BibTex RIS Kaynak Göster

AMORİUM KAZILARINDA BULUNAN BİR GRUP OKUCU

Yıl 2018, Sayı: 23, 179 - 209, 01.07.2018

Alptekin Yavaş Zeliha Demirel Gökalp Ümit Güder Mehmet Kurt

Öz

Ortaçağ’ın en etkili saldırı silahı hiç kuşkusuz ok ve yaydı. Okun esas yaralamayı sağlayacak olan uç kısmınınbiçimi, ağırlığı veya içyapısı, diğer birçok etmenin yanı sıra atış kabiliyetini en fazla etkileyen faktörlerdendi. Demirya da çelik okucunun içyapısındaki karbon veya sertlik oranı, sertleştirme biçimi, üretilen hammaddenin yapısınıntemiz, kirli veya atık maddelerden oluşuyor olması onun teknik özelliklerini doğrudan etkiler. Bu teknik hususiyetleraynı zamanda okucunun av, savaş veya eğitim amaçlı kullanma tercihini de belirler. Uçların bu özellikleri rakibinzırh gibi savunmaya yönelik önlemlerini de etkiler. Sonuçta, orduların saldırı kabiliyeti veya savaşların kazanıpkazanılmamasına kadar götürebileceğimiz tesirlerden bahsedebiliriz. Ortaçağ’ın kaotik tarihi içinde orduların silahkabiliyetlerini teknik özellikler açısından karşılaştıran araştırmalar yoktur. Bu eksikliğin bir sebebi bu konudakiaraştırmaların konuyu ele alış biçimindeki dar bakış açısı ise bir diğeri de kazılardan elde edilen objelerin sağlıklı tabaka bilgisi sunmamasıdır. Bunun dışında, Anadolu-Ortaçağı’nın komşu iki gücü Bizans ve Selçuklunun savaşsilahları üzerine karşılaştırmalı bir araştırma da yoktur. Aralarında, Haçlı savaşlarına kadar uzanan güçlübir rekabetin olmasına karşın bu iki gücün savaşlarının kaderini belirleyen silah teknolojisi üzerine çalışmalarolmaması ilginçtir. Bu ancak konuyu kazı buluntuları üzerinden morfolojik, metalürjik, terminolojik boyutuylaele alan mukayeseli çalışmalarla mümkün olabilecektir. Afyon-Emirdağ yakınlarındaki Ortaçağ’ın önemli Bizanskentlerinden Amorium Hisar , bu iki büyük rekabetin yanı sıra, 9.yüzyıldaki Arap saldırılarının hatırası olarakErken İslam dönemi okuçlarının bulunduğu bir yerdir. Bu çalışmada Amorium ören yerinde ele geçmiş onaltı okucu,morfolojik, metalürjik ve terminolojik açılardan ele alınmıştır. Buluntular katalog düzeninde tek tek tanıtılırken,tabaka bilgisi, ölçü, ağırlık, morfolojik, terminolojik ve tipolojik hususiyetleriyle birlikte değerlendirilmiştir. Elealınan objeler biçimsel özellikleriyle sınıflanıp çağdaşı örneklerle mukayese edilmiştir. Dönemin ok risalelerive savaş tarihi kitaplarında geçen isimlerden hangi teknik tabirin hangi tipe uygun olduğu tartışılıp tekliflerdebulunulmuştur. Bu objelerden beşi arkeometrik yöntemlerle incelenmiş, taramalı elektron mikroskobu SEM veenerji dağılımlı x-ışını spektrometresi XRF ile metalografik ve diğer içyapı özellikleri tespit edilmiştir. Çalışmanınsonunda bu üç bakış açısıyla elde edilen veriler dönemin diğer verileriyle mukayese edilerek Amorium okuçlarınınyeri belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Amorium Ortaçağ Okuçları Anadolu Selçuklu Pota Çeliği Demir Arkeo-Metalürjisi

Kaynakça

  • AHRENS, B./PİEZONKA, H./NOMGUUNSUREN, G. 2015 “Buried with His Bow and Arrows: The Exceptional Cave Burial of A 14th Century Warrior at Tsagaan Khad Mountain, Mongolia”, Ancient Cultures of the Northern Area of China, Mongolia and Baikalian Siberia. Bejing: 683-692.
  • AL-MAS‘UDİ 1935 “The Meadows of Gold”, Aleksandr Aleksandrovich Vasiliev, Byzanceet les Arabes I: la dynastie d’Amorium (820-867), (Corpus Bruxellense Historiae Byzantinae 1) (Eds. H. Grégoire / M. Canard). Bruxelles.
  • AL-TABARİ 1991 The History of al-Tabari, vol. XXXIII, Storm and Stress along the Northern Borders of the Abbasid Caliphate, (Trans. And Annoated C. E. Bosworth). Albany.
  • ALLAN, J. W. 1976 The Metalworking Industry in Iran in the Early Islamic Period. University of Oxford. Oxford.
  • ALTINSAPAN, E./DEMİREL, G.Z./YILMAZ, Y. H./ GERENGİ, A. 2015 “2011-2014 Kazıları Işığında Eskişehir Karacahisar Kalesi”, ASOS Journal 10: 621-633.
  • ANTONARAS A. 2016 Arts, Crafts and Trades in Ancient and Byzantine Thessaloniki, Archaeological, Literary and Epigraphic Evidence, Byzanzwischen Orient und Okzident. Band 2 Mainz.
  • ARSLAN, B., AYBEK, S., DURAK, E. 2017 “Metropolis’te Bulunan Ok Uçları”, MASROP Mimarlar Arkeologlar Sanat Tarihçileri Restoratörler Ortak Platformu E-Dergisi 9, 54-73.
  • ASHKENAZİ, D./GOLAN, O./TAL, O. 2013 “An Archaeometallurgical Study of 13th Century Arrowheads and Bolts from the Crusader Castle of Arsuf/ Arsur”, Archaeometry 55/2:235-257.
  • ATİK, N. 2017 “Heraion Teikhos Kazılarında Bulunan Ok Uçları”, MASROP Mimarlar Arkeologlar Sanat Tarihçileri Restoratörler Ortak Platformu E-Dergisi 11/16:57-76.
  • AVRAM, A./TSETSKHLADZE, G. R. 2014 “A New Attalid Letter From Pessinus”, Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 191: 151-181.
  • AYGÖR, E. 2017 “Konya Gevale Kalesi Kazılarında Bulunan Ok Uçlarının Değerlendirilmesi”, MASROP Mimarlar Arkeologlar Sanat Tarihçileri Restoratörler Ortak Platformu E-Dergisi 11/16: 7-24.
  • BABUİN, A. 2009 Ta Epithetika Opla Tōn Vyzantinōn 1204-1453. Doctorate Thesis, University of Ioannia.
  • BASHFORD, D. 1926 “A Crusader Fortress in Paletsine”, The Metropolitan Museum of Art Bulletin 22/9-2: 5-46.
  • BAYKAN, D. 2017a “Nif Dağı Başpınar Kazılarında Ele Geçen Ok Uçları”, MASROP Mimarlar Arkeologlar Sanat Tarihçileri Restoratörler Ortak Platformu E-Dergisi 10/15: 54-62.
  • BAYKAN, D. 2017b “Allianoi’da Bulunan Ok Uçları”, MASROP Mimarlar Arkeologlar Sanat Tarihçileri Restoratörler Ortak Platformu E-Dergisi 10/14: 7-21.
  • BAYKAN, D. 2017c “Nif Dağı Kazısı Karamattepe ve Ballıcaoluk’ta Bulunan Ok Uçları”, MASROP Mimarlar Arkeologlar Sanat Tarihçileri Restoratörler Ortak Platformu E-Dergisi 9/12: 18-40.
  • BELKE, K./RESTLE, M. 1984 Tabula Imperii Byzantini IV, Galatien und Lykaonien. Wien.
  • BOAS, A. J. 1999 Crusader Archaeology: The Material Culture of the Latin East. London.
  • BODNAR, R./DARİUSZ, R./SZMONİEWSKİ, B. S. 2006 “Early Medieval Arrowheads from Smugowa Góra Near The Town of Troks in Olkusz District.”, Sprawozdania Archeologiczne 58: 531-542.
  • BORİSOV, B. D. 1989 Djadovo, Bulgarian, Dutch, Japanese Expedition 1, Medieval Settlement and Necropolis (11th-12th Century), (Ed. A. Fol vd.). Tokai.
  • BÖHLENDORF-ARSLAN, B. 2012 “Das Bewegliche Inventar Eines Mittelbyzantinischen Dorfes: Kleinfunde aus Boğazköy”, Byzantine Small Finds in Archaeological Contexts. Byzas 15: 351-368.
  • BRAY, 1990 “Al-Mu’tasim’s ‘Bridge of Toil’ and Abu Tammam’s Amorium Qasida”, Studies Islamic and Middle Eastern Texts and Traditions in Memory of Norman Calder. Oxford:31-73
  • BROUGHTON, T.R.S. 1938 “Asia Minor”, An Economic Survey of Ancient Rome IV. Baltimore: 703-772
  • CAMPBELL, D. B. 2005 Ancinet Siege Warfare Persians, Greeks, Carthaginians and Romans 546-146 BC. Oxford.
  • CHERNOV, S./ERSHOVA E. 2013 “Internal Colonization in Russia During the 13th and 14th Centuries: Three Hamlets of the Pre-Manorial Period”, Hierarchies in Rural Settlements (Ed. J. Klápštš) Turnhout: 387–406.
  • CHKHAİDZE, V.N. 2008 “Nakonechnik Arbaletnoy Strely iz Tamani”, Osporskiye Chteniya IX: 311-313.
  • CLAUSON, G. 1972 An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish. Oxford.
  • CROWFOOT, J. W./CROWFOOT, G. M./KENYON, K. M. 1975 Samaria-Sebaste III. The Objects. London.
  • ÇEREZCİ, J. Ö. O.2017 “Göktürk Devri Ok Uçları”, MASROP Mimarlar Arkeologlar Sanat Tarihçileri Restoratörler Ortak Platformu E-Dergisi 16: 25-44.
  • DAMATİ, E. 1988-89 “Safed Citadel”, Excavations and Surveys in Israel 9: 159-160.
  • DAVİDSON, G.R. 1952 The Minor Object, Corinth Results of Excavations XII. New Jersey.
  • DEAN, B. 1926 “The Exploration of a Crusader’s Fortress (Montfort) in Palestine”, The Metropolitan Museum of Art Bulletin 22/9: 5-46.
  • DEKKER, P. 2010 “Manchu Archery”, Journal of Chinese Martial Studies, Summer Issue 3: 13-25.
  • DELL’ERA F. 2012 “Das bewegliche Inventar eines mittelbyzantinischen Dorfes: Kleinfunde aus Boğazköy”, Byzantine Small Finds in Archaeological Contexts Byzas 15: 393-406.
  • DEMİREL GÖKALP, Z., EREL, C., TSİVİKİS, N., YILMAZYAŞAR, H. 2016. “2014 Yılı Amorium Kazısı”, 37. Kazı Sonuçları Toplantısı 3. Ankara: 199-214.
  • DENNİS, G.T. 2011 Bizans Kültüründe Strateji Sanatı (Çev. V. Atmaca).
  • DORUK, S. 1980 “Horis Kale Kazıları”, II. Kazı Sonuçları Toplantısı. Ankara: 167-169.
  • DOSTÁL, B. 1966 Slovanská Pohřebiště ze Střední Doby Hradištní na Moravě. Praha.
  • ERARSLAN, F./İNCE, N. E./ALKAN, M. 2008 “Perre Antik Kenti Nekropol Alanı 2007 Yılı Kazı ve Temizlik Çalışmaları”, 17. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu. Ankara: 171-184.
  • FARİS, N. A./ELMER, R. P. 1945 Arab Archery: An Arabic Manuscript of about AD 1500: A Book on the Excellence of the Bow & Arrow, the Description Thereof Translated and Edited Princeton. New Jersey.
  • FEUERBACH, A. / BALASUBRAMANİAM, R. / KALYANARAMAN, S. 2007 “On the Origin of the Terms Wootz, Hindüwani And Pülad”, Indian Journal of History of Science 42/3: 377–386.
  • FEUGÈRE, M. 1994 “L’équipement militaire d’époque républicaine en Gaule”, Journal of Roman Military Equipment Studies 5: 3-23.
  • GAİTZSCH, W. 2005 Eisenfunde aus Pergamon Geräte, Werkzeuge Und Waffen, Pergamenısche Forschungen Band 14. New York.
  • GALLWEY, R.P. 1903 The Book of the Crossbow. New York.
  • GÜDER, Ü./YAVAŞ, A./YALÇIN, Ü. 2015 “Production Techniques of Anatolian Seljuks Iron Tools”, Turkish Studies 10/9: 193–212.
  • HAMILTON, W.J. 1842 Researches in Asia Minor, Pontus and Armenia 1. London
  • HARRISON, R. M. 1988a “Amorium 1987, A Preliminary Survey”, Anatolian Studies 38: 175-184.
  • HARRISON, R. M. 1988b “Doğu Phrygia’da Amorium (Hisarköy) Yüzey Araştırması”, 6. Araştırma Sonuçları Toplantısı. Ankara: 191-200.
  • HARRISON, R.M. 1990a “Amorium Excavation 1989: The Second Preliminary Report”, Anatolian Studies 40: 205-218.
  • HARRISON, R. M. 1990b “Emirdağ (Afyon)’da Amorium Birinci Kazı Raporu” 11. Kazı Sonuçları Toplantısı. Ankara: 155-165.
  • HARRISON, R.M. 1991a “Amorium 1989”, 12. Kazı Sonuçları Toplantısı. Ankara: 251-268.
  • HARRISON, R.M. 1991b “Amorium Excavations 1990: The Third Preliminary Report”, Anatolian Studies 41: 215-229.
  • HARRISON, R.M./ WELSBY D.A./ SJÖSTROM I.Y./ BALLANCE M./ MANGO C./ BOWN L./ TOMBER R.S./ GİLL M.A.V. 1992 “Amorium Excavations 1991: The Fourth Preliminary Report” Anatolian Studies 42: 207-222.
  • HARRISON, R.M/ CHRİSTİE, N. 1993 “Excavations at Amorium: 1992 Interim Report”, Anatolian Studies 43: 147-162.
  • HEAD V.B. 1906 Catalogue of the Greek Coins of Phrygia. BMC XXVIIXXIX. London.
  • HÉRİTİER M. L /DİSSER, A/LEROY, S./DİLLMANN, P. 2017 “Recycling and Salvaging Ferrous Alloys in the Middle Ages: A Common Practice? New Insights from Texts and Metallographic Analysis”, Iron in Archaeology Conference (30 May-2 June), Prag: 5-6.
  • HUURİ, K. 1941 Zur Geschichte Des Mittelalterlichen Geschützwesens Aus Orientalischen Quellen, Studia Orientalia, Edıdıt Societas Orientalis Fennicai. Helsingforsiae .
  • IVISON, E.A. 2007 “Amorium in the Byzantine Dark Ages (Seventh To Ninth Centuries)”, Post-Roman Towns, Trade and Settlement in Europe and Byzantium Vol. 2 Byzantium, Pliska, and the Balkans (Ed. Joachim Henning). Berlin: 25-59.
  • İBN HURDAZBİH. 2008 İbn Hurdazbih, Yollar ve Ülkeler Kitabı (Çev. M. Ağarı). İstanbul.
  • İLYUSHİN, A. M./SULEYMENOV, M. G. 2007 “Kompleks Vooruzhenıya Kochevnıkov Razvıtogo Srednevekov’ya Na Kurgannoy Gruppe Konevo”, Vestnik Kuzbasskogo Gosudarstvennogo Tekhnicheskogo Universiteta 4: 79-83.
  • İNCE, N. 2010 Anadolu’nun Bizans Kenti Amorium’da Savaşın İzleri (Metal Savaş Aletleri). 18 Mart Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü, Lisans Tezi, Çanakkale.
  • IVISON E.A. 2012 “Excavations at the Lower City Enclosure, 1996–2006”, Amorium Report 3, The Lower City Enclosure, Find Reports and Technical Studies. İstanbul: 5-151.
  • JESSOP, O. 1996 “A New Artefact Typology for the Study of Medieval Arrowheads.” Medieval Archaeology 40/1: 192-205.
  • JOHNS, C. N. 1997 Pilgrims’ Castle (‘Atlit), David’s Tower (Jerusalem), and Qal’atar-Rabad (‘Ajlun): Three Middle Eastern Castles from the Time of the Crusades (579). Variorum Publishing.
  • KAMİNSKY, V. N. 1996 “Early Medieval Weapons in the North Caucasus - A Preliminary Review”, Oxford Journal of Archaeology 15: 95-105.
  • KARAŞLAR S.M. 2010 Dīvānu Luġāti’t-Türk’teki Oğuzca Eşya Adlarına Bir Bakış”, Turkish Studies 5/1: 508-524.
  • KATSARİ, C./LIGHTFOOT, C.S./ÖZME, A. 2012 The Amorium Mint and Coin Finds (Amorium Reports 4). Berlin.
  • KAZANSKİ, M. 2003 Qal’at-Sem’an Rapport Final 4.3: Les Objets Métalliques, Institut Français du Proche-Orient, Amman-Beyrouth Damas. Mission Français de Qal’atSem’an. Beyrouth.
  • KHORASANİ, M. M./FARROKH, K. 2012 “The Mongol Invasion of the Khawarazmian Empire: The Fierce Resistance of Jalal-e Din”, Medieval Warfare 2:43-48.
  • KHORASANİ, M. M. 2014 “Description of Arms and Armor in Persian Manuscripts: A Comparative Study”, Âfarin Adib: Jasnâme-ye Ostâd Adib Borumand, (Essays in Honour of Prof.Adib Boroumand). Shahin Aryamanesh. Tehran: 15-91.
  • KHORASANİ, M. M.- DWYER, B. 2016 “A Persian Archery Manual by Mohammad Zamân”, Revista de Artes Marciales Asiâticas 11: 45-65.
  • KHUDYAKOV, Y.S. 1980 Vooruzheniye Yeniseyskikh Kyrgyzov VI-XII. vv, Novosibirsk. Academy of Sciences of the USSR.
  • KHUDYAKOV, Y.S. 1986 Vooruzheniye Srednevekovykh Kochevnikov Yuzhnoy Sibiri i Tsentral’noy Azii, Novosibirsk. Academy of Sciences of the USSR.
  • KİRPİČNİKOV, A. N. 1986 “Russische Waffen des 9.–15. Jahrhunderts”, Waffen-und Kostümkunde 28: 85-129.
  • KLOPSTEG, P. 1992 Turkish Archery and the Composite Bow.
  • KOÇYİĞİT, O. 2006 Amorium Hamam Yapısı Tarihsel Süreç İçerisindeki İşlevsel Değişimi, (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale
  • KOLİAS, T. G. 1988 Byzantinische Waffen: ein Beitrag zur Byzantinischen Waffenkunde von den Anfängen bis zur Lateinischen Eroberung, Byzantina Vindobonensia Band 17. Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften: Vienna.
  • LATHAM, J. D.-PATERSON, W. F. 1965 “An Analysis of Arrow-weights in an Islamic Military Manual”, Journal of Semitic Studies 10: 253-261.
  • LATHAM, J. D., PATERSON, W. F., 1970 Saracen Archery. London.
  • LIGHTFOOT, C.S. 1994a Amorium. A Brief Guide to a Late Roman and Byzantine City in Central Anatolia. İstanbul.
  • LIGHTFOOT, C.S./SJÖSTRÖM-WESBY, I./COX, P./ TURNBULL, R./FARİD, S./MESTCİ, N./BOWN, L./ IVİSON, E./BALLANCE, M/GİLL, M. 1994b “Amorium Excavations 1993, the Sixth Preliminary Report”, Anatolian Studies 44:105-128.
  • LIGHTFOOT, C.S. 1994c “1992 Yılı Amorium Kazısı (Hisarköy, Emirdağ, Afyon)”, XV. Kazı Sonuçları Toplantısı I Ankara: 503- 514.
  • LIGHTFOOT, C. 1995 “Amorium Kazısı 1994”, XVII.Kazı Sonuçları Toplantısı II. Ankara: 361-373.
  • LIGHTFOOT, C.S. 1998a “1997 Yılı Amorium Çalışmaları”, XX. Kazı Sonuçları Toplantısı II. Ankara: 361-373.
  • LIGHTFOOT, C.S. 1998b “The Survival of Cities in Byzantina Anatolia, the Case of Amorium”, Byzantion 68: 56-71.
  • LIGHTFOOT, C.S. 1999 “The Amorium Project: The 1997 Study Season”, Dumbarton Oaks Papers 53: 333-349.
  • LIGHTFOOT, C. S., 2012 “Hellenistic and Roman Terracotta Figurines and Architectural Fragments”, The Lower City Enclosure. Finds Reports and Technical Studies (Amorium Reports 3) (Eds. C. S. Lightfoot / E. A. Ivison). İstanbul: 233– 241.
  • LIGHTFOOT, C.S. IVISON E./ŞEN M./YAMAN H. 2008 “Amorium Kazısı 2007”, 30. Kazı Sonuçları Toplantısı I. Ankara: 207-226.
  • LIGHTFOOT, C.S. / IVISON, E.A. 2002 “Introduction”, Amorium Reports 1: The Glass (1987- 1997) BAR International Series 1070. Oxford: 1-31.
  • LIGHTFOOT, C.S./MERGEN, Y.1998 “1996 Yılı Amorium Kazısı”, 19. Kazı Sonuçları Toplantısı 2. Ankara: 343-366.
  • LIGHTFOOT, C.S. / MERGEN, Y. 1999a “İç Anadolu’da Önemli Bir Ortaçağ Şehri: Amorium (An Early Mediaeval City in Central Anatolia)”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi 89: 22-31.
  • LIGHTFOOT, C.S. / MERGEN, Y. 1999b “Amorium Excavations 1989:the Second Preliminary Report”, Anatolian Studies 40: 205-218.
  • LIGHTFOOT, C.S. / LIGHTFOOT, M. 2007 Anadolu’da Bir Bizans Kenti Amorium. İstanbul.
  • LIGHTFOOT, C.S. / IVISON, E.A. 2012 Amorium Reports 3 The Lower City Enclosure Finds Reports and Technical Studies. İstanbul.
  • MAGIE, D. 1950 Roman Rule in Asia Minor. Princeton.
  • MALİNOVSKİ, V. B. 2004 “Strely Zarechno-Ubınskogo Mogıl’nıka”, Vestnık Arkheologıı, Antropologıı I Etnografıı 4:1-9.
  • MANDACHE, T. 2011 “Historiographic and Methodologic Considerations About the Medieval Weapons Discovered Within the Territory of Moldavia” Socrates Meetings, Proceedings of the 6th İnternational Conference (19th March 2010) Iaşi: 35-45.
  • MATYUSHKO I.V. 2013 “Pogrebal’nyy Obryad Kochevnıkov XI-XIII vv. Stepnogo Prıural’ya”, Tyurkskıye Kochevnıkı Yevrazıı, (Kimaki, Kipchaki, Polovtsy) Kazan: 101-122.
  • MC NİCOLL, A. 1983 Taşkun Kale, Keban Rescue Excavations Eastern Anatolia. BAR, Ankara.
  • MEDVEDEV, A.F. 1966 Ruchnoe MetatelʹNoe Oruzhie: Luk i Strely, Samostrel VIII-XIV vv. Moskva
  • MİNİĆ D.-VUKADİN O. 2007 Srednjovekovni Stalać, Medieval Stalać, Arheološki Institut Monografije Beograd.
  • MİTCHELL, S. 1980 Aşvan Kale, Keban Rescue Excavations Eastern Anatolia,. I. The Hellenistic, Roman and Islamic Sites, BAR, Ankara.
  • MOORE, J. 1993 Tille Höyük 1, The Medieval Period. Ankara.
  • MUSTAFA KANÎ BEY 2010 Telhîs-i Resailat-ı Rumat (Okçuluk Kitabı). İstanbul.
  • NİCOLLE, D. 2011 Late Mamluk Military Equipment. Presses de l’ifpo Damascus.
  • NEMEROV, V.F. 1987 “Voinskoye Snaryazheniye Mongol’skogo Voina XIII— XIV vv.”, Sovetskaya Arkheologiya 2: 212-227, 213-214.
  • OŢA, S./OŢA, L. 2011 “Characteristic Features of the Defensive System of Caraşova-Grad Fortress (Comm. of Caraşova, CaraşSeverin County)”, Studıa Unıversıtatıs Cıbınıensıs Serıes Hıstorıca VIII Supplementum No.1 Proceedings of THE 1st Internatıonal Conference Interethnic Relations In Transylvanıa Militaria Mediaevalia in Central and South Eastern Europe Sibiu, (October 14th - 17th, 2010) Lucian Blaga University of Sibiu Publishing House: 159-183.
  • PETRUS A. 1952 “Constantino Porfirogenito de Thematibus”, Studii e Testi 160: 60-63.
  • PLOUG, G./OLDENBURG, E/HAMMERSHAİMB, E./THOMSEN, R/LǾKKEGAARD, F. 1969 Les Petits Objets Médiévaux Sauf Les Verreries et Poteries, Hama: Fouilles et Recherches 4/3, Copenhaugen.
  • PLEİNER, R. 2006 Iron in Archaeology: The European Bloomery Smelters. Praha: Archeologicky Ustav Avcr.
  • PRİNGLE, D. 1986 The Red Tower (al-Burj al-Ahmar): Settlement in the Plain of Sharon at the Time of the Crusaders and Mamluks AD 1099-1516. Council for British Res.
  • PYVOVAROV S. / KALİNİCHENKO V. 2013 “Lantsetopodibni Nakonechnyky Stril Z Rukhotyna (uroch. Korneshty)”, Pıtannya Starodavn’oí̈ Ta Seredn’ovíchnoí̈ Ístoríí̈, Arkheologíí̈ Y Yetnologíí̈ (PSSIAE), Т. 1/35: 23-41.
  • RAMSAY W.M. 1960 Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası (Çev: Mihri Pektaş). İstanbul.
  • RAPHAEL, K./TEPPER, Y. 2005 “The Archaeological Evidence from The Mamluk Siege of Arsuf”, Mamluk Studies Review 9: 85-100.
  • RAPHAEL, K. 2008 “A Thousand Arrowheads from the Crusader Fortress at Vadum Iacob”, In the Hill-Country, and in the Shephelah, and in the Arabah, 259-269.
  • REDFOD, S. 1998 The Archaeology of the Frontier in the Medieval Near East: Excavations at Gritille. Boston.
  • REDFORD, S./IKRAM/S./PARR, E. M./BEACH, T. 2001 “Excavations at Medieval Kinet, Turkey: A Preliminary Report”, Ancient Near Eastern Studies 38: 58-138.
  • REHREN, T./PAPAKHRİSTU, O. 2000 “Cutting Edge Technology - The Ferghana Process of Medieval Crucible Steel Smelting”, Metalla, Bochum, 7/2: 55–69.
  • ROBİNSON, D. M. 1941 Excavations at Olynthus: Metal and Minor Miscellaneous Finds: an Original Contribution to Greek Life, with a New Up-to-date Map of Olynthus. Johns Hopkins Press.
  • SCHWARZLOSE, F. W. 1886 Die Waffen der alten Araber: Aus İhren Dichtern Dargestellt: Ein Beitrag Zur arabischen Alterthumskunde, Synonymik und Lexicographie. Leipzig.
  • SİNOR, D.1981 “The Inner Asian Warriors”, Journal of the American Oriental Society 101:133-144.
  • SİTDİKOV, A.G. / ISKANDER L. I. / RAMİL, R. K. 2015 “Weapons, Fortification and Military Art of the Volga Bulgaria in the 10th-the First Third of the 13th Centuries”, Journal of Sustainable Development 8: 167-177.
  • SMİTH, J. M. 2000 “The Nomads Armament: Home-Made Weaponry”, Religion, Customary Law, and Nomadic Technology: Papers presented at the Central and Inner Asian Seminar 4: 51-61.
  • STARLEY D./RACHEL S.C. 2015 “Wars of The Roses: Battlefield Arrowheads under the Microscope”, Historical Metallurgy 48/1-2: 61-68.
  • SÜMER F. 1987 “Abbasiler Tarihinde Orta Asyalı Bir Prens Afşin” Belleten LI/201: 651-667.
  • ŚWİE̜ TOSŁAWSKİ, W. 1999 Arms and Armour of The Nomads of the Great Steppe in the Times of the Mongol Expansion (12th-14th centuries). Oficyna Naukowa.
  • SZPUNAR, A./GLİNİANOWİCZ, M. 2006 “Uzbrojenie późnośredniowieczne z zambu w Czchowie w Małopolsce”, Acta Militaria Mediaevalia II: 137–188.
  • TEKİNALP, V. 2005 Minnetpınarı: Doğu Kilikya’da Bir Ortaçağ Yerleşimi, Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı Projesi, Arkeolojik Kurtarma Kazıları Proje Dokümanları: 7.
  • TERES, E. 2007 “Orta Türkçede ‘Zırh, Kalkan’Anlamı Taşıyan Bazı Sözcükler”, Turkish Studies/Türkoloji Araştırmaları 3: 2112-2118.
  • THEOPHANES CONTİNUATUS, 1838 Theophanes Continuatus (Ed. Immanuel Bekker) Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae 31, Bonn-Leipzig.
  • TIRPAN, A. A./SÖĞÜT, B. 2009 “Lagina, Börükçü, Belentepe ve Mengefe 2008 Yılı Çalışmaları”, 31. Kazı Sonuçları Toplantısı 3, Ankara: 505-527.
  • TİSHKİN A.A. 2002 “Predmety Vooruzheniya Mongolskogo iz Okrestnostey Biyska”, Materialy Po Voyennoy Arkheologii Altaya İ Sopredel’nykh Territoriy: Sbornik Nauchnykh Trudov. Altayskiy gos. Universitet: 143-149.
  • TÖRÖK, B. / BARKÓCZY, P. / KOVÁCS, Á. / MAJOR, B. / VÁGNER, Z. 2016 “Arrowheads and Chainmail Fragments from the Crusader Al-Marqab Citadel (Syria): First Archeometallurgical Approach”, Materials and Manufacturing Processes 31/1: 1-10.
  • TÜRKTÜZÜN, M. / ORANSAY, A.- / ÜNAN, S. 2017 “Kütahya Müzesi Müdürlüğü Kurtarma Kazılarında Ele Geçen Ok Uçları”, Masrop Mimarlar Arkeologlar Sanat Tarihçileri Restoratörler Ortak Platformu E-Dergisi 10/14: 22-34.
  • TZAFERİS V. / ISRAELİ, S. 2008 “The Metal Artifacts”, Paneas,Vol.II, Small Finds and Other Studies”, Israel Antiquities Authority 38, Jerusalem: 165-188.
  • UYAR, M. 2007 “Adâb el-Harb ve el-Şeca ‘a ’ya Göre; Hisar ve Kuşatma Geleneği ”, Tarih Araştırmaları Dergisi 40: 214-224.
  • VAİLHE S. 1914 “Amorium”, Dictionaire d’Historie et Geographique Ecclesiastiques 2: 1329-1331.
  • VALİULİNA, S. I. 2009 “Arrow-Heads of Torezk Settlement”, Humanities Science Series 151/2-1: 16-23.
  • VON LOON, M. N. 1980 Korucutepe: Final Report on the Excavation of the Universities of Chicago, California Los Angeles and Amsterdam in the Keban Reservoir. Eastern Anatolia 3, 1968-1970. Amsterdam, New York.
  • WADGE, R. 2008 “Mediaval Arrowheads from Oxfordshire”, Oxoniensia 73: 1-18.
  • WALDBAUM, J. 1983 Metalwork from Sardis, Boston. Harvard
  • YALÇIKLI, D. 1999 Anadolu’da M.Ö. 12. Yüzyıldan M.Ö. 6. yüzyıl Sonuna Kadar Metal Silah Endüstrisi, (Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara.
  • YATES, S.1875 “Sagitta”, A Dictionary of Greekand Roman Antiquities London: 1001-1002.
  • YAVAŞ, A. 2012 “First Records On Anatolian Seljuk Arrowheads (In The Light Of Kubad-Abad Palace Specimens)”, Uluslararası Hakemli Akademik Sosyal Bilimler Dergisi 3/4: 119-145.
  • YAVAŞ, A. 2017 “Samsat Höyük Ortaçağ Temrenleri Konusunda İlk Tespitler”, Masrop Mimarlar Arkeologlar Sanat Tarihçileri Restoratörler Ortak Platformu E-Dergisi 10/15: 35-53.
  • YILDIRIM T./ÇİFTÇİ M. 2012 “Dîvânü Lugâti’t-Türk’te Yer Alan Alet- Eşya Adları”, Turkish Studies 7/2:1229-1249.
  • YÜCEL, Ü. 1999 Türk Okçuluğu.Ankara.
  • ZİNCHENKO, A. S. 2013 “A 13th–14th Century AD “Horse Skin Burial” At Basandaika Kurgan 1, Western Siberia”, Archaeology, Ethnology and Anthropology of Eurasia 41: 134-145

A GROUP OF ARROWHEAD FOUND IN AMORIUM EXCAVATION

Yıl 2018, Sayı: 23, 179 - 209, 01.07.2018

Alptekin Yavaş Zeliha Demirel Gökalp Ümit Güder Mehmet Kurt

Öz

In Medieval Ages the most efficient offensive arms were used to be, undoubtedly, arrows and bows. Besides the other factors; shape, weight and production material of an arrowhead which is the main responsible part of arrow for physical injury of the target, are the factors effecting shooting capabilities. Properties of iron/steel arrowheads i.e. carbon amount or hardness values, hardening techniques, refinement level of the smithing material, create the technical specifications which are determinant for the choice of arrows in acts like hunting, battle or training. Technical specifications of arrowheads effect the defensive precautions of rivals like using special armor types, as well. In the end, the effects of arrowheads on offensive capabilities of armies and even determining the victorious side can be discussed. There are no studies on comparisons of technical properties of arms in the chaotic history of Medieval Ages. One of the reasons for this deficiency is the narrow sided look of researches to the topic and the other one is mixed contexts of archaeological finds which cannot present clear scientific information. More than this, there is no comparison study of arms belonging to two neighbour forces in Medieval Anatolia; Byzantines and Anatolian Seljuks. Although there used to be a great hostility which includes crusades, between those two powers, the lack of studies over arm production technologies which effect the fate of the battles, is interesting. To realize such a study is only possible by approaching to the topic from morphology, archaeo-metallurgy and terminology of the archaeological finds. Amorium Hisar which is one of the most important Byzantine settlements located in the vicinity of modern town Afyon-Emirdağ, is an archaeological site reserving arrowheads belonging to that rival and Early Islamic arrowheads shot during the Arab attacks in 9th century. In this study, 16 arrowheads from Amorium were discussed from morphologic, archaeo-metallurgical and terminologic perspectives. Finds were introduced, one by one, with detailed information about their find context, dimension, weight, morphology, terminology and typology at the catalog section. Discussed objects were classified according to their formal properties and compared with contemporary examples. From the terms, mentioned at arrow leaflets and warfare books belonging to related period, the proper ones fitting in the technical specifications of examined objects were presented. 5 of the arrowheads were examined by using archaeometric methods. Light microscopy, Scanning Electron Microscope SEM and Energy Dispersive X-ray Spectrometry EDX revealed the micro-structures and other material properties of the samples. As the result of the study, the information got from those three different perspectives, were compared with other information from contemporary objects and the place of Amorium arrowheads in medieval ones were presented. TARİHİ ÇERÇEVE

Anahtar Kelimeler

Amorium Medieval Arrowheads Anatolian Seljuks Crucible Steel Iron Archaeo-metallurgy

Kaynakça

  • AHRENS, B./PİEZONKA, H./NOMGUUNSUREN, G. 2015 “Buried with His Bow and Arrows: The Exceptional Cave Burial of A 14th Century Warrior at Tsagaan Khad Mountain, Mongolia”, Ancient Cultures of the Northern Area of China, Mongolia and Baikalian Siberia. Bejing: 683-692.
  • AL-MAS‘UDİ 1935 “The Meadows of Gold”, Aleksandr Aleksandrovich Vasiliev, Byzanceet les Arabes I: la dynastie d’Amorium (820-867), (Corpus Bruxellense Historiae Byzantinae 1) (Eds. H. Grégoire / M. Canard). Bruxelles.
  • AL-TABARİ 1991 The History of al-Tabari, vol. XXXIII, Storm and Stress along the Northern Borders of the Abbasid Caliphate, (Trans. And Annoated C. E. Bosworth). Albany.
  • ALLAN, J. W. 1976 The Metalworking Industry in Iran in the Early Islamic Period. University of Oxford. Oxford.
  • ALTINSAPAN, E./DEMİREL, G.Z./YILMAZ, Y. H./ GERENGİ, A. 2015 “2011-2014 Kazıları Işığında Eskişehir Karacahisar Kalesi”, ASOS Journal 10: 621-633.
  • ANTONARAS A. 2016 Arts, Crafts and Trades in Ancient and Byzantine Thessaloniki, Archaeological, Literary and Epigraphic Evidence, Byzanzwischen Orient und Okzident. Band 2 Mainz.
  • ARSLAN, B., AYBEK, S., DURAK, E. 2017 “Metropolis’te Bulunan Ok Uçları”, MASROP Mimarlar Arkeologlar Sanat Tarihçileri Restoratörler Ortak Platformu E-Dergisi 9, 54-73.
  • ASHKENAZİ, D./GOLAN, O./TAL, O. 2013 “An Archaeometallurgical Study of 13th Century Arrowheads and Bolts from the Crusader Castle of Arsuf/ Arsur”, Archaeometry 55/2:235-257.
  • ATİK, N. 2017 “Heraion Teikhos Kazılarında Bulunan Ok Uçları”, MASROP Mimarlar Arkeologlar Sanat Tarihçileri Restoratörler Ortak Platformu E-Dergisi 11/16:57-76.
  • AVRAM, A./TSETSKHLADZE, G. R. 2014 “A New Attalid Letter From Pessinus”, Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 191: 151-181.
  • AYGÖR, E. 2017 “Konya Gevale Kalesi Kazılarında Bulunan Ok Uçlarının Değerlendirilmesi”, MASROP Mimarlar Arkeologlar Sanat Tarihçileri Restoratörler Ortak Platformu E-Dergisi 11/16: 7-24.
  • BABUİN, A. 2009 Ta Epithetika Opla Tōn Vyzantinōn 1204-1453. Doctorate Thesis, University of Ioannia.
  • BASHFORD, D. 1926 “A Crusader Fortress in Paletsine”, The Metropolitan Museum of Art Bulletin 22/9-2: 5-46.
  • BAYKAN, D. 2017a “Nif Dağı Başpınar Kazılarında Ele Geçen Ok Uçları”, MASROP Mimarlar Arkeologlar Sanat Tarihçileri Restoratörler Ortak Platformu E-Dergisi 10/15: 54-62.
  • BAYKAN, D. 2017b “Allianoi’da Bulunan Ok Uçları”, MASROP Mimarlar Arkeologlar Sanat Tarihçileri Restoratörler Ortak Platformu E-Dergisi 10/14: 7-21.
  • BAYKAN, D. 2017c “Nif Dağı Kazısı Karamattepe ve Ballıcaoluk’ta Bulunan Ok Uçları”, MASROP Mimarlar Arkeologlar Sanat Tarihçileri Restoratörler Ortak Platformu E-Dergisi 9/12: 18-40.
  • BELKE, K./RESTLE, M. 1984 Tabula Imperii Byzantini IV, Galatien und Lykaonien. Wien.
  • BOAS, A. J. 1999 Crusader Archaeology: The Material Culture of the Latin East. London.
  • BODNAR, R./DARİUSZ, R./SZMONİEWSKİ, B. S. 2006 “Early Medieval Arrowheads from Smugowa Góra Near The Town of Troks in Olkusz District.”, Sprawozdania Archeologiczne 58: 531-542.
  • BORİSOV, B. D. 1989 Djadovo, Bulgarian, Dutch, Japanese Expedition 1, Medieval Settlement and Necropolis (11th-12th Century), (Ed. A. Fol vd.). Tokai.
  • BÖHLENDORF-ARSLAN, B. 2012 “Das Bewegliche Inventar Eines Mittelbyzantinischen Dorfes: Kleinfunde aus Boğazköy”, Byzantine Small Finds in Archaeological Contexts. Byzas 15: 351-368.
  • BRAY, 1990 “Al-Mu’tasim’s ‘Bridge of Toil’ and Abu Tammam’s Amorium Qasida”, Studies Islamic and Middle Eastern Texts and Traditions in Memory of Norman Calder. Oxford:31-73
  • BROUGHTON, T.R.S. 1938 “Asia Minor”, An Economic Survey of Ancient Rome IV. Baltimore: 703-772
  • CAMPBELL, D. B. 2005 Ancinet Siege Warfare Persians, Greeks, Carthaginians and Romans 546-146 BC. Oxford.
  • CHERNOV, S./ERSHOVA E. 2013 “Internal Colonization in Russia During the 13th and 14th Centuries: Three Hamlets of the Pre-Manorial Period”, Hierarchies in Rural Settlements (Ed. J. Klápštš) Turnhout: 387–406.
  • CHKHAİDZE, V.N. 2008 “Nakonechnik Arbaletnoy Strely iz Tamani”, Osporskiye Chteniya IX: 311-313.
  • CLAUSON, G. 1972 An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish. Oxford.
  • CROWFOOT, J. W./CROWFOOT, G. M./KENYON, K. M. 1975 Samaria-Sebaste III. The Objects. London.
  • ÇEREZCİ, J. Ö. O.2017 “Göktürk Devri Ok Uçları”, MASROP Mimarlar Arkeologlar Sanat Tarihçileri Restoratörler Ortak Platformu E-Dergisi 16: 25-44.
  • DAMATİ, E. 1988-89 “Safed Citadel”, Excavations and Surveys in Israel 9: 159-160.
  • DAVİDSON, G.R. 1952 The Minor Object, Corinth Results of Excavations XII. New Jersey.
  • DEAN, B. 1926 “The Exploration of a Crusader’s Fortress (Montfort) in Palestine”, The Metropolitan Museum of Art Bulletin 22/9: 5-46.
  • DEKKER, P. 2010 “Manchu Archery”, Journal of Chinese Martial Studies, Summer Issue 3: 13-25.
  • DELL’ERA F. 2012 “Das bewegliche Inventar eines mittelbyzantinischen Dorfes: Kleinfunde aus Boğazköy”, Byzantine Small Finds in Archaeological Contexts Byzas 15: 393-406.
  • DEMİREL GÖKALP, Z., EREL, C., TSİVİKİS, N., YILMAZYAŞAR, H. 2016. “2014 Yılı Amorium Kazısı”, 37. Kazı Sonuçları Toplantısı 3. Ankara: 199-214.
  • DENNİS, G.T. 2011 Bizans Kültüründe Strateji Sanatı (Çev. V. Atmaca).
  • DORUK, S. 1980 “Horis Kale Kazıları”, II. Kazı Sonuçları Toplantısı. Ankara: 167-169.
  • DOSTÁL, B. 1966 Slovanská Pohřebiště ze Střední Doby Hradištní na Moravě. Praha.
  • ERARSLAN, F./İNCE, N. E./ALKAN, M. 2008 “Perre Antik Kenti Nekropol Alanı 2007 Yılı Kazı ve Temizlik Çalışmaları”, 17. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu. Ankara: 171-184.
  • FARİS, N. A./ELMER, R. P. 1945 Arab Archery: An Arabic Manuscript of about AD 1500: A Book on the Excellence of the Bow & Arrow, the Description Thereof Translated and Edited Princeton. New Jersey.
  • FEUERBACH, A. / BALASUBRAMANİAM, R. / KALYANARAMAN, S. 2007 “On the Origin of the Terms Wootz, Hindüwani And Pülad”, Indian Journal of History of Science 42/3: 377–386.
  • FEUGÈRE, M. 1994 “L’équipement militaire d’époque républicaine en Gaule”, Journal of Roman Military Equipment Studies 5: 3-23.
  • GAİTZSCH, W. 2005 Eisenfunde aus Pergamon Geräte, Werkzeuge Und Waffen, Pergamenısche Forschungen Band 14. New York.
  • GALLWEY, R.P. 1903 The Book of the Crossbow. New York.
  • GÜDER, Ü./YAVAŞ, A./YALÇIN, Ü. 2015 “Production Techniques of Anatolian Seljuks Iron Tools”, Turkish Studies 10/9: 193–212.
  • HAMILTON, W.J. 1842 Researches in Asia Minor, Pontus and Armenia 1. London
  • HARRISON, R. M. 1988a “Amorium 1987, A Preliminary Survey”, Anatolian Studies 38: 175-184.
  • HARRISON, R. M. 1988b “Doğu Phrygia’da Amorium (Hisarköy) Yüzey Araştırması”, 6. Araştırma Sonuçları Toplantısı. Ankara: 191-200.
  • HARRISON, R.M. 1990a “Amorium Excavation 1989: The Second Preliminary Report”, Anatolian Studies 40: 205-218.
  • HARRISON, R. M. 1990b “Emirdağ (Afyon)’da Amorium Birinci Kazı Raporu” 11. Kazı Sonuçları Toplantısı. Ankara: 155-165.
  • HARRISON, R.M. 1991a “Amorium 1989”, 12. Kazı Sonuçları Toplantısı. Ankara: 251-268.
  • HARRISON, R.M. 1991b “Amorium Excavations 1990: The Third Preliminary Report”, Anatolian Studies 41: 215-229.
  • HARRISON, R.M./ WELSBY D.A./ SJÖSTROM I.Y./ BALLANCE M./ MANGO C./ BOWN L./ TOMBER R.S./ GİLL M.A.V. 1992 “Amorium Excavations 1991: The Fourth Preliminary Report” Anatolian Studies 42: 207-222.
  • HARRISON, R.M/ CHRİSTİE, N. 1993 “Excavations at Amorium: 1992 Interim Report”, Anatolian Studies 43: 147-162.
  • HEAD V.B. 1906 Catalogue of the Greek Coins of Phrygia. BMC XXVIIXXIX. London.
  • HÉRİTİER M. L /DİSSER, A/LEROY, S./DİLLMANN, P. 2017 “Recycling and Salvaging Ferrous Alloys in the Middle Ages: A Common Practice? New Insights from Texts and Metallographic Analysis”, Iron in Archaeology Conference (30 May-2 June), Prag: 5-6.
  • HUURİ, K. 1941 Zur Geschichte Des Mittelalterlichen Geschützwesens Aus Orientalischen Quellen, Studia Orientalia, Edıdıt Societas Orientalis Fennicai. Helsingforsiae .
  • IVISON, E.A. 2007 “Amorium in the Byzantine Dark Ages (Seventh To Ninth Centuries)”, Post-Roman Towns, Trade and Settlement in Europe and Byzantium Vol. 2 Byzantium, Pliska, and the Balkans (Ed. Joachim Henning). Berlin: 25-59.
  • İBN HURDAZBİH. 2008 İbn Hurdazbih, Yollar ve Ülkeler Kitabı (Çev. M. Ağarı). İstanbul.
  • İLYUSHİN, A. M./SULEYMENOV, M. G. 2007 “Kompleks Vooruzhenıya Kochevnıkov Razvıtogo Srednevekov’ya Na Kurgannoy Gruppe Konevo”, Vestnik Kuzbasskogo Gosudarstvennogo Tekhnicheskogo Universiteta 4: 79-83.
  • İNCE, N. 2010 Anadolu’nun Bizans Kenti Amorium’da Savaşın İzleri (Metal Savaş Aletleri). 18 Mart Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü, Lisans Tezi, Çanakkale.
  • IVISON E.A. 2012 “Excavations at the Lower City Enclosure, 1996–2006”, Amorium Report 3, The Lower City Enclosure, Find Reports and Technical Studies. İstanbul: 5-151.
  • JESSOP, O. 1996 “A New Artefact Typology for the Study of Medieval Arrowheads.” Medieval Archaeology 40/1: 192-205.
  • JOHNS, C. N. 1997 Pilgrims’ Castle (‘Atlit), David’s Tower (Jerusalem), and Qal’atar-Rabad (‘Ajlun): Three Middle Eastern Castles from the Time of the Crusades (579). Variorum Publishing.
  • KAMİNSKY, V. N. 1996 “Early Medieval Weapons in the North Caucasus - A Preliminary Review”, Oxford Journal of Archaeology 15: 95-105.
  • KARAŞLAR S.M. 2010 Dīvānu Luġāti’t-Türk’teki Oğuzca Eşya Adlarına Bir Bakış”, Turkish Studies 5/1: 508-524.
  • KATSARİ, C./LIGHTFOOT, C.S./ÖZME, A. 2012 The Amorium Mint and Coin Finds (Amorium Reports 4). Berlin.
  • KAZANSKİ, M. 2003 Qal’at-Sem’an Rapport Final 4.3: Les Objets Métalliques, Institut Français du Proche-Orient, Amman-Beyrouth Damas. Mission Français de Qal’atSem’an. Beyrouth.
  • KHORASANİ, M. M./FARROKH, K. 2012 “The Mongol Invasion of the Khawarazmian Empire: The Fierce Resistance of Jalal-e Din”, Medieval Warfare 2:43-48.
  • KHORASANİ, M. M. 2014 “Description of Arms and Armor in Persian Manuscripts: A Comparative Study”, Âfarin Adib: Jasnâme-ye Ostâd Adib Borumand, (Essays in Honour of Prof.Adib Boroumand). Shahin Aryamanesh. Tehran: 15-91.
  • KHORASANİ, M. M.- DWYER, B. 2016 “A Persian Archery Manual by Mohammad Zamân”, Revista de Artes Marciales Asiâticas 11: 45-65.
  • KHUDYAKOV, Y.S. 1980 Vooruzheniye Yeniseyskikh Kyrgyzov VI-XII. vv, Novosibirsk. Academy of Sciences of the USSR.
  • KHUDYAKOV, Y.S. 1986 Vooruzheniye Srednevekovykh Kochevnikov Yuzhnoy Sibiri i Tsentral’noy Azii, Novosibirsk. Academy of Sciences of the USSR.
  • KİRPİČNİKOV, A. N. 1986 “Russische Waffen des 9.–15. Jahrhunderts”, Waffen-und Kostümkunde 28: 85-129.
  • KLOPSTEG, P. 1992 Turkish Archery and the Composite Bow.
  • KOÇYİĞİT, O. 2006 Amorium Hamam Yapısı Tarihsel Süreç İçerisindeki İşlevsel Değişimi, (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale
  • KOLİAS, T. G. 1988 Byzantinische Waffen: ein Beitrag zur Byzantinischen Waffenkunde von den Anfängen bis zur Lateinischen Eroberung, Byzantina Vindobonensia Band 17. Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften: Vienna.
  • LATHAM, J. D.-PATERSON, W. F. 1965 “An Analysis of Arrow-weights in an Islamic Military Manual”, Journal of Semitic Studies 10: 253-261.
  • LATHAM, J. D., PATERSON, W. F., 1970 Saracen Archery. London.
  • LIGHTFOOT, C.S. 1994a Amorium. A Brief Guide to a Late Roman and Byzantine City in Central Anatolia. İstanbul.
  • LIGHTFOOT, C.S./SJÖSTRÖM-WESBY, I./COX, P./ TURNBULL, R./FARİD, S./MESTCİ, N./BOWN, L./ IVİSON, E./BALLANCE, M/GİLL, M. 1994b “Amorium Excavations 1993, the Sixth Preliminary Report”, Anatolian Studies 44:105-128.
  • LIGHTFOOT, C.S. 1994c “1992 Yılı Amorium Kazısı (Hisarköy, Emirdağ, Afyon)”, XV. Kazı Sonuçları Toplantısı I Ankara: 503- 514.
  • LIGHTFOOT, C. 1995 “Amorium Kazısı 1994”, XVII.Kazı Sonuçları Toplantısı II. Ankara: 361-373.
  • LIGHTFOOT, C.S. 1998a “1997 Yılı Amorium Çalışmaları”, XX. Kazı Sonuçları Toplantısı II. Ankara: 361-373.
  • LIGHTFOOT, C.S. 1998b “The Survival of Cities in Byzantina Anatolia, the Case of Amorium”, Byzantion 68: 56-71.
  • LIGHTFOOT, C.S. 1999 “The Amorium Project: The 1997 Study Season”, Dumbarton Oaks Papers 53: 333-349.
  • LIGHTFOOT, C. S., 2012 “Hellenistic and Roman Terracotta Figurines and Architectural Fragments”, The Lower City Enclosure. Finds Reports and Technical Studies (Amorium Reports 3) (Eds. C. S. Lightfoot / E. A. Ivison). İstanbul: 233– 241.
  • LIGHTFOOT, C.S. IVISON E./ŞEN M./YAMAN H. 2008 “Amorium Kazısı 2007”, 30. Kazı Sonuçları Toplantısı I. Ankara: 207-226.
  • LIGHTFOOT, C.S. / IVISON, E.A. 2002 “Introduction”, Amorium Reports 1: The Glass (1987- 1997) BAR International Series 1070. Oxford: 1-31.
  • LIGHTFOOT, C.S./MERGEN, Y.1998 “1996 Yılı Amorium Kazısı”, 19. Kazı Sonuçları Toplantısı 2. Ankara: 343-366.
  • LIGHTFOOT, C.S. / MERGEN, Y. 1999a “İç Anadolu’da Önemli Bir Ortaçağ Şehri: Amorium (An Early Mediaeval City in Central Anatolia)”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi 89: 22-31.
  • LIGHTFOOT, C.S. / MERGEN, Y. 1999b “Amorium Excavations 1989:the Second Preliminary Report”, Anatolian Studies 40: 205-218.
  • LIGHTFOOT, C.S. / LIGHTFOOT, M. 2007 Anadolu’da Bir Bizans Kenti Amorium. İstanbul.
  • LIGHTFOOT, C.S. / IVISON, E.A. 2012 Amorium Reports 3 The Lower City Enclosure Finds Reports and Technical Studies. İstanbul.
  • MAGIE, D. 1950 Roman Rule in Asia Minor. Princeton.
  • MALİNOVSKİ, V. B. 2004 “Strely Zarechno-Ubınskogo Mogıl’nıka”, Vestnık Arkheologıı, Antropologıı I Etnografıı 4:1-9.
  • MANDACHE, T. 2011 “Historiographic and Methodologic Considerations About the Medieval Weapons Discovered Within the Territory of Moldavia” Socrates Meetings, Proceedings of the 6th İnternational Conference (19th March 2010) Iaşi: 35-45.
  • MATYUSHKO I.V. 2013 “Pogrebal’nyy Obryad Kochevnıkov XI-XIII vv. Stepnogo Prıural’ya”, Tyurkskıye Kochevnıkı Yevrazıı, (Kimaki, Kipchaki, Polovtsy) Kazan: 101-122.
  • MC NİCOLL, A. 1983 Taşkun Kale, Keban Rescue Excavations Eastern Anatolia. BAR, Ankara.
  • MEDVEDEV, A.F. 1966 Ruchnoe MetatelʹNoe Oruzhie: Luk i Strely, Samostrel VIII-XIV vv. Moskva
  • MİNİĆ D.-VUKADİN O. 2007 Srednjovekovni Stalać, Medieval Stalać, Arheološki Institut Monografije Beograd.
  • MİTCHELL, S. 1980 Aşvan Kale, Keban Rescue Excavations Eastern Anatolia,. I. The Hellenistic, Roman and Islamic Sites, BAR, Ankara.
  • MOORE, J. 1993 Tille Höyük 1, The Medieval Period. Ankara.
  • MUSTAFA KANÎ BEY 2010 Telhîs-i Resailat-ı Rumat (Okçuluk Kitabı). İstanbul.
  • NİCOLLE, D. 2011 Late Mamluk Military Equipment. Presses de l’ifpo Damascus.
  • NEMEROV, V.F. 1987 “Voinskoye Snaryazheniye Mongol’skogo Voina XIII— XIV vv.”, Sovetskaya Arkheologiya 2: 212-227, 213-214.
  • OŢA, S./OŢA, L. 2011 “Characteristic Features of the Defensive System of Caraşova-Grad Fortress (Comm. of Caraşova, CaraşSeverin County)”, Studıa Unıversıtatıs Cıbınıensıs Serıes Hıstorıca VIII Supplementum No.1 Proceedings of THE 1st Internatıonal Conference Interethnic Relations In Transylvanıa Militaria Mediaevalia in Central and South Eastern Europe Sibiu, (October 14th - 17th, 2010) Lucian Blaga University of Sibiu Publishing House: 159-183.
  • PETRUS A. 1952 “Constantino Porfirogenito de Thematibus”, Studii e Testi 160: 60-63.
  • PLOUG, G./OLDENBURG, E/HAMMERSHAİMB, E./THOMSEN, R/LǾKKEGAARD, F. 1969 Les Petits Objets Médiévaux Sauf Les Verreries et Poteries, Hama: Fouilles et Recherches 4/3, Copenhaugen.
  • PLEİNER, R. 2006 Iron in Archaeology: The European Bloomery Smelters. Praha: Archeologicky Ustav Avcr.
  • PRİNGLE, D. 1986 The Red Tower (al-Burj al-Ahmar): Settlement in the Plain of Sharon at the Time of the Crusaders and Mamluks AD 1099-1516. Council for British Res.
  • PYVOVAROV S. / KALİNİCHENKO V. 2013 “Lantsetopodibni Nakonechnyky Stril Z Rukhotyna (uroch. Korneshty)”, Pıtannya Starodavn’oí̈ Ta Seredn’ovíchnoí̈ Ístoríí̈, Arkheologíí̈ Y Yetnologíí̈ (PSSIAE), Т. 1/35: 23-41.
  • RAMSAY W.M. 1960 Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası (Çev: Mihri Pektaş). İstanbul.
  • RAPHAEL, K./TEPPER, Y. 2005 “The Archaeological Evidence from The Mamluk Siege of Arsuf”, Mamluk Studies Review 9: 85-100.
  • RAPHAEL, K. 2008 “A Thousand Arrowheads from the Crusader Fortress at Vadum Iacob”, In the Hill-Country, and in the Shephelah, and in the Arabah, 259-269.
  • REDFOD, S. 1998 The Archaeology of the Frontier in the Medieval Near East: Excavations at Gritille. Boston.
  • REDFORD, S./IKRAM/S./PARR, E. M./BEACH, T. 2001 “Excavations at Medieval Kinet, Turkey: A Preliminary Report”, Ancient Near Eastern Studies 38: 58-138.
  • REHREN, T./PAPAKHRİSTU, O. 2000 “Cutting Edge Technology - The Ferghana Process of Medieval Crucible Steel Smelting”, Metalla, Bochum, 7/2: 55–69.
  • ROBİNSON, D. M. 1941 Excavations at Olynthus: Metal and Minor Miscellaneous Finds: an Original Contribution to Greek Life, with a New Up-to-date Map of Olynthus. Johns Hopkins Press.
  • SCHWARZLOSE, F. W. 1886 Die Waffen der alten Araber: Aus İhren Dichtern Dargestellt: Ein Beitrag Zur arabischen Alterthumskunde, Synonymik und Lexicographie. Leipzig.
  • SİNOR, D.1981 “The Inner Asian Warriors”, Journal of the American Oriental Society 101:133-144.
  • SİTDİKOV, A.G. / ISKANDER L. I. / RAMİL, R. K. 2015 “Weapons, Fortification and Military Art of the Volga Bulgaria in the 10th-the First Third of the 13th Centuries”, Journal of Sustainable Development 8: 167-177.
  • SMİTH, J. M. 2000 “The Nomads Armament: Home-Made Weaponry”, Religion, Customary Law, and Nomadic Technology: Papers presented at the Central and Inner Asian Seminar 4: 51-61.
  • STARLEY D./RACHEL S.C. 2015 “Wars of The Roses: Battlefield Arrowheads under the Microscope”, Historical Metallurgy 48/1-2: 61-68.
  • SÜMER F. 1987 “Abbasiler Tarihinde Orta Asyalı Bir Prens Afşin” Belleten LI/201: 651-667.
  • ŚWİE̜ TOSŁAWSKİ, W. 1999 Arms and Armour of The Nomads of the Great Steppe in the Times of the Mongol Expansion (12th-14th centuries). Oficyna Naukowa.
  • SZPUNAR, A./GLİNİANOWİCZ, M. 2006 “Uzbrojenie późnośredniowieczne z zambu w Czchowie w Małopolsce”, Acta Militaria Mediaevalia II: 137–188.
  • TEKİNALP, V. 2005 Minnetpınarı: Doğu Kilikya’da Bir Ortaçağ Yerleşimi, Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı Projesi, Arkeolojik Kurtarma Kazıları Proje Dokümanları: 7.
  • TERES, E. 2007 “Orta Türkçede ‘Zırh, Kalkan’Anlamı Taşıyan Bazı Sözcükler”, Turkish Studies/Türkoloji Araştırmaları 3: 2112-2118.
  • THEOPHANES CONTİNUATUS, 1838 Theophanes Continuatus (Ed. Immanuel Bekker) Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae 31, Bonn-Leipzig.
  • TIRPAN, A. A./SÖĞÜT, B. 2009 “Lagina, Börükçü, Belentepe ve Mengefe 2008 Yılı Çalışmaları”, 31. Kazı Sonuçları Toplantısı 3, Ankara: 505-527.
  • TİSHKİN A.A. 2002 “Predmety Vooruzheniya Mongolskogo iz Okrestnostey Biyska”, Materialy Po Voyennoy Arkheologii Altaya İ Sopredel’nykh Territoriy: Sbornik Nauchnykh Trudov. Altayskiy gos. Universitet: 143-149.
  • TÖRÖK, B. / BARKÓCZY, P. / KOVÁCS, Á. / MAJOR, B. / VÁGNER, Z. 2016 “Arrowheads and Chainmail Fragments from the Crusader Al-Marqab Citadel (Syria): First Archeometallurgical Approach”, Materials and Manufacturing Processes 31/1: 1-10.
  • TÜRKTÜZÜN, M. / ORANSAY, A.- / ÜNAN, S. 2017 “Kütahya Müzesi Müdürlüğü Kurtarma Kazılarında Ele Geçen Ok Uçları”, Masrop Mimarlar Arkeologlar Sanat Tarihçileri Restoratörler Ortak Platformu E-Dergisi 10/14: 22-34.
  • TZAFERİS V. / ISRAELİ, S. 2008 “The Metal Artifacts”, Paneas,Vol.II, Small Finds and Other Studies”, Israel Antiquities Authority 38, Jerusalem: 165-188.
  • UYAR, M. 2007 “Adâb el-Harb ve el-Şeca ‘a ’ya Göre; Hisar ve Kuşatma Geleneği ”, Tarih Araştırmaları Dergisi 40: 214-224.
  • VAİLHE S. 1914 “Amorium”, Dictionaire d’Historie et Geographique Ecclesiastiques 2: 1329-1331.
  • VALİULİNA, S. I. 2009 “Arrow-Heads of Torezk Settlement”, Humanities Science Series 151/2-1: 16-23.
  • VON LOON, M. N. 1980 Korucutepe: Final Report on the Excavation of the Universities of Chicago, California Los Angeles and Amsterdam in the Keban Reservoir. Eastern Anatolia 3, 1968-1970. Amsterdam, New York.
  • WADGE, R. 2008 “Mediaval Arrowheads from Oxfordshire”, Oxoniensia 73: 1-18.
  • WALDBAUM, J. 1983 Metalwork from Sardis, Boston. Harvard
  • YALÇIKLI, D. 1999 Anadolu’da M.Ö. 12. Yüzyıldan M.Ö. 6. yüzyıl Sonuna Kadar Metal Silah Endüstrisi, (Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara.
  • YATES, S.1875 “Sagitta”, A Dictionary of Greekand Roman Antiquities London: 1001-1002.
  • YAVAŞ, A. 2012 “First Records On Anatolian Seljuk Arrowheads (In The Light Of Kubad-Abad Palace Specimens)”, Uluslararası Hakemli Akademik Sosyal Bilimler Dergisi 3/4: 119-145.
  • YAVAŞ, A. 2017 “Samsat Höyük Ortaçağ Temrenleri Konusunda İlk Tespitler”, Masrop Mimarlar Arkeologlar Sanat Tarihçileri Restoratörler Ortak Platformu E-Dergisi 10/15: 35-53.
  • YILDIRIM T./ÇİFTÇİ M. 2012 “Dîvânü Lugâti’t-Türk’te Yer Alan Alet- Eşya Adları”, Turkish Studies 7/2:1229-1249.
  • YÜCEL, Ü. 1999 Türk Okçuluğu.Ankara.
  • ZİNCHENKO, A. S. 2013 “A 13th–14th Century AD “Horse Skin Burial” At Basandaika Kurgan 1, Western Siberia”, Archaeology, Ethnology and Anthropology of Eurasia 41: 134-145
Toplam 148 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Research Article
Yazarlar

Alptekin Yavaş Bu kişi benim

Zeliha Demirel Gökalp Bu kişi benim

Ümit Güder Bu kişi benim

Mehmet Kurt

Yayımlanma Tarihi 1 Temmuz 2018
Yayımlandığı Sayı Yıl 2018 Sayı: 23

Kaynak Göster

APA Yavaş, A., Demirel Gökalp, Z., Güder, Ü., Kurt, M. (2018). AMORİUM KAZILARINDA BULUNAN BİR GRUP OKUCU. TÜBA-AR Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi(23), 179-209.
AMA Yavaş A, Demirel Gökalp Z, Güder Ü, Kurt M. AMORİUM KAZILARINDA BULUNAN BİR GRUP OKUCU. TÜBA-AR. Temmuz 2018;(23):179-209.
Chicago Yavaş, Alptekin, Zeliha Demirel Gökalp, Ümit Güder, ve Mehmet Kurt. “AMORİUM KAZILARINDA BULUNAN BİR GRUP OKUCU”. TÜBA-AR Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi, sy. 23 (Temmuz 2018): 179-209.
EndNote Yavaş A, Demirel Gökalp Z, Güder Ü, Kurt M (01 Temmuz 2018) AMORİUM KAZILARINDA BULUNAN BİR GRUP OKUCU. TÜBA-AR Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi 23 179–209.
IEEE A. Yavaş, Z. Demirel Gökalp, Ü. Güder, ve M. Kurt, “AMORİUM KAZILARINDA BULUNAN BİR GRUP OKUCU”, TÜBA-AR, sy. 23, ss. 179–209, Temmuz 2018.
ISNAD Yavaş, Alptekin vd. “AMORİUM KAZILARINDA BULUNAN BİR GRUP OKUCU”. TÜBA-AR Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi 23 (Temmuz 2018), 179-209.
JAMA Yavaş A, Demirel Gökalp Z, Güder Ü, Kurt M. AMORİUM KAZILARINDA BULUNAN BİR GRUP OKUCU. TÜBA-AR. 2018;:179–209.
MLA Yavaş, Alptekin vd. “AMORİUM KAZILARINDA BULUNAN BİR GRUP OKUCU”. TÜBA-AR Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi, sy. 23, 2018, ss. 179-0.
Vancouver Yavaş A, Demirel Gökalp Z, Güder Ü, Kurt M. AMORİUM KAZILARINDA BULUNAN BİR GRUP OKUCU. TÜBA-AR. 2018(23):179-20.

Bu sistemin içeriği ve TÜBA-AR'da yayınlanan tüm makaleler "Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0" altında lisanslanmıştır.

by-nc-nd.png