KONYA HAVZASI METALİK ÇANAK ÇÖMLEĞİ: Erken Tunç Çağı’nda Özel Bir Çanak Çömlek Grubunun Tipolojik, Teknolojik ve Kronolojik Yönden İncelenmesi

Yıl 2022, Sayı: 30, 31 - 54, 30.06.2022

Yusuf Tuna Michele Massa Fatma Şahin

https://doi.org/10.22520/tubaar2022.30.002

Öz

Bu çalışma ile İç Anadolu’nun güneyinde Konya Havzası olarak tanımlanan coğrafi bölge içinde kalan yerleşimlerden ele geçen ve Erken Tunç Çağı’na tarihlendirilen, belirli tarzda üretilmiş özel bir çanak çömlek grubu olan “metalik çanak çömlek” değerlendirilmekte ve bütünlükçü bir yaklaşım ile ele alınmaktadır. Bu çanak çömlek grubu bazı araştırmacılar tarafından daha önce araştırılmış olmakla birlikte detaylı bir kronolojik tipoloji, işlev tipolojisi ve yayılım alanı gibi hususlar ilk defa bu çalışma ile sunulmaktadır. Bu makalede, yayınlanmış ve yayınlanmamış toplam 340 çanak çömlek örneği değerlendirilmiştir. Bu örnekler tipolojik, teknolojik ve kronolojik yönden detaylı olarak incelenmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda bu çanak çömlek grubu için detaylı bir tipoloji oluşturulmuş, yayılım alanı ve kronolojik problemleri aydınlatılmaya çalışılmıştır. Ayrıca söz konusu bu çanak çömlek grubu için “Konya Havzası Metalik Çanak Çömleği (KHMÇÇ)” olarak yeni bir isim önerisi sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Erken Tunç Çağı, İç Anadolu, Konya Havzası, Metalik Çanak Çömlek

The Konya Basin Metallic Ware: Typological, Technological and Chronological Analysis of a Specialized Early Bronze Age Ceramic Production in Anatolia

Öz

This paper provides a synthetic assessment of a peculiar Early Bronze Age ceramic production from the Konya Basin in southern-central Anatolia (Turkey), known in the literature as “Metallic Ware”. While there have been several studies on this ware, our work presents for the first time a detailed chrono-typology, a functional analysis and an evaluation of its spatial distribution employing ca 340 published and unpublished pieces. We also propose a new term to identify this production in future studies, the “Konya Basin Metallic Ware (KBMW)”.

Anahtar Kelimeler

Early Bronze Age, Central Anatolia, Konya Basin, Metallic Ware

Kaynakça

• FRENCH, D. 1965. “Prehistoric Sites in the Göksu Valley”, Anatolian Studies 15: 177-201.
• FRIEDMAN, E. S. 2000. Tecnologıcal Style ın Early Bronze Age Anatolia: The Interrelationship Between and Metal Production, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Cicago.
• GOLDMAN, H. 1956a. Excavations at Gözlü Kule, Tarsus: From the Neolithic through the Bronze Age (Cilt 1), Princeton: Princeton University Press.
• Excavations at Gözlü Kule, Tarsus. From the Neolithic Through the Bronze Age (Cilt 2), Princeton: Princeton University Press. GÜNERİ, S. 1989. “Orta Anadolu Höyükleri, Karaman-Ereğli Araştırmaları”, Türkiye Arkeoloji Dergisi 28: 97-144.
• HACAR, A. 2017. “İlk Tunç Çağı’na Tarihlenen Anadolu Metalik Çanak Çömleğine İlişkin Yeni Bilgiler: Göltepe Buluntuları”, Adalya 20: 21-40.
• HACAR, A., VE YENER, K. 2020. Anatolian Pot Marks in the 3rd Millennium BC: Signage, Early State Formation, and Organizationof Production. Adalya 23: 25-58.
• Hirschfeld, N. E.(2008. “How and Why Potmarks Matter”, Near Eastern Archaeology 71: 120-129.
• KAMIŞ, Y. 2017. “Erken Tunç Çağı’nda Acemhöyük ve Konya Ovası”, Samsat'tan Acemhöyük'e eski uygarlıkların izinde: Aliye Öztan'a Armagan, (Eds. S. Özkan i), İzmir: 176-189.
• KAMIŞ, Y. 2019. “Eminler Höyük ve Karaman Ovası Yüzey Araştırmaları 2018 Yılı Çalışmaları”, Araştırma Sonuçları Toplantısı 37/3: 511-520.
• KAMIŞ, Y. 2020. Acemhöyük’ten Bir Grup Erken Tunç Çağı Seramiği, Anadolu Prehistoryasına Adanmış Bir Yaşam: Jak Yakara Armağan, (Eds. B. Gür ve S. Dalkılıç), Ankara: 239-262.
• KÜHNE, H. 1976. Die Keramik vom Tell Chuēra und ihre Beziehungen zu Finden aus Syrien-Palästina, der Türkei und dem Iraq. Berlin: Gebr. Mann.
• MALLEGNİ, C. / VACCA, A. 2013. “Connections between Syria and Anatolia in the Second Half of the 3rd Millennium BC: the Tarsus Sequence”, BAR International Series 2581 (I): 209-217.
• MASSA, M. / BACHHUBER, C. / ŞAHİN, Ş. / ERPEHLİVAN, H. 2020. “The 2019 and 2020 Seasons of The Konya Regional Archaeologıcal Survey Project”, Anatolica 47: 217-245.
• MELLAART, J. 1954. “Preliminary Report on a Survey of Pre-Classical Remains in Southern Turkey” Anatolian Studies 4: 175-240.
• MELLAART, J. 1963. “Early Cultures of the South Anatolian Plateau, II: The Late Chalcolithic and Early Bronze Ages in the Konya Plain”, Anatolian Studies 13: 199-236.
• ÖZGÜÇ, N. 1990. “An Early Bronze Age Jar from Acemhöyük”. Archaeological, Historical and Geographical Studies 21: 70-73.
• ÖZGÜÇ, T. 1986. “New observations on the relationship of Kültepe with Southeast Anatolia and North Syria during the third millennium B.C. ”, Ancient Anatolia : aspects of change and cultural development : essays in honor of Machteld J. Mellink (Eds. E. P. Canby Jeanny), Madison: (s. 31-47).
• ÖZTAN, A. 1989. “A Group of Early Bronze age Pottery from the Konya and Niğde Region”. Anatolia and the Near East, Studies in Honor of Tahsin Özgüç, (Eds. M. M. K. Emre), Ankara: 407-418.
• SETON-WİLLİAMS, M. 1954. “Cilician Survey”. Anatolian Studies 4: 74-121.
• SEEHER, J. 2000 Die bronzezeitliche Nekropole von Demircihüyük‐Sarıket, Tübingen.
• SYMİNGTON, D. 2007. The Early Bronze Age Pottery. N. Postgate, & D. Thomas içinde, Excavations at Kilise Tepe 1994-98 From. Bronze Age to Byzantine in western Cilicia, Text, Ankara.
• ŞENER, T. (2014). Ovaören/Topakhöyük ve Teras YerleĢimi Erken Tunç Çağı Mezarlarının Arkeolojik ve Antropolojik Açıdan Değerlendirilmesi, (Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi, Gazi Üniversitesi) Ankara.
• ŞENYURT, S. Y. 1995. M.Ö. 3. Binde Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Metalik Seramik ve Bu Seramiğin Anadolu’daki Yayılışı, (Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi), Ankara.
• ÜNLÜ, E. 2009. Technological and Stylistic Evaluation of the Early Bronze Age Pottery at Tarsus-Gozlukule, Turkey: Pottery Production and its Interaction with Economic, Social,and Cultural Spheres, (Yayınlanmamış Doktora Tezi, Pensilvanya Üniversitesi) Philadelphia.
• YÜCEL, Ş. / KAMIŞ, Y. / AKÇAY, A. 2013. “Ovaören 2012 Yılı Kazıları”, Kazı Sonuçları Toplantısı 35/2: 62-80.