Sosyal Damgalanma İle Psikolojik Yardım Arama Tutumu İlişkisi: Kendini Damgalamanın Rolü

Yıl 2021, Cilt: 32 Sayı: 3, 833 - 846, 30.07.2021

Melih Sever Tuba Yüceer Kardeş Erdinç Kalaycı

https://doi.org/10.33417/tsh.889199

Öz

Bu çalışma üniversite öğrencilerinin sosyal damgalanma ile psikolojik yardım arama tutumu arasındaki ilişkide kendini damgalamanın rolünü incelemektedir. Online form aracılığıyla 271 öğrenciden toplanan veriler üzerinde yapılan analizlere göre kadınların psikolojik yardım arama tutumlarının erkeklerden anlamlı şekilde daha yüksek, sosyal damgalanma ve kendini damgalama algısının ise istatistiki olarak daha düşük olduğu bulunmuştur. Araştırma sonuçlarına göre sosyal damgalanma ile psikolojik yardım arama tutumu arasındaki ilişkide kendi damgalamanın dolaylı etkisinin anlamlı olduğu bulunmuştur. Bu ilişkinin sosyal damgalanmanın psikolojik yardım arama tutumu üzerindeki olumsuz etkisini daha da güçlendirdiği saptanmıştır. Ayrıca bulgular öğrencilerin üniversiteler tarafından ücretsiz verilen psiko-sosyal hizmetlerden haberi olmadığını çarpıcı şekilde göstermektedir. Araştırma sonuçları erkek öğrencilerin yardım arama tutumlarına ilişkin damgalayıcı süreçlerin incelenmesi ve üniversite psiko-sosyal servislerinin psikolojik yardım arama tutumlarına karşı damgalayıcı örüntüleri önleyici ve dönüştürücü çalışmalar içerisinde olması gerektiğini göstermektedir. Sınırlılıklar ve öneriler çalışmada ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

psikolojik yardım arama, kendini damgalama, sosyal damgalama, öğrenci

Kaynakça

• Acun-Kapıkıran, N. ve Kapıkıran, Ş. (2013). Psikolojik yardım aramada kendini damgalama ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(40), 131-141.
• Arnett, J. (2004). Emerging adulthood: The winding road from the late teens through the twenties. Oxford University Press.
• Bilge, A. ve Çam, O. (2010). Ruhsal hastalığa yönelik damgalama ile mücadele. TAF Preventive Medicine Bulletin, 9(1), 71-78. Corrigan, P. (2004). How stigma interferes with mental health care. American Psychologist, 59(7), 614.
• Corrigan, P. W. ve Shapiro, J. R. (2010). Measuring the impact of programs that challenge the public stigma of mental illness. Clinical Psychology Review, 30(8), 907-922.
• Eşkisu, M., Ağırkan, M., & Haspolat, N. K. (2018). Üniversite öğrencilerinin psikolojik yardım aramaya ilişkin kendini damgalama tutumları ile bilişsel-davranışsal kaçınma düzeyleri arasındaki ilişki. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(STEMES’18), 63-71.
• Fischer, E. H., & Turner, J. L. (1995). Attitudes toward seeking professional psychological help: A shortened for and considerations for research. Journal of College Student Personnel, 36(4), 368-373.
• Gravetter, F. J., Wallnau, L. B., Forzano, L. A. B., & Witnauer, J. E. (2020). Essentials of statistics for the behavioral sciences. Cengage Learning.
• Güç, E. (2014). Üniversite öğrencilerinin kendini damgalama, stresle başa çıkma tarzları ve psikolojik yardım arama tutumlarının incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Hackler, A. H., Vogel, D. L. ve Wade, N. G. (2010). Attitudes toward seeking Professional help for an eating disorder: the role of stigma and anticipated outcomes. Journal Of Counseling & Development, 88, 424-431.
• Kapıkıran, N. A., & Kapıkıran, Ş. (2013). Psikolojik yardım aramada kendini damgalama ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(40).
• Kavas, A. B., Topkaya, N., & Gençoğlu, C. (2014). Psikolojik yardım alma nedeniyle sosyal damgalanma, denetim odağı, kendini damgalama ve yaşam doyumu arasındaki ilişkiler. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 367-377.
• Kitzrow, M. A. (2003). The mental health needs of today's college students: Challenges and recommendations. Journal of Student Affairs Research and Practice, 1(41), 161-179.
• Komiya, N., Good, G. E. ve Sherrod, N. B. (2000). Emotional openness as a predictor of college students' attitudes toward seeking psychological help. Journal of Counseling Psychology, 47, 138-143.
• Loya, F., Reddy, R. ve Hinshaw, S. P. (2010). Mental illness stigma as a mediator of differences in caucasian and South Asian college students' attitudes toward psychological counseling. Journal of Counseling Psychology, 20, 1-7.
• Mackenzie, C. S., Knox, V. J., Gekoski, W. L. ve Macaulay, H. L. (2004). An adaptation and extension of the attitudes toward. Journal of Applied Social Psychology, 34(11), 2410-2435.
• Moses, T. (2009). Stigma and self-concept among adolescents receiving mental health treatment, American Journal of Orthopschiatry, 79, 2, 261-274.
• Nicholas, J., Oliver, K., Lee, K., & O’Brien, M. (2004). Help-seeking behaviour and the Internet: An investigation among Australian adolescents. Australian e-journal for the Advancement of Mental Health, 3(1), 16-23.
• Özbay, Y., Terzi, Ş., Erkan, S. ve Cihangir-Çankaya, Z. (2011). Üniversite öğrencilerinin profesyonel yardım arama tutumları, cinsiyet rolleri ve kendini saklama düzeyleri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(4), 59-71.
• Reynders, A., Kerkhof, A. J. F. M., Molenberghs, G. ve Audenhove, C. V. (2014). Attitudes and stigma in relation to help-seeking intentions for psychological problems in low and high suicide rate regions. Social Psychiatry Psychiatric Epidemiology, 49, 231-239.
• Rickwood, D., Deane, F. P., Wilson, C. J. ve Ciarrochi, J. V. (2005). Young people's help-seeking for mental health problems. Australian e-Journal for the Advancement of Mental Health, 4(3), 1-34.
• Rosenthal, B. S. ve Schreiner, A. C. (2000). Prevalence of psychological symptoms among undergraduate students in an ethnically diverse urban public college. Journal of American College Health, 49, 12-18.
• Serim, F., & Çankaya, Z. C. (2015). Yetişkinlerin psikolojik yardım arama tutumlarının yordanması. Ege Eğitim Dergisi, 16(1), 177-198.
• Sezer, S., & Gülleroğlu, D. (2016). Psikolojik yardım arama tutumlarını yordayan değişkenler: Kendini damgalama, özsaygı, psikolojik yardım almış olma. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1).
• Timlin-Scalera, R. M., Ponterotto, J. G., Blumberg, F. C. ve Jackson, M. A. (2003). A grounded theory study of help-seeking behaviors among White male high school students. Journal of Counseling Psychology, 50, 339-350.
• Topkaya, N. (2011). Psikolojik yardım alma nedeniyle kendini damgalama ölçeği'nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. XI. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi’nde sunulan bildiri, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Topkaya, N. (2014). Psikolojik yardım almaya ilişkin tutumu yordamada cinsiyet, psikolojik yardım alma nedeniyle kendini damgalama ve sosyal damgalanma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(2), 480-487.
• Vogel D. L., Wade N. G. & Hackler, H. (2007). Perceived public stigma and the willingness to seek counseling: the mediating roles of self-stigma and attitudes towards counseling, Journal of Counseling Psychology, 54, 40-50.
• Vogel, D. L., Bitman, R. L., Hammer, J. H. ve Wade, N. G. (2013). Is stigma internalized? The longitudinal impact of public stigma on self-stigma. Journal of Counseling Psychology, 60(2), 311–316.
• Vogel, D. L., Wade, N. G & Haake, S. (2006). Measuring the self-stigma associated with seeking psychological help. Journal of Counseling Psychology, 53(3), 325- 337.
• Vogel, D. L., Wester, S. R ve Larson, L. M. (2007). Avoidance of counseling: psychological factors that inhibit seeking help. Journal of Counseling and Development, 85, 410-422.
• Wahto, R. S., Swift, J. K. ve Whipple, J. L. (2016). The role of stigma and referral source in predicting college student-athletes’ attitudes toward psychological help-seeking. Journal of Clinical Sport Psychology, 10, 85-98.
• Gravetter, F. J., Wallnau, L. B., Forzano, L. A. B., & Witnauer, J. E. (2020). Essentials of statistics for the behavioral sciences. Cengage Learning.