Evli Bireylerde Erken Dönem Uyumsuz Şemalar ve Sorun Çözme Becerilerinin Evlilik Doyumu İle İlişkisi

Yıl 2022, Cilt: 33 Sayı: 4, 1067 - 1083, 30.10.2022

İzel Üzerek , Deniz Şarlak

https://doi.org/10.33417/tsh.1019169

Öz

Çalışmada erken dönem uyumsuz şemaların ve sorun çözme becerilerinin evlilik doyumu ile ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda gönüllü 368 evli bireye Sosyo-demografik Form, Young Şema Kısa Form-3, Evlilikte Sorun Çözme, Evlilik Yaşamı ölçekleri uygulanmıştır. Katılımcıların %51.9’unu kadın, %41.8’i 31-40 yaş, %80.4’ü çalışmakta olduğu ve %39.9’unun evlilik süresi 1-5 yıl arasında değişmektedir. Katılımcıların %54.9’u çocuk sahibidir. Sorun çözme becerileri ile evlilik doyumu ile arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Evlilik doyumu ile erken dönem uyumsuz şemalara ait alt boyutlar ve toplam puan arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Sorun çözme becerileri ile erken dönem uyumsuz şemalara ait toplam puan ve erken dönem uyumsuz şemalara ait alt boyutlar arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Erken dönem uyumsuz şemalara ait duygusal yoksunluk, sosyal izolasyon/güvensizlik ve tehditler karşısında dayanıksızlık şemalarının evlilik doyumu arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Erken dönem uyumsuz şemalar ve sorun çözme becerilerinin evlilik doyumu üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir. Çalışmanın, evlilik doyumu ile ilgili yapılacak gelecekteki araştırmalara katkı sağlaması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Erken dönem uyumsuz şemalar, evlilikte sorun çözme, evlilik doyumu, sorun çözme becerileri

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

THE RELATIONSHIP OF EARLY MALADAPTIVE SCHEMAS AND PROBLEM SOLVING SKILLS AND MARRIAGE SATISFACTION

Öz

This study aims to analyze the relationship between early maladaptive schemas, marital problem-solving ability and marital satisfaction. Following this aim, The Young Schema Questionnaire Short Form-3, Marital Problem-Solving Score, Marital Life Scale and Personal Information Form are applied to 368 randomly selected voluntary married couples. When we look at the participants in percentage, it is seen that 51.9% of them are woman, 41.8% of them are between 31-40 age and 80.4% of them are unemplayed. 39.9% of the couples lasted on a time scale ranging from 1 to 5 years. The 54.9% of the participants are child bearers. A significant relationship between marital satisfaction and problem-solving ability is founded. An avoidant significant relationship is founded between sub-dimensions relating to marital satisfaction and early maladaptive schemas and total score. It is examined that failure and entitlement/insufficient self-control have no significant effect on marital satisfaction. An avoidant significant relationship is found between total score regarding problem-solving ability with early maladaptive schemas and sub-dimensions regarding early maladaptive schemas. Emotional deprivation, social isolation/ alienation regarding early maladaptive schemas and vulnerability against harm and illness has an avoidant significant effect on marital satisfaction. As a whole, early maladaptive schemas and problem-solving ability have a significant impact on marital satisfaction. This study is aimed to function as a contributor to further studies related to marital satisfaction.

Anahtar Kelimeler

Early maladaptive schemas, marital problem solving, marital satisfaction, problem solving ability

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Abbas, S.P. (2016). Investigating the relationship between the early maladaptive schema and marital satisfaction among 25 to 45 years-old couples. International Journal of Humanities and Cultural Studies, 665-676.
• Ahmadi K., Azad-Marzabadi E., Ashrafi S.M.N., Raiisi F. (2007). Construction and validation of family problem solving scale. Journal of Applied Science, 7 (24): 3958-3964.
• Akça-Koca D., Yukay-Yüksel M. (2017). Bir aile eğitim programının evli annelerin evlilik doyumu, evlilikte sorun çözme becerisi ve psikolojik iyi oluşuna etkisi. International Journal of Field Education, 3(1): 1-19, (http://dergipark.gov.tr , Erişim tarihi: 7 Nisan 2020).
• Aksoy, B. (2003). Problem çözme yönteminin çevre eğitiminde uygulanması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(14): 83-98.
• Ayub N., Iqbal S. (2012). The factors predicting marital satisfaction: A gender difference in Pakistan. The International Journal of Interdisciplinary Social Sciences, 6(7): 63-73. (http://eds.a.ebscohost.com , Erişim tarihi: 23 Mayıs 2020).
• Bartlett, F.C. (1932). Remembering: A Study in Experimental and Social Psychology. Cambridge University Press, Cambridge, UK.
• Beck A.T. (1988). Cognitive approaches to panic disorder: Theory and therapy. In: Panic: Psychological Perspectives, Eds: Rachman S., Maser, Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, p: 91-109.
• Caner, M. (2009). Evli Bireylerde Kendi Ebeveynlerini Algılama Biçimleri, Erken Dönem Uyum Bozucu Şemalar ve Eşe Yönelik Değerlendirmeler Arasındaki İlişkiler: Şema Terapi Modeli Çerçevesinde Bir İnceleme. Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Cast A.D., Schweingruber D., Berns N. (2006). Childhood physical punishment and problem solving in marriage. Journal of Interpersonal Violence, 21(2): 244- 261.
• Clifton, J.A. (1995). The Effects of Parenting Style, Attachment and Early Maladaptive Schema on Adult Romantic Relationships. (Unpublished Doctoral Dissertation), Georgia State University, Atlanta, GA.
• Çağ, P., Yıldırım İ. (2013). Evlilik doyumunu yordayan ilişkisel ve kişisel değişkenler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (39): 13-23.
• Çelik, C.K. (2006). Eğitim Yöneticilerinin Mesleki Tükenmişlikleri ile Evlilik Doyumları Arasındaki İlişki. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Tokat.
• Çelik, M. (2006). Evlilik Doyum Ölçeği Geliştirme Çalışması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Adana. D’Zurilla J.T., Maydeu-Olivares A. (1995). Conceptual and methodological issues in social problem-solving assessment. Behavior Therapy, 26: 409-432.
• Demir, E. (2014). Farklı Denetim Odağına Sahip Evli Bireylerin Evlilik Doyumunun İncelenmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Epstein N., Baucom D.H. (1993). Cognitive Factors in Marital Disturbance. Psychopathology and Cognition, Eds: Dobson K.S., Kendall P.C., San Diego, CA: Academic Press, 351-385.
• Esmaili S.S., Mohammadi A.Z., Hakami M. (2016). Predicting marital satisfaction on the basis of early maladaptive schema in married women. Tehran, Iran, International Journal of Medical Research and Health Sciences, 5 (6): 262-270.
• Gottman J.M., Krokoff L.J. (1989). Marital interaction and satisfaction: A longitudinal view. Journal of Consulting and Clinical. 57 (1): 47–52.
• Güneş, K.D. (2007). Boşanma Sürecindeki Eşlerin Aile içi İlişkileri ile Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Günüşen N., Üstün B. (2011). Hemşirelik öğrencilerinin problem çözme beceri düzeyleri ile kontrol odağı arasındaki ilişki. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 4(2): 72-77.
• [Elektronik Dergi]. (https://acikerisim.deu.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12397/4587, Erişim tarihi: 18 Mart 2020). Karasar, N. (2000). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Kukay, H.A. (2005). Effects on Gender and Parental Status on Reported Marital Satisfaction and Self Efficacy. The University of Missouri, MS Thesis, St. Louis.
• Mahmoudi F., Mahmoudi A., Nooripour R. (2017). Investigation the relationship between early maladaptive schemas and safe communications in married students. Journal of Research and Health, 7(3): 779 - 787.
• Özdemir O., Özdemir P.G., Kadak M.T., Nasıroğlu S. (2012). Kişilik gelişimi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(4): 566-589. Özgüven, İ. E. (2000). Evlilik ve Aile Terapisi. Pdrem Yayınları, Ankara.
• Özuğurlu, K. (1999). Karı-koca İlişkilerinden Doğan Sorunlar. Ana Baba Okulu (15.baskı), Ed: Yavuzer, H., İçinde: Remzi Kitapevi, İstanbul.
• Özuğurlu, K. (2013). Evlilik Raporu. Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul.
• Sokolski D.M., Hendrick S.S. (1999). Marital Satisfaction. American Journal of Family Therapy, 26: 39-49.
• Soleymani F. (2014). The relationship of couples primary inconsistent schemas with marital satisfaction in Bandar Abbas. Hormozgan University of Medical Sciences, Academic Journal of Psychological Studies. 3 (2): 148-153.
• Soygüt G., Çakır Z. (2009). Ebeveynlik biçimleri ile psikolojik belirtiler arasındaki ilişkilerde kişilerarası şemaların aracı rolü: şema odaklı bir bakış. Türk Psikiyatri Dergisi, 20 (2): 144-152.
• Soysal, E. (2017). Evli Bireylerin Erken Dönem Uyumsuz Şemaları, İlişkilerde Bilişsel Çarpıtmaları ve Yüklemelerin Evlilik Uyumunu Yordaması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Stiles, O.E. (2004). Early Maladaptive Schemas and Intimacy in Young Adult's Romantic Relationships. (Doctoral Dissertation), Alliant International University.
• Taşköprü, M. (2013). Evlilik Doyumu ile Problem Çözme Becerileri, Stresle Başa Çıkma ve Evlilik Süresi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İstanbul Bilim Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, (Danışman: Prof. Dr. Betül Aydın).
• Tezer, E. (1986). Evli Eşler Arasındaki Çatışma Davranışları: Algılama ve Doyum. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Tezer, E. (1994). Evli eşler arasındaki çatışmalar ile çeşitli demografik değişkenlerin evlilik doyumuna etkisi: Kadın eşin bir işte çalıştığı ve çalışmadığı eşler üzerinde bir araştırma. 3P Psikiyatri, Psikoloji, Psikofarmakoloji Dergisi, 2(3): 209-217.
• Üncü, S. (2007). Duygusal Zeka ve Evlilik Doyum İlişkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, (Danışman: Prof. Dr. Binnur Yeşilyaprak).
• Wright J.H., Beck A.T. (1993). Family cognitive therapy with impatients. New York: GuilfordPress.
• Yılmaz, A. (2001). Kişiler arasındaki uyum: Kuramsal yaklaşımlar ve görgül çalışmalar. Aile ve Toplum Dergisi, 1(4): 49-58.
• Yoosefi N., Etemadi O., Bahrami, Fatehizade M.A., Ahmadi S.A. (2010) An investigation on early maladaptive schema in marital relationship as predictors of divorce. Journal of Divorce and Remarriage, 51(5): 269-292.
• Young E.J., Klosko S.J. (1993). Reinventing Your Life. Çeviren: Kohen, S. ve Güler, D. (2011). Hayatı Yeniden Keşfedin, Eds: Karaosmanoğlu A.H., Tuncer E., Psikonet Yayınları, İstanbul.
• Young E.J., Klosko S.J., Weishaar E.M. (2003). Shema Thrapy, A Practioener’s Guide. Çeviren: Soylu V.T. (2009). Şema Terapi, Terapistin Rehberi. Ed: Özakkaş T., Litera Yayıncılık, İstanbul.
• Young J., Lindemann M. (2002). An Integrative Schema-Focused Model for Personality Disorders. In: Clinical Advances in Cognitive Psychotherapy: Theory and Application. Eds: Leahy R.L., Dowd E.T. New York: Springer Publishing Company, p: 93-109. Young J.E., Klosko J.S. (2014). Hayatı Yeniden Keşfedin. 5. Baskı, Psikonet Yayınları, İstanbul. Young, J. (1990). Cognitive Theraphy For Personality Disorders: A Schema –Focused Approach. Sarasota, FL: Professional Resource Pres.
• Young, Jeffrey E., Klosko, Janet S., Weishhar, Marjorie E. (2009). Şema Terapi. Litera Yayıncılık. Çeviren: Tuğrul Veli Soylu, İstanbul.
• Zafary F., Mohammadzadeh J. (2015). Relationship between early maladaptive Schemas and marital satisfaction in married employees of rasht university of medical sciences. Journal of Social Issues and Humanities, 3(6): 330-333.
• Zhang Z., Hayward M.D. (2006). Gender, the marital life course, and cardiovascular disease in late midlife. Journal of Marriage and Family, 68(3): 639-657.