"Being Yourself at Home": Older Adults' Perceptions of Aging in Place in the Context of Environmental Gerontology

Yıl 2025, Cilt: 36 Sayı: 4, 719 - 748, 31.10.2025

Fatma Begüm Özel

https://doi.org/10.33417/tsh.1552097

Öz

Many municipalities in Turkey provide services for older adults, enabling them live comfortable, safe, and fulfilling lives in their own homes. This study examines the phenomenon of aging in place through the experiences of older adults receiving home health and care services from the Samsun Metropolitan Municipality Elderly Care Center. The study explores how local government services contribute to the aging in place process. Employing a qualitative research with phenomenological design,n-depth interviews were conducted with 50 older adults. Data were analyzed using thematic and descriptive methods. Grounded in aging-in-place theory, attachment theory, and the relationship between environment and place, the study delves into participants' thoughts, feelings, and perceptions about their homes and surroundings. Findings highlight the crucial role of local governments in facilitating aging in place. It concludes that local governments act as a buffer institution between older adults and their families, fonctioning as a balancing mechanism that support older adults' desire to remain in their own place. Additionally, as more older adults live alone and family bonds weaken, the municipality's holistic and supportive approach allows them to continue aging-in-place more comfortably, safely, and voluntarily.

Anahtar Kelimeler

Old Age , Local Government , Aging in Place , Home , And Neighborhood.

“Evde Kendin Olmak”: Yerel Yönetimlerle Destekli Yaşlanma ve Yaşlı Yetişkinlerin Yerinde Yaşlanma Algıları

Öz

Türkiye’de birçok belediye, yaşlı bireylere yönelik hizmetler sunarak onların kendi evlerinde rahat, güvenli ve ihtiyaçlarının karşılandığı bir yaşam sürdürmelerine katkı sağlamaktadır. Bu çalışma, yerinde yaşlanma olgusunu, Samsun Büyükşehir Belediyesi Yaşlılara Bakım Merkez Biriminden evde sağlık ve bakım hizmeti alan yaşlıların deneyimleri üzerinden incelemektedir. Araştırmada, yerel yönetimlerin evde yaşlı bireylere sunduğu hizmetlerin yerinde yaşlanma süreçlerine katkıları ele alınmıştır. Çalışma, nitel araştırma yaklaşımı çerçevesinde fenomenolojik yorumlama deseni kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında 50 yaşlı yetişkin ile derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen veriler tematik ve betimsel analiz yöntemleriyle değerlendirilmiştir. Araştırma, yerinde yaşlanma teorisi, bağlanma teorisi ve çevre–mekân ilişkisi bağlamında ele alınmış; katılımcıların ev ve çevresine dair düşünce, duygu ve algıları ayrıntılı biçimde ortaya konulmuştur. Bulgular, yaşlı yetişkinlerin yerinde yaşlanma süreçlerinde yerel yönetimlerin önemli bir rol üstlendiğini ortaya koymaktadır. Yerel yönetimlerin, yaşlı bireyler ile aileleri arasında tampon bir kurum işlevi üstlenerek dengeleyici bir mekanizma olarak rol aldığı ve bu durumun yaşlı yetişkinlerin yerinde yaşlanma isteğini desteklediği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, yaşlı yetişkinlerin evlerinde giderek daha yalnız yaşadıkları ve aile bağlarının zayıflama eğiliminde olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak, belediyenin dengeleyici ve destekleyici konumu, yaşlı yetişkinlerin yerinde yaşlanma süreçlerine daha rahat, güvenli ve gönüllü bir şekilde devam etmelerini sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yaşlılık , Yerel yönetim , Yerinde Yaşlanma , Ev , Mahalle.

Teşekkür

Çalışmaya katkılarından dolayı Prof.Dr. Ayşe Canatan'a teşekkür ederim.

Kaynakça

• Akdemir, N., Çınar, F., & Görgülü, Ü. (2007). Yaşlılığın algılanması ve yaşlı ayrımcılığı. Türk Geriatri Dergisi, 10(4), 215–220.
• Alpay, A. H. (2024). Yerinde yaşlanmada gerontolojik paradigma. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 288–298.
• Anggraini, L. M. (2015). Place attachment, place identity and tourism in Jimbaran and Kuta, Bali (Doctoral dissertation). Institute for Culture and Society, University of Western Sydney.
• Arun, Ö. (2016). Çağdaş Türkiye’de yaşlılık ve eşitsizlik. Mediterranean Journal of Humanities, 6(2), 29–48.
• Arun, Ö., Binark, M., Özsoy Taylan, D., Kandemir, B., & Şahinkaya, G. (2022). Yaşlıların toplumsal sınıfı, dijital sermayeleri ve COVID-19 salgınında bağlantıda kalma pratikleri. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 42(2), 387–410.
• Berg, B. L., & Lune, H. (2019). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (H. Aydın, Çev.). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Bergeman, C. S. (1997). Aging: Genetic and environmental influences. Thousand Oaks, CA: SAGE Publications.
• Canatan, A. (2018). Türkiye’de profesyonel yaşlı bakımı. In İ. Tufan & M. Durak (Eds.), Gerontoloji, bakım, sağlık (Cilt 2, ss. 187–201). Nobel Yayıncılık.
• Carpentieri, J., & Elliott, J. (2014). Understanding healthy aging using a qualitative approach: The value of narratives and individual biographies. In A life course approach to healthy ageing (pp. 118–129). Oxford University Press.
• Cohen, M. Z., Kahn, D. L., & Steeves, R. H. (2000). Hermeneutic phenomenological research: A practical guide for nurse researchers. SAGE Publications.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. Sage Publications.
• Çarıkçı, K., Meral, H., Berkil, S., Çalışır, A., Önala, L., & Arslan, Ö. (2024). Nitel araştırmalarda tematik analiz. Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies, 10(37).
• Dorey, D. (2004). Making space for humanitarianism: Observations on place identity and the humanitarian environment (Master’s thesis). Dalhousie University, Halifax, Nova Scotia.
• Esendemir, E. (2021). Türkiye’de yaşlılık algısı: Yaşlı ayrıcalığı ve ayrımcılığı üzerine bir inceleme. Maarif Mektepleri Uluslararası Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 4(2), 74–86.
• Gilson, S. F., & Netting, F. E. (1997). When people with pre-existing disabilities age in place: Implications for social work practice. Health & Social Work, 22(4), 290–298.
• Gitlin, L. N. (2003). Conducting research on home environments: Lessons learned and new directions. The Gerontologist, 43(5), 628–637.
• Golant, S. M. (2003). Conceptualizing time and behavior in environmental gerontology: A pair of old issues deserving new thought. The Gerontologist, 43(5), 638–648.
• Graff, T. O., & Wiseman, R. F. (1978). Changing concentrations of older Americans. Geographical Review, 68(4), 379–388. Ho, I. S., McGill, K., Malden, S., Wilson, C., Pearce, C., Kaner, E., Vines, J., Aujla, N., Lewis, S., Restocchi, V., Marshall, A., & Guthrie, B. (2023). Examining the social networks of older adults receiving informal or formal care: A systematic review. BMC Geriatrics, 23(1), 531. https://doi.org/10.1186/s12877-023-04190-9
• Humberger, O. (2018). Place meaning and attachment in revitalizing neighborhoods: A qualitative study of how redevelopment efforts affect residents' assigned meanings of their neighborhood (Master’s thesis). Arizona State University.
• Husserl, E. (1975). Experience and judgment. Northwestern University Press.
• Kalınkara, V., & Arpacı, F. (2013). Yerinde yaşlanma. VII. Ulusal Yaşlılık Kongresi Bildiriler Kitabı (ss. 54–60). Karabük.
• Kaufman, S. R. (1994). In-depth interview. In J. F. Gubrium & A. Sankar (Eds.), Qualitative methods in aging research (pp. 123–136). SAGE Publications.
• Kıray, M. (1964). Ereğli – Ağır sanayiden önce bir sahil kasabası. Bağlam Yayıncılık.
• Lawton, M. P. (1982). Competence, environmental press, and the adaptation of older people. In M. P. Lawton, P. G. Windley, & T. O. Byerts (Eds.), Aging and the environment (pp. 33–59). Springer.
• Lawton, M. P., & Nahemow, L. (1973). Ecology and the aging process. In C. Eisdorfer & M. P. Lawton (Eds.), The psychology of adult development and aging (pp. 619–674). American Psychological Association.
• Lin, P.-S. S., & Chen, S.-S. (2022). Social networks for older people’s resilient aging-in-place: Lessons from the post-landslide Ksunu tribe in Taiwan. International Journal of Disaster Risk Reduction, 82, 103336. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2022.103336
• Logan, J. R., & Spitze, G. D. (1994). Family neighbors. American Journal of Sociology, 100(2), 453–476.
• Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma (S. Turan, Çev.). Nobel Akademik Yayıncılık. Michael, Y. L., Green, M. K., & Farquhar, S. A. (2006). Neighborhood design and active aging. Health & Place, 12(4), 734–740.
• Pallasmaa, J. (1995). Identity, intimacy and domicile: Notes on the phenomenology of home. In N. D. Benjamin (Ed.), The home: Words, interpretations, meanings and environments (pp. 131–147). Avebury.
• Park, R. E. (1915). The city: Suggestions for the investigation of human behavior in the city environment. American Journal of Sociology, 20(5), 577–612.
• Phillipson, C. (2007). The “elected” and the “excluded”: Sociological perspectives on older people, social exclusion, and public policy. Ageing & Society, 27(3), 379–402.
• Rogers, W. A., Ramadhani, W. A., & Harris, M. T. (2020). Defining aging in place: The intersectionality of space, person, and time. Innovative Aging, 4(4), igaa036. https://doi.org/10.1093/geroni/igaa036
• Rowles, G. (1978). Prisoners of space? Exploring the geographical experience of older people. Westview Press. (As cited in Iecovich, E. Aging in place: From theory to practice. Ben-Gurion University of the Negev.)
• Rowles, G. (1983). Geographical dimensions of social support in a rural Appalachian community. In G. Rowles & R. Ohta (Eds.), Aging and milieu: Environmental perspectives on growing old (pp. 231–239). Academic Press. (As cited in Iecovich, E. Aging in place: From theory to practice. Ben-Gurion University of the Negev.)
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2023). Türkiye yaşlı profili araştırması 2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turkiye-Yasli-Profili-Arastirmasi-2023-53809
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2025). İstatistiklerle yaşlılar, Eylül 2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2024-54079
• World Health Organization (WHO). (2015). World report on ageing and health. World Health Organization. https://www.who.int/publications/i/item/9789241565042
• World Health Organization (WHO). (2018). Ageing and health. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ageing-and-health
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2003). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.