The Relationship between Perception of Gender, Maternal Employment Guilt and Turnover Intention: The Role of Work-Family Conflict

Yıl 2022, Cilt: 33 Sayı: 4, 1103 - 1120, 30.10.2022

Hilal Tuğçe Bayar Tuba Yüceer Kardeş Seyhan Özdemir Melih Sever

https://doi.org/10.33417/tsh.1056784

Öz

This study was carried out to examine the work-family conflict in the relationship between the gender perception, maternal employment guilt and turnover intention. In the study, 223 working mothers were reached through an online questionnaire. The data obtained were analyzed with SPSS26 and AMOS25 using structural equation model. Results, show that the increase in the egalitarian attitude in gender perception was negatively related to maternal employment guilt, work-family conflict, and turnover intention. Maternal employment guilt and work-family conflict are positively related to turnover intention. Work-family conflict and maternal employment guilt were found to be positively and significantly related. Work-family conflict also indirectly predicts the relationship between gender perception and maternal employment guilt and better explains maternal employment guilt by acting as a mediator in this relationship. This study shows that gender perception is a significant predictor of employment guilt and work-family conflict.

Anahtar Kelimeler

Maternal employment guilt, Turnover intention, Work family conflict, Gender roles

Toplumsal Cinsiyet Algısı, Anne İstihdam Suçluluğu ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi: İş-Aile Çatışmasının Rolü

Öz

Bu çalışma, aktif iş yaşamında yer alan annelerin toplumsal cinsiyet algısı, anne istihdam suçluluğu ve işten ayrılma niyeti ilişkisinde iş aile çatışmasını incelemek ve literatürde çok fazla üzerinde durulmamış bir konu olan annelik ve istihdam suçluluğu kavramlarını bu perspektiften anlamak amacıyla yapılmıştır. Araştırmada kolayda örneklem yöntemiyle çevrimiçi anket yoluyla 223 çalışan anneden veri toplanmıştır. Elde edilen veriler SPSS26 ve AMOS25 yapısal eşitlik modeliyle analiz edilmiştir. Analizler sonucunda; iş-aile çatışmasının anne istihdam suçluluğunu, anne istihdam suçluluğunun da işten ayrılma niyetini yordadığı görülmektedir. Bu bağlamda kurulan hipotezler doğrultusunda toplumsal cinsiyet algısının iş-aile çatışması aracılığı ile anne istihdam suçluluğunu yordadığı bulunmuştur. Ancak iş-aile çatışmasının anne istihdam suçluluğu vasıtasıyla işten ayrılma niyeti üzerindeki dolaylı etkisinin anlamlı olmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Anne istihdam suçluluğu, İşten ayrılma niyeti, İş-aile çatışması, Toplumsal cinsiyet

Kaynakça

• Altınova, H. H. ve Duyan, V. (2013). Toplumsal cinsiyet algısı ölçeğinin geçerlik güvenirlik çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 24(2), 9-22.
• Aycan, Z., ve Eskin, M. (2005). Relative contrib<utions of childcare, spousal support, and organizational support in reducing work–family conflict for men and women: The case of Turkey. Sex Roles, 53(7), 453-471.
• Balta Paker, E. (2009). Anne ya da değil? Annelik Etme Meselesi Üzerine. Mesele Dergisi, 2009(1). Erişim Adresi: https://m.bianet.org/bianet/toplumsal-cinsiyet/114384-anne-ya-da-degilannelik-etme-meselesi-uzerine.
• Bhasin, K. (2003). Social gender “roles we are assigned”. Istanbul: Kuşak Ofset.
• Bianchi, S. M., ve Robinson, J. (1997). What did you do today? Children's use of time, family composition, and the acquisition of social capital. Journal of Marriage & the Family, 59, 332–344.
• Bolton, M. K. (2000). The third shift: Managing hard choices in our careers, homes, and lives as women, 1st, San Francisco: Jossey-Bass.
• Bozkur, B., ve Taylan, A. (2020). Medyada annelik temsili: Anaakım ve alternatif medyada anneliğin sunumuna yönelik karşılaştırma. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (34), 45-65.
• Chatzitheochari, S., ve Arber, S. (2009). Lack of sleep, work and the long hours culture: evidence from the UK Time Use Survey. Work, Employment and Society, 23(1), 30-48.
• Chesley, N. (2017). What does it mean to be a “breadwinner” mother?. Journal of Family Issues, 38(18), 2594-2619.
• Collins, C. (2021). Is maternal guilt a cross-national experience? Qualitative Sociology, 44(1), 1-29.
• Crenshaw, K. (1989). Demarginalizing the intersection of race and sex: A Black feminist critique of antidiscrimination doctrine, feminist theory, and antiracist politics. University of Chicago Legal Forum, 1989(1), 139-167.
• Coltrane, S. (1996). Family man: Fatherhood, housework, and gender equity, New York: Oxford University Press.
• Çapar, G. (2019). Kesişimsellik: Postmodern feminist bir yaklaşim. Hukuk Kuramı Dergisi, 6(3), 1-31.
• Dede, N. P., Yılmaz, G., & Çakınberk, A. K. (2014) İş-aile çatışması ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişki üzerinde işe tutkunluğun aracılık etkisi. Munzur Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (MÜSBİD), 3(5), 121-142.
• Dökmen, Z. Y. (2004). Toplumsal cinsiyet, sosyal psikolojik açıklamalar. Sistem yayıncılık.
• Dursun, S., ve İştar Işıklı, E. (2014). Kadın çalışanların yaşamış oldukları iş aile yaşamı çatışmasının iş ve yaşam doyumu üzerine etkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(3), 127-137.
• Duru S, ve Duyan V. (2017). Gender roles in families with disabled children. KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi, 3(2), 200-211
• Duxbury, L., Higgins, C. and Lee, C. (1994). Work-family conflict: A comparison by gender, family type, and perceived control. Journal of Family Issues, 15, 449–466.
• Ecevit, Y. (2000), Çalışma Yaşamında Kadın Emeğinin Kullanımı ve Kadın Erkek Eşitliği, içinde Kadın-Erkek Eşitliğine Doğru Yürüyüş: Eğitim, Çalışma Yaşamı ve Siyaset, İstanbul: TÜSÎAD-T/2000-12/290.
• Eken, H. (2006). Toplumsal cinsiyet olgusu temelinde mesleğe ilişkin rol ile aile içi etkileşimi: Türk Silahlı Kuvvetlerindeki kadın subaylar. Selçuk University, Journal of Social Sciences, 15, 247–278.
• Elvin‐Nowak, Y. (1999). The meaning of guilt: A phenomenological description of employed mothers' experiences of guilt. Scandinavian journal of psychology, 40(1), 73-83.
• Estes, S. B., ve Glass, J. L. (1996). Job changes following childbirth: Are women trading compensation for family-responsive work conditions? Work and Occupations, 23(4), 405-436.
• Friedman, S. D. ve Greenhaus, J. H. (2000). Work and family—Allies or enemies? What happens when business professionals confront life choices, New York: Oxford University Press.
• Giray, M. D., ve Ergin, C. (2006). Çift kariyerli ailelerde bireylerin yaşadıkları iş aile ve aile-iş çatışmasının kendini kurgulama davranışı ve yaşam olayları ile ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 21(57), 83-101.
• Good, J. J., ve Sanchez, D. T. (2010). Doing gender for different reasons: Why gender norm conformity positively and negatively predicts self-esteem. Psychology of Women Quarterly, 34(2), 203–214.
• Grönlund, A., ve Öun, I. (2018). In search of family-friendly careers? Professional strategies, work conditions and gender differences in work-family conflict. Community, Work & Family, 21(1), 87–105.
• Guersoy, F., ve Biçakçi, M. Y. (2007). A comparison of parental attitude perceptions in children of working and nonworking mothers. Social Behavior and Personality: An international journal, 35(5), 693-706.
• Gürbüz, S., & Bayık, M. E. (2018). Aracılık modellerinin analizinde modern yaklaşım: Baron ve Kenny yöntemi artık terk edilmeli mi?. 6. Örgütsel Davranış Kongresi, Bildiriler Kitabı içinde, 30-45.
• Gürbüz, S., ve Şahin, F. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: felsefe, yöntem, analiz, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hagqvist, E., Gådin, K. G., ve Nordenmark, M. (2017). Work–family conflict and well-being across Europe: The role of gender context. Social Indicators Research, 132(2), 785–797.
• Hançer, A. (2018). Toplumsal cinsiyet öznesi olarak kadının “annelik” kimliğine eleştirel bir bakış. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 1(2), 177-202.
• Harper, F., ve Ileana A. (2004). The Role of shame in predicting adult anger and depressive symptoms among victims of child psychological maltreatment. Journal of Family Violence 19, 359– 368.
• Hays, S. (1998). The cultural contradictions of motherhood. Yale University Press.
• Hochschild, A. and Machung, A. (2003). The second shift, New York: Penguin.
• Hole, R. D., Stainton, T., ve Wilson, L. (2013). Ageing adults with intellectual disabilities: Self-advocates' and family members' perspectives about the future. Australian Social Work, 66(4), 571-589.
• Irak, D. U., Kalkışım, K., ve Yıldırım, M. (2020). Emotional support makes the difference: Work-family conflict and employment related guilt among employed mothers. Sex Roles, 82(1), 53-65.
• Joreskog, K. G., & Sorbom, D. (1996). LISREL 8: Structural equation modeling. Scientific Software International Corp., Chicago, IL.
• Kaylı Şaşman, D. (2016). Türkiye’de sosyal hizmetin toplumsal cinsiyet eşitliği ile ilişkisi. The Journal of Academic Social Science Studies, 45, 135-142.
• Knudsen, S. V. (2006). Intersectionality–A theoretical inspiration in the analysis of minority cultures and identities in textbooks. Caught in the Web or Lost in the Textbook, 53(1), 61-76.
• Kodagoda, T. (2018). Working long hours and its impact on family life: experiences of women professionals and managers in Sri Lanka. Indian Journal of Gender Studies, 25(1), 108-126.
• Kulualp, H. G., ve Savaşkan, Y. (2019). Kadin çalışanlarda iş-aile çatışması, duygusal emek ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişki. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (25), 215-234.
• Kuo, P., Volling, B., ve Gonzalez, R. (2018). Gender role beliefs, work–family conflict, and father involvement after the birth of a second child. Psychology of Men & Masculinity, 19(2), 243–256.
• Kuzucu, Y. (2011). Değişen babalık rolü ve çocuk gelişimine etkisi [The changing role of fathers and its impact on child development]. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(35), 79-89.
• Küçükusta, D. (2007). Konaklama işletmelerinde iş-yaşam dengesinin çalışma yaşamı kalitesi üzerindeki etkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Maclean, E. I., Andrew, B., ve Eivers, A. (2021). The motherload: Predicting experiences of work-interfering-with-family guilt in working mothers. Journal of Child and Family Studies, 30(1), 169-181.
• Martínez, P., Carrasco, M. J., Aza, G., Blanco, A., ve Espinar, I. (2011). Family gender role and guilt in Spanish dual-earner families. Sex Roles, 65(11-12), 813-826.
• McDonald, P. K., Bradley, L. M., ve Guthrie, D. (2005). Good mothers, bad mothers: Exploring the relationship between attitudes towards nonmaternal childcare and mother’s labour force participation. Journal of Family Studies, 11(1), 62-82.
• Mesmer-Magnus, J. R., ve Viswesvaran, C. (2005). Convergence between measures of work-to-family and family-to-work conflict: A meta-analytic examination. Journal of vocational behavior, 67(2), 215-232.
• Netemeyer, R. G., Boles, J. S., ve McMurrian, R. (1996). Development and validation of work-family conflict and family-work conflict scales. Journal of Applied Psychology, 81, 400-410.
• Ollo-López, A., ve Goñi-Legaz, S. (2017). Differences in work–family conflict: Which individual and national factors explain them? The International Journal of Human Resource Management, 28(3), 499–525.
• Önel, N. (2006). İş-aile çatışmasının çalışan kadının aile içi ilişkileri üzerine etkileri (Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi).
• Özdevecioğlu, M., ve Doruk, N. Ç. (2009). Organizasyonlarda iş-aile ve aile iş çatışmalarınım çalişanlarin iş ve yaşam tatminleri üzerindeki etkisi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (33), 69-99.
• Özmete, E., ve Eker. (2012). İş-aile yaşamı çatışması ve roller: Kamu sektörü örneğinde bir değerlendirme. Çalışma İlişkileri Dergisi, 3(2), 1-23.
• Öztan, E. (2015). Annelik, Söylem ve Siyaset. Cogito Dergisi, 81, 91-107.
• Rose, J. (2017). “Never enough hours in the day”: Employed mothers’ perceptions of time pressure. Australian Journal of Social Issues, 52(2), 116-130.
• Seagram, S., ve Daniluk, J. C. (2002). “ıt goes with the territory” the meaning and experience of maternal guilt for mothers of preadolescent children. Women & Therapy, 25(1), 61-88.
• Serdarhan, D., Rolleri, C., ve Duyan, V. (2017). Engelli çocuğa sahip ailelerde toplumsal cinsiyet rolleri. KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi, 3(2), 200-211.
• Shearn, J., ve Todd, S. (2000). Maternal employment and family responsibilities: The perspectives of mothers of children with intellectual disabilities. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 13(3), 109-131.
• Shipley, P., ve Coats, M. (1992). A community study of dual-role stress and coping in working mothers. Work & Stress, 6(1), 49-63.
• Şafak Uzun, A.M. (2019). Kesişimsellik bağlamında akademik alanda toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin analizi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. USA: Pearson Education Limited.
• Ünaldı, A. (1995). Gündüzlü Bakım Hizmetleri Çalışma Grubu Raporu. Ankara.
• Walzer, S. (1997). Contextualizing the employment decisions of new mothers. Qualitative sociology, 20(2), 211-227.
• Wayne, s. J., Shore, l. M., ve Liden, r. C. (1997). Perceived organizational support and leader-member exchange: a social exchange perspective. The Academy of Management Journal, 40(1), 82-111.
• Wille, D. E. (1995). The 1990s: Gender differences in parenting roles. Sex Roles, 33, 803–817.
• Yılmaz, S. (2018). Toplumsal cinsiyet rollerinin günlük hayattaki yansımaları: Çorum/Alaca örneği. İmgelem, 2(2), 59-79.
• Yüce-Selvi, Ü., ve Kantaş, Ö. (2019). The psychometric evaluation of the maternal employment guilt scale: A development and validation study. Is, Guc: The Journal of Industrial Relations & Human Resources, 21(1), 27-52.