Öz
Göbekli Tepe'deki İlk Neolitik yerleşme mimarisi ve sanatsal zenginliğiyle benzersizdir. Kireçtaşından oyulmuş heykellleri ve T biçimli kabartma bezemeli dikme taş sütunlar buradaki resim sanatının ana kaynağıdır. Sütunların açıkça insanı tasvir eden bir anlamları vardır. Kabartmalardaki bezekler İlk Neolitik'te bölgede yaşayan insan grupları için hayvanın simgesel dünyada oynadığı belirgin rolü yansıtmaktadır. Betimlenen hayvanlar arasında; yılanlar, tilkiler, yaban domuzları, yabani sığırlar, turna kuşları vs. bulunmaktadır. Resimler geniş olarak ve çoğu kez de doğadaki boyutlarında verilmiştir. Bu makalede, sütunların üzerinde kabartma olarak gösterilen çeşitli resimler üzerinde durulacaktır.. Bunlar arasında soyut resim işaretleri, çok küçük boyutlu hayvan betimlemeleri ve grup halinde hayvanlar bulunmaktadır. Burada basit bir totem direğinden daha başka bir arka planın olduğu açıktır. Simgelerin karmaşık düzenleri Güneydoğu Anadolu'nun İlk Neolitik yerleşmelerindeki resimsel nesnelerle eşdeşlik göstermektedir. Bunlara yılan, örümcek, akrep ve çiyan gibi zehirli hayvanlar da çoğu kez katılmıştır. İşaretlerin olası açıklaması ise bunların tanrısal bir mesajı veya dinsel bir anlatıyı ilettikleridir. Nitekim, hayvanların ve bu soyut işaretlerin Neolitik'in simgesel dünyasında oynadıkları rol hakkında son derecede kısıtlı olan bilgilerimiz dahilinde, bu simgelerin nasıl okunması sorusuna bir cevap bulmak daha çok zaman alacak gibi görünmektedir, tabii yanıtlanabilirse?
Anahtar Kelimeler
Southeastern Anatolia Early Neolithic iconography pictographs symbols snakes spiders scorpions scolopender
Kaynakça
- ARNAUD, B., 2000 First Farmers, Archaeology Nov./Dec. 2000,56-59.
Öz
Göbekli Tepe'deki İlk Neolitik yerleşme mimarisi ve sanatsal zenginliğiyle benzersizdir. Kireçtaşından oyulmuş heykellleri ve T biçimli kabartma bezemeli dikme taş sütunlar buradaki resim sanatının ana kaynağıdır. Sütunların açıkça insanı tasvir eden bir anlamları vardır. Kabartmalardaki bezekler İlk Neolitik'te bölgede yaşayan insan grupları için hayvanın simgesel dünyada oynadığı belirgin rolü yansıtmaktadır. Betimlenen hayvanlar arasında; yılanlar, tilkiler, yaban domuzları, yabani sığırlar, turna kuşları vs. bulunmaktadır. Resimler geniş olarak ve çoğu kez de doğadaki boyutlarında verilmiştir. Bu makalede, sütunların üzerinde kabartma olarak gösterilen çeşitli resimler üzerinde durulacaktır.. Bunlar arasında soyut resim işaretleri, çok küçük boyutlu hayvan betimlemeleri ve grup halinde hayvanlar bulunmaktadır. Burada basit bir totem direğinden daha başka bir arka planın olduğu açıktır. Simgelerin karmaşık düzenleri Güneydoğu Anadolu'nun İlk Neolitik yerleşmelerindeki resimsel nesnelerle eşdeşlik göstermektedir. Bunlara yılan, örümcek, akrep ve çiyan gibi zehirli hayvanlar da çoğu kez katılmıştır. İşaretlerin olası açıklaması ise bunların tanrısal bir mesajı veya dinsel bir anlatıyı ilettikleridir. Nitekim, hayvanların ve bu soyut işaretlerin Neolitik'in simgesel dünyasında oynadıkları rol hakkında son derecede kısıtlı olan bilgilerimiz dahilinde, bu simgelerin nasıl okunması sorusuna bir cevap bulmak daha çok zaman alacak gibi görünmektedir, tabii yanıtlanabilirse?
Anahtar Kelimeler
Güneydoğu Anadolu İlk Neolitik resim sanatı resim işaretler simgeler yılanlar örümcekler akrepler çiyanlar
Kaynakça
- ARNAUD, B., 2000 First Farmers, Archaeology Nov./Dec. 2000,56-59.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Almanca |
|---|---|
| Konular | Neolitik Çağ Arkeolojisi, Türk Coğrafyası Arkeolojisi, Yerleşim Arkeolojisi |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 10 Ağustos 2004 |
| Gönderilme Tarihi | 18 Mart 2004 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2004 Sayı: 7 |
Kaynak Göster
- Makale Dosyaları
Vedat Dalokay Caddesi No: 112 Çankaya 06670 ANKARA
tuba-ar@tuba.gov.tr
(+90) (212) 219 16 60
TÜBA-AR Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi / Turkish Academy of Sciences Journal of Archaeology (TÜBA-AR), dergide yayımlanan makalelerde ifade edilen görüşleri resmî olarak benimsememekte ve derginin basılı ya da çevrim içi sürümlerinde yer alan herhangi bir ürün veya hizmet reklamı konusunda garanti vermemektedir. Yayımlanan makalelerin bilimsel ve hukuki sorumluluğu yazar(lar)a aittir.
Makalelerle birlikte gönderilen resim, şekil, tablo vb. materyaller özgün olmalı ya da daha önce yayımlanmışlarsa, hem basılı hem de çevrim içi sürümlerde yayımlanmak üzere eser sahibinden alınmış yazılı izinle birlikte sunulmalıdır. Yazar(lar), dergide yayımlanan çalışmalarının telif hakkını saklı tutar. Makale dergide yayımlandığında, mali haklar ve umuma iletim hakları, işleme, çoğaltma, temsil, basım, yayın ve dağıtım hakları TÜBA’ya devredilecektir. Yayımlanan tüm içeriklerin (metin ve görsel materyaller) telif hakları dergiye aittir. Dergide yayımlanmak üzere kabul edilen makaleler için telif hakkı ya da başka bir ad altında ödeme yapılmaz ve yazar(lar)dan makale işlem ücreti alınmaz; ancak yeniden baskı (reprint) talepleri yazarın sorumluluğundadır.
Bilimsel bilgi ve araştırmalara küresel açık erişimi teşvik etmek amacıyla TÜBA, çevrim içi olarak yayımlanan tüm içeriklerin (aksi belirtilmedikçe) okuyucular, araştırmacılar ve kurumlar tarafından serbestçe kullanılmasına izin vermektedir. Bu kullanım, eserin kaynağının belirtilmesi koşuluyla ve ticari amaç dışında, herhangi bir değişiklik yapılmaksızın Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) Uluslararası Lisansı kapsamında mümkündür. Ticari kullanım için lütfen yayıncı ile iletişime geçiniz.