Trafik Güvenliği ile İlgili Televizyonda Yayınlanan “Hız” Konulu Kamu Spotlarının İletişimsel Süreçte Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 144 - 154, 31.10.2024

Nazif Kutay Erden

https://doi.org/10.38002/tuad.1443384

Öz

İnsan nüfusunun artması, yeni yerleşim alanlarının kurulması ve gelişen araç teknolojileri neticesinde ulaşım kapasitesi artmış ve önemli bir ihtiyaç haline gelmiştir. İhtiyaçlar doğrultusunda oluşan trafiğin güvenli bir şekilde sürdürülebilmesi ise en önemli konulardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Gelişen teknolojiler ile araçların özellikleri ve konforları artış gösterirken daha süratli araçlar da gündelik yaşamda kullanılır olmuştur. Artan araç sayısı ve hız oranları da kaza sayısını tetiklemektedir. Hız minvalinde oluşan trafik kazalarının maddi zararlarının yanı sıra, ölümcül sonuçlara ulaşabileceği bilgisi neticesinde sürücülerin hız ile ilgili bilinç düzeyinin artırılması önemli bir gündem oluşturmaktadır. Sürücülere yönelik bilgilendirmeleri içeren kamu spotları çeşitli mecralarda yayımlanmaktadır. Bu nedenle bu çalışmada hız konu başlıklı kamu spotlarına odaklanılmıştır. “Hız” konulu kamu spotlarının iletişimsel süreçte nasıl değerlendirildiği, geçmişten günümüze gelen süreçte yayınlanan hız konulu kamu spotlarının farklılıkları, iletişim kuramlarının ve iletişim tekniklerinin hazırlanan kamu spotlarında nasıl kullanıldığı incelenmiştir. Çalışmada www.guvenlitrafik.gov.tr internet adresi üzerinde 01.01.2023-06.06.2024 tarihleri arasında bulunan “hız” konulu kamu spotları incelenmiştir. Genel değerlenme de hız ile ilgili yayımlanan kamu spotlarında ilgi çekiciliği ve izlenme oranlarını arttırıcılığı sağlamak için star effect, animasyon teknikleri, özel müzikler, gündelik hayattan görüntüler kullanılırken yazılı, görsel ve işitsel tüm öğeler etkin şekilde kullanıldığı anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İletişim, propaganda, kitle iletişimi, trafik, güvenli trafik, kamu spotu, hız

Evaluation of Public Service Announcements on "Speed" Broadcasted on Television in Relation to Traffic Safety within the Communicative Process

Öz

The increasing human population, establishment of new settlement areas, and advancements in vehicle technologies have led to an increase in transportation capacity, making it a significant necessity. Aside from the material damages caused by traffic accidents resulting from speed, the knowledge that they can lead to fatal outcomes underscores the importance of increasing drivers' awareness regarding speed. In this study, television, the most widespread medium among traditional media channels where public service announcements on speed are aired, has been selected. The study examines how public service announcements on speed broadcasted on television channels are evaluated in the communicative process, whether they have an impact on drivers, and the differences in speed-related public service announcements aired from the past to the present within the frameworks of communicative processes, traffic safety, and creating awareness among viewers. All public service announcements on the topic of "speed" available on the www.guvenlitrafik.gov.tr website were examined, and evaluated within the context of communicative processes. In general evaluation, it was understood that in public service announcements published on speed, various techniques such as the star effect, animation techniques, special music, and visuals from daily life are used to increase attractiveness and viewership rates, and all elements - written, visual, and auditory - are effectively utilized.

Anahtar Kelimeler

Communication, propaganda, mass communication, traffic, traffic safety, public service announcement, speed

Kaynakça

• Akın, E. (2008). Bütünleşik pazarlama iletişimi unsuru olarak televizyon reklamları ve tüketicilerin televizyon reklâmlarına bakışının tespitine yönelik bir uygulama [yayımlanmamış doktora tezi]. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydın, M. Z. (2013). Vaazda değerlendirme ve geri bildirim. Vaaz ve Vaizlik Sempozyumu [Sempozyum].
• Bibican, B., Fındık, G., ve Öz, B. (2023). Trafik kazazedelerinin deneyimlerinin incelenmesi: Ölümün kıyısında, yaşamın derinliğine bir bakış. AYNA Klinik Psikoloji Dergisi, 10(3), 489-516. https://doi.org/10.31682/ayna.1262910
• Bordwell, D. (1985). Narration in the Fictional Film. Madison, The University of Wisconsin Press.
• Bozkurt, Y. (2006). Reklamda bilgi içeriği: Türkiye’deki gazete ve tv reklamlarına yönelik karşılaştırmalı bir araştırma [yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Coşkun, S. (2016). Türk Görsel-İşitsel Medya Hizmetlerinde Kamu Spotları ve Zorunlu Yayınlara Dair Bir Değerlendirme, ASOS Congress Bildiriler Kitabı, ASOS Yayınları.
• Çavdar, A., Uçar, M., ve Kılıçaslan, İ. (2008). Trafik kazalarına sebep olan yüksek hız kusurlarının denetimi ve aktif güvenlik sistemler ile kontrolü. Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 23(1), 187–198.
• Develi, E. İ. (2008). Sosyal pazarlama açısından kamu sektörü reklamlarında hedef kitle tutumu [yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dünya Sağlık Örgütü. (2004). Karayolu Trafiğinde Yaralanmaların Önlenmesine İlişkin Dünya Raporu. (Yayın no. 9241562609) https://www.who.int/publications/i/item/world-report-on-road-traffic-injury-prevention
• Erden, N. K. (2022). Lambadaki Cin Sosyal Medya. Martı Yayınları.
• Erden, N.K. (2020). Trafik İşaretleri ve Trafik Levhalarıyla Etkili İletişim, Uluslararası İnsan Çalışmaları Kongresi Bildiriler Kitabı.
• Erden, N. K., ve Sarı Arasıl, A. B. (2022). Duygu Düzenleme ve Koronavirüs Kaygısı: Algılanan Sosyal Desteğin Aracı Rolü. AYNA Klinik Psikoloji Dergisi, 9(2), 424-442. https://doi.org/10.31682/ayna.1065638
• Erden, N. K. (2017). Türkçe Öğretmen Adaylarinin “Modernizm” Kavramina İlişkin Kullandiklari Metaforlar. Turkish Studies, 12(29), 239-250. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.
• Fairchild, A., Bayer, L., Ronald, G., Sharon H. C., James, K., Sweeney, ve Monica., J. K. (2018). The two faces of fear: A History of hard-hitting public health campaigns against tobacco and AIDS. American Journal of Public Health, 108(9), 1180–1186. https://doi.org/10.2105/AJPH.2018.304516
• Federal Communications Commission. (2017). Appendix B: Standardized Television Disclosure Form. https://docs.fcc.gov/public/attachments/FCC-07-205A1.pdf
• Flick, U. (2014). An Introduction to Qualitative Research (5. baskı). Sage Publications.
• İyinam, A. F. (1997). Karayolu güvenliği ile yol geometrik standartları arasındaki ilişkilerin analizi [yayımlanmamış doktora tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Kaçan, B., Erkuş, U., Fındık, G., ve Öz, B. (2018). Riskli sürücü davranışlarının transteorik model temelinde incelenmesi: Bir grup karşılaştırması çalışması. Trafik ve Ulaşım Araştırmaları Dergisi, 1(2), 33–47. https://doi.org/10.38002/tuad.446011
• Karayolu Trafik Güvenliği Stratejisi Eşgüdüm Kurulu. (2021). Türkiye’de Karayolu Trafik Güvenliği Strateji Belgesi Eylem Planı. [Veri Dosyası]. https://www.trafik.gov.tr/kurumlar/trafik.gov.tr/01-Haberler/03-2021/2021_2023-Karayolu-Trafik-Guvenligi-Eylem-Plani.pdf
• Karayolu Trafik Güvenliği Stratejisi Eşgüdüm Kurulu. (2024a). Güvenli Trafik – Milli Voleybolcu Hande Baladın. [Veri Dosyası]. https://www.guvenlitrafik.gov.tr/kamu-spotlari
• Karayolu Trafik Güvenliği Stratejisi Eşgüdüm Kurulu. (2024b). Güvenli Trafik – Hız Problemi. [Veri Dosyası]. https://www.guvenlitrafik.gov.tr/kamu-spotlari
• Karayolu Trafik Güvenliği Stratejisi Eşgüdüm Kurulu. (2024c). Güvenli Trafik – Aşırı Hız. [Veri Dosyası]. https://www.guvenlitrafik.gov.tr/kamu-spotlari
• Karayolu Trafik Güvenliği Stratejisi Eşgüdüm Kurulu. (2024d). Güvenli Trafik – Kontrolsüz Hız. [Veri Dosyası]. https://www.guvenlitrafik.gov.tr/kamu-spotlari
• Karayolu Trafik Güvenliği Stratejisi Eşgüdüm Kurulu. (2024e). Güvenli Trafik – Kontrolsüz Hız. [Veri Dosyası]. https://www.guvenlitrafik.gov.tr/kamu-spotlari
• Murat, B. (2004). Trafik Hukuku ve Temel Trafik Bilgileri. Emniyet Genel Müdürlüğü.
• O'Shaughnessy, J., ve O'Shaughnessy, N. (2003). The Marketing Power of Emotion. Oxford University Press.
• Öz, B., ve Demirutku, K. (2018). Trafikte Çocuk Güvenliği: Temel Unsurlar, Tespitler ve eriler. Nobel Yayın evi.
• Patton, M.Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3. Baskı). Sage Publications, Inc.
• Polat, V. (2016). Kitle İletişim Kuramları. İstanbul Üniversitesi.
• Rippeto, P. A., ve Rogers, R. W. (1987). Effects of components of protection- motivation theory on adaptive and maladaptive coping with a health threat. Journal of Personality and Social Psychology, 52(3), 596–604. https://doi.org/10.1037/0022-3514.52.3.596
• Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK). (2012). Kamu Spotları Yönergesi. https://www.rtuk.gov.tr/kamu-spotlari-yonergesi/3795
• Sayın, Z., ve Erden, N. K. (2022). Kültürel göstergeler olarak bilgilendirme ve yönlendirme grafikleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 11(4), 1680–1696.
• Şimşek, S., ve Uğur, İ. (2003). Star stratejisi ve uygulamaları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10, 349–354.
• Takıl, N.B. (2016). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Resimyazar ve Bağlamsal Cümlelerle Kelime Öğretimi. Journal of Turkish Studies,11(3). http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9242
• Tayfun, R. (2013). Bir İletişim Fenomeni Olarak Dil Sürçmesi. Book of Proceedings International Symposium on Language and Communication: Exploring Novelties.
• Tunç, A., Atılgan, A. (2020). Algı Üzerine Kurulu Yönetsel Bir Anlayış: Algının Yönetimi. Internatıonal Journal of Disciplines Economic & Administrative Sciences Studies, 3(3), 228-238.
• Türkiye Cumhuriyeti Emniyet Genel Müdürlüğü. (2001). Trafik Güvenliği Hakkında Derlemeler ve Trafik Kültürü I. Trafik Hizmetleri Başkanlığı Trafik Araştırma Merkezi Müdürlüğü.
• Tekinalp, Ş. ve Uzun, R., (2004). İletişim Araştırmaları ve Kuramları. Derin Yayınları.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2022). Motorlu Kara Taşıtları Aralık 2022. [Veri Dosyası]. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Motorlu-Kara-Tasitlari-Aralik-2022-49436
• Yıldırım, E. (2019). Televizyon reklamlarına göstergebilimsel bir yaklaşım kent şekerleme reklamı. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, (43), 169-181. https://doi.org/10.32547/ataunigsed.592302
• Yıldırım, E. (2020). Kamu spotlarında çekicilik ve örnek spot çözümlemeleri. Uygulamalı Sosyal Bilimler ve Güzel Sanatlar Dergisi, 2(3). https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosguz/issue/55250/742186
• Yılmaz, Ş. (2021). Günümüzde kamu spotu uygulamalarında hareketli grafik kullanımının incelenmesi [yayımlanmış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Zabihi, F., Davoodi, S. R., ve Nordfjærn, T. (2019). The role of perceived risk, reasons for non-seat belt use and demographic characteristics for seat belt use on urban and rural roads. International journal of injury control and safety promotion, 26(4), 431–441. https://doi.org/10.1080/17457300.2019.1660377