YAŞLI İHMAL VE İSTİSMARINA YÖNELİK MÜDAHALE

Yıl 2021, , 155 - 178, 30.06.2021

Güle İşler

https://doi.org/10.46218/tshd.879006

Öz

Bu çalışmanın amacı yaşlı ihmal ve istismarına müdahalenin önemini ortaya koymaktır. Araştırma derleme bir çalışma olup yaşlı bireylere yönelik uygulanan kötü muameleye müdahale sürecine odaklanmış ve buna yönelik modellere değinilmiştir. Yaşlılara yönelik kötü muameleye müdahale sürecinde multidisipliner değerlendirme ve çalışmanın önemli olduğuna vurgu yapılmaktadır. Sosyal hizmet müdahalesinde yapılan öncelikli vurgu ise mağdurun maruz kaldığı şiddeti hafifletme, öncelikli hizmetleri planlama ve müracaatçının güvenliğini sağlama konusunda müdahaledir. Buna ek olarak kolluk kuvvetleri, sağlık hizmetleri, aile içi şiddet programları ile ilişkili olan meslek grupları arasında geliştirilen iş birliği ağının da müdahale aşamasında belirleyici olduğu görülmüştür. Çalışmada müdahale modelleri ışığında, teoriler kapsamında ve iş birliği içerisinde yapılan müdahalenin yanında konunun yasal boyutu da değerlendirilmiş ve gerekli görüldüğü takdirde tıbbı müdahalenin de göz önünde bulundurulması gerektiği açıklanmıştır. Müdahale aşamasında yer alan başta sosyal hizmet alanında çalışan meslek elemanlarının ve konu ile ilişkili diğer bütün meslek elemanlarının sorumluluk üstlenmesi gerektiği ve multidisipliner bir yaklaşım perspektifiyle hareket edilmesinin etkililiği üzerinde durulmuştur. Çalışmada aktarılan söz konusu bilgilerin politika oluşturma sürecine ve yaşlılara sunulan hizmetlere katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yaşlı İhmal ve İstismarı, Müdahale, Müdahale Modelleri, Sosyal Hizmet Müdahalesi

Kaynakça

• (DHS), İ. H. (2020). Yetişkin Koruyucu Hizmetler. https://www.michigan.gov/mdhhs/0,5885,7-339-73971_7119_50647---,00.html adresinden alınmıştır
• TÜİK. (2019). Ocak 4, 2021 tarihinde https://data.tuik.gov.tr adresinden alındı
• Abay Alyüz, S. B. (2018, Eylül). Sosyal Sermaye, Sosyal Ağlar ve Sosyal Destek İlişkisi -Sultanbeyli ve Kadıköy' de Sosyal Hizmet Merkezlerine Başvuranlara İlişkin Karşılaştırmalı Durum Çalışması. Yalova.
• Akdemir, N., Görgülü, Ü., & Çınar, F. (2008). Yaşlı istismarı ve İhmali. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 68-75.
• Alfonso, H. (2000). Mortgage fraud prevention program. Journal of Elder Abuse and Neglect, 12(2), 75-80.
• All, A. (1994, July). A literature review: Assessment and intervention in elder abuse. Journal of Gerontological Nursing, 25-32.
• Anetzberger, G. J. (2005). The Clinical Management Elder Abuse.
• Anetzberger, G. J., Dayton, C., Miller, C. A., McGreevey, J. F., & Schimer, M. (2008). Multidisciplinary Teams in the Clinical Management of Elder Abuse. Clinical Gerontologist.
• Arpacı, F., & Bakır, B. (2017). Yaşlı İstismarı ve İhmali. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 691-704.
• Ayduğan, M. (2020). Okullardaki İletişim Sürecinin Sosyal Ağ Kuramı Bağlamında Değerlendirilmesi.
• Başpınar, A., Şengelen, M., & Aslan, D. (2020). Halk Sağlığı Bakış Açısıyla Yaşlı Bireylere Yönelik Yaş Ayrımcılığı (Ageism): Kavramsal Çerçeve ve Önleme Yaklaşımları. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 5(2), 334-344.
• Beebe, D. (1991). Emergency management of the adult female rape victim. American Family Physician, 43(6), 2041-2046.
• Bennett, G., & Kingston, P. (1993). Elder Abuse Concepts, Theories and İnverventions.
• Biggs, S., Phillipson, C., & Kingston, P. (1995). Elder abuse in perspective. Buckingham: Open University Press.
• Biggs, S., Phillipson, C., & Kingston, P. (1995). Elder abuse in perspective.
• Collins, M., & La France, A. (1982). Improving protective services of older Americans: Social worker role. Portland, America: Universtiy of Southern Maine .
• Daşbaş, S. (2014). 65 Yaş Üstü Bireylerin Aile İçi Yaşlı İstismarı Konusundaki Değerlendirmeleri. Ankara.
• Erden , Ş., & Boz, H. (2018). Türkiye' de Yaşlı İstismarı ve İhmali. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 100-105.
• Ersöz, K. (2010). Tıbbi Müdahale Kavramı ve Tıbbi Müdahalenin Hukuka Uygunluğunun Şartları. Terazi Aylık Hukuk Dergisi, 5(45), 105- 122.
• Fiesta, J. (1996). Legal issues in long-term care-Part II. Nursing Management, 27(2), 18.
• Gökçe, N. (2017). Yaşlı İstismarı ve İhmali. Kastamonu Sağlık Akademisi, 100-111.
• Heisler, C. (1991). The role of the criminal justice system in elder abuse cases. Journal of Elder Abuse and Neglect, 3(1), 5-30.
• Heisler, C., & Quinn, M. (1995). A Legal Peerspective. Journal of Elder Abuse and Neglect, 7(2-3), 31-156.
• İlhan, F. (2005). Ankara İli Yenimahalle İlçesi Anadolu Mahallesinde Aile İçi Yaşlı İstismarının Saptanması. Ankara.
• International Federation of Social Workers. (2020). İnternational Federation of Social Workers. www.ifsw.org. adresinden alınmıştır
• Jackson, J., & Hafemeister, A. (2013, Ocak 20). 2018 tarihinde Best İnterest: Deprivation of Liberty: https://www.39essex.com/cop_ cases/re-m-best-interests-deprivation-of-liberty/. adresinden alındı
• Jorgenson, J. (1993). An intervention program for dentists to detect elder abuse and neglect. Public Healt Reports, 108(2), 171-172.
• Kabadaki, K. (1995). Exploration of social work practice models for rural development in Uganda. Journal of Social Development İn Africa, 10(1), 77-88.
• Kandemirci, D., & Kağnıcı, D. Y. (2014). Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle Baş Etme: Çok Boyutlu Bir İnceleme. Türk Psikoloji Yazıları, 1-12.
• Kingston, P., & Bannett, G. (1993). ELDER ABUSE; Concepts, Theories and Interventions. Hong Kong: SPRINGER-SCIENCE+BUSINESS MEDIA B.V.
• Kozaman, S., & Şengezer, B. (2013). Sosyo-Ekolojik Sistem Yaklaşımı Bağlamında Türkiye'de Çevresel Değişimler ve Sosyo Ekonomik Yapı İlişkisi. Megaron, 8(5), 112-125.
• Lundy, M., & Grossman, S. F. (2008). Elder Abuse: Spouse/Intimate Partner Abuse and Family Violence Among Elders. Journal of Elder Abuse & Neglect.
• Mariam, L. M., McClure, R., Robinson, J. B., & Yang, J. A. (2014). Eliciting Change in At-Risk Elders (ECARE): Evaluation of an Elder Abuse Intervention Program. Journal of Elder Abuse & Neglect.
• McClennen, J. C. (2010). Social Work and Family Violence; Theories,Assessment and Intervention. New York: Springer Publishing Company.
• Meriç Karabekir, H. (2016). Çocuk Refahı Alanında Çalışan Sosyal Hizmet Uzmanlarının Savunuculuk Uygulamaları: Bir Niteliksel Araştırma . Ankara.
• Moore, C. (2013). An app for elder abuse cases. Law Enforcement Technology.
• Morris, J. R. (2010). The Bet Tzedek Legal Services Model: How a Legal Services Model Addresses Elder Abuse and Neglect. ournal of Elder Abuse & Neglect.
• O'Malley, T., Everett, E., O'Malley, H., & Campion, E. (1983). Identifying and preventing family mediated abuse and neglect of elderly persons. Annals of Internal MEdicine, 90(6), 998-1005.
• Özden, D., Kelleci, M., & Güler, N. (2010). Yaşlı Bireylerin Ruh Sağlığının Siddete Maruz Kalma ve Bazı Özellikler Açısından İncelenmesi. Turkish Journal of research and Devolopment in Nursing, 12(3).
• Pampel, F. C. (2008). Rights of The Elderly. New York: Facts On File.
• Park, K., Johnson, K., Flasch, S., & Bogie, A. (2010, Şubat). Yetişkin Koruma Hizmetlerinde Yapılanma Kararları.
• Pavlov, H., & Murov, K. (1994). Legislative update: Elder abuse-Part II. Contemporary Orthopaedics, 29(4), 249-250.
• Payne, B. K. (2000). Crime & elder abuse an integrated pespective.
• Payne, B. K. (2011). Crime and Elder Abuse; An Integrated Perspective. U.S.A: CHARLES C THOMAS PUBLISHER LTD.
• Phelan, A. (2020). Advances in Elder Abuse Research. Switzerland: Springer.
• Quınn, M. J., & Tomıta, S. K. (1997). Elder Abuse and Neglect Causes, Diagnosis, and Strategies.
• Quinn, M. J., & Tomita, S. K. (1997). Elder Abuse and Neglect; Causes, Diagnosis, and Intervention Strategies. U.S.A: Springer Publishing Company.
• Quinn, M., & Tomita, S. (1997). Causes, diagnosis, and interventional strategies. Elder Abuse and Neglect, 6.
• Salem, S., & Favre, B. (1993). Adult Protective Services to Special Populations. B. Byers, & ,. J. Hendricks (Dü) içinde, Providing protective services to special populations (s. 167-190).
• Selcik, O., & Güzel, B. (2016). Sosyal Hizmet Mesleğinin Çalışma Alanı ve Sosyal Hizmet Uygulamasının Türkiye Ölçeğinde Değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 461-469.
• Star, B. (1978). Treating the battered woman. In J. Hanks. B. Star içinde, Towards Human Dignity: Social Work Practice. Washington, DC.: National Association of Social Workers.
• Storey, J. E. (2019). Risk Factors for Elder Abuse and Neglect: A Review of The Literature. Aggression and Violent Behavior.
• Şahin, D., Erkal, S., & Demirel , B. (2017). Yazılı Basında Aile İçi Şiddet Mağduru Yaşlılar. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(54), 635-640.
• Teaster, P. B., Nerenberg, L., & Stansbury, K. L. (2008). A National Look at Elder Abuse Multidisciplinary Teams. Journal of Elder Abuse & Neglect.
• Turhan, S., Güncan, F., Ercan, M., & Erkoyuncu, G. (2019). Yaşlıların Değerlendirilmesi ile Yaşlı İhmali ve İstismarı. Sosyal Araştırmalar ve Yönetim Dergisi, 28-43.
• Ünal, G. (2005). Aile İçi Şiddet. Aile ve Toplum.
• Ünlü, D. (2019). Yaşlıların Ekonomik İStismara Maruz Kalma Durumlarının İncelenmesi: İstanbul Bahçelievler Örneği. İstanbul.
• Velasco, J. (2000). Ventura County district Attorney’s senior crime prevention program. Journal of Elder Abuse and Neglect, 12(2), 103-106.
• World Health Organization. (tarih yok). Aralık 27, 2020 tarihinde http://www.who.int adresinden alındı.
• Yeşil, P., Taşçı, S., & Öztunç, G. (2016). Yaşlı İstismarı ve İhmali. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 128-134.