşlılık olgu¬suna sosyolojik bir bakış (Sivas il örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Cumhu¬riyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Sivas
• Kuzgun, Y. (1972). Kendini gerçekleştirme. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümü Dergisi, 10, 162¬172
• Lakehead University, School of Social Work (1976). Study of the needs of senior citizens in Thunder Bay, Ontario, Thundar Bay
• Majercsik, E. (2005). Hierarchy of needs of geriatric patients. Gerontology, 51, 170¬173. doi: doi:10.1159/000083989
• Maslow, A. H. (1943). A theory of human motivation. Psychological review, 50(4), 370-396. doi: doi: doi: 10.1037/h0054346
• Maslow, A. H. (1954). Motivation andpersonality. New York: Harper & Row, Publishers
• Onaran, O. (1981). Çalışma yaşamında güdülenme kuramları. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları No: 470, 100. Doğum Yılında Atatürk’e Armağan Dizisi: 13, Ankara: Sevinç Matbaası
• Önal-Dölek, B. (2009, 7-8 Mayıs). Geriatrik sosyal hizmet. V. Ulusal Yaşlılık Kongresi, Sivas, ss. 349-357
• Polat, Ü. ve Bayrak-Kahraman, B. (2013). Yaşlı bireylerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve algılanan sosyal destek arasındaki ilişki. Fırat Tıp Dergisi, 18(4), 213-218.
• Reid-Cunningham, A. R. (2008). Maslow’s theory of motivation and hierarchy of human needs: A critical analysis. Unpublished doctoral dissertation, Berkeley University of California, Berkeley, California
• Skeet, M. (1983). Protecting the health of the elderly. Retrieved March 10, 2014, from http://whqlibdoc.who.int/euro/phie/WHO_ PHIE_18_(part1).pdf
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3, 49-74
• Thielke, S., Harniss, M., Thompson, H., Pa- tel, S., Demiris, G. ve Johnson, K. (2012). Maslow’s hierarchy of human needs and the adoption of health-related technologies for older adults. Ageing International, 37(4), 470-488. doi: doi10.1007/s12126-011-9121-4
• Tezbaşaran, A. (1997). Likert tipi ölçek ge¬liştirme kılavuzu (2. baskı). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayını
• Türkiye İstatistik Kurumu (2014). İstatistik¬lerle yaşlılar 2013. Retrieved from March 25, 2014, from http://www.google.com.tr/ur l?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd =7&ved=0CFMQFjAG&url=http%3A%2F% 2Fwww.tuik.gov.tr%2FPdfGetir.do%3Fid% 3D16057&ei=pu4xU5zNEIPqywOk8YCAB w&usg=AFQjCNGHQ1H1YNW6CGHGjR1 SpdJJStSQzw&sig2=qTkeveGy206y1mrE pM71vg
• Yapıcıoğlu, A. (2009). Modernleşme süreci ve yaşlılık: İki yerleşim yerinde modernitenin yaşlılığa etkileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla
• Zastrow, C. (2013). Sosyal hizmete giriş (1. baskı). Ankara: Nika Yayınevi