Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarinin Hak ve Sorumluluk Konusundaki Sözlü Argümantasyon Durumlarinin İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 68 - 82, 30.06.2018

Fatıma Betül Demir Sibel Oğuz Haçat

Öz

Bu çalışmada sözlü argümantasyon temelli eğitimin uygulandığı Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının argüman seviyelerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması yöntemi kullanılmıştır. Çalışma grubunu 2015-2016 öğretim yılı bahar dönemi Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği 2.sınıfta öğrenim gören 7’si erkek, 5’i kadın toplam 12 öğrencinin gönüllü katılımı oluşturmaktadır. Hak ve sorumluluk konusu hakkında açık ve düşündürücü şekilde yapılandırılan 3 farklı (1’i ön uygulama) senaryolar hazırlanmıştır. Hazırlanan senaryolar, 5 hafta sürecinde uygulanmıştır. Çalışmanın veri kaynaklarını video ve ses kaydı oluşturmaktadır. Yapılan uygulama sonucunda Toulmin Argüman Modelinde yer alan iddia, veri, gerekçe, delil, destekleyici ve çürütücü bileşenlerini oluşturan 209 argüman yer almaktadır. Bu bileşenlerin düzeyini belirlemek için Erduran, Simon ve Osborne’ nun “Argümantasyon Seviyeler” modeli kullanılmıştır. Buna göre katılımcıların ilk etkinlikte Seviye 2, ikinci etkinlikte Seviye 1 argümanı ürettikleri sonucuna ulaşılmıştır. Aynı zamanda argüman düzeylerinin haftalık senaryo konularına bağlı olduğu, öğrencilerin iddia oluşturmada başarılı iken başkalarının fikirlerini çürütmede yetersiz olduğu ortaya çıkmıştır. Yüksek seviyede argümanların oluşturulabilmesi için öğretmen yetiştiren kurumlarda argümantasyona dayalı öğrenme ortamları oluşturulabilir.

Anahtar Kelimeler

Sözlü argümantasyon, Hak ve sorumluluk, Sosyal bilgiler öğretmen adayları

Kaynakça

• Anagün, Ş. S. & Atalay, N. (2016). Laboratuvarda deneylerle ilişkilendirilmiş öykülerin kullanımının sınıf öğretmeni adaylarının argümantasyon becerilerine etkisi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5, 158-168.
• Aydın, Ö. & Kaptan, F. (2014). Fen-Teknoloji öğretmen adaylarının eğitiminde argümantasyonun biliş üstü ve mantıksal düşünme becerilerine etkisi ve argümantasyona ilişkin görüşler. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(4), 164-188.
• Balım, A.G. Deniş-Çeliker, H. Kaçar, S. Evrekli, E. Türkoğuz, S. İnel, D.Özcan, E. Ormancı, Ü. (2012). Fen ve teknoloji öğretimde probleme dayalı öğrenme yöntemi içerisinde kavram karikatürleri: Bir etkinlik örneği “Isınan taneciklerin dansı”. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi (BAED),Türkiye ISSN, 1308 - 8971.
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. DEUHFED, 9(1), 23-28.
• Demir, F. B. (2017). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Argümantasyona Dayalı Eğitim Sürecine Göre Argüman Düzeylerinin Belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
• Erduran, S., Simon, S., & Osborne, J. (2004). Tapping into argumentation: Developments in the application of Toulmin’ s argument pattern for studying science discourse. Science Education, 88 (6), 915–33.
• Gooding, J. & Metz, B. (2013). National standards connect disciplines through the process skills of inquiry. Journal of Virginia Science Education, 4(2), 52-80.
• Günel, M., Kıngır, S., Geban, Ö. (2012). Argümantasyon tabanlı bilim öğrenme (ATBÖ) yaklaşımının kullanıldığı sınıflarda argümantasyon ve soru yapılarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37 (164),317-330.
• Karışan, D. (2011). Fen bilgisi öğretmene adaylarının iklim değişiminin dünyamıza etkileri konusundaki yazılı argümantasyon yeteneklerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Kaya, O. N. & Kılıç, Z. (2008). Etkin bir fen öğretimi için tartışmacı söylev. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(9), 89-100.
• Kuhn, D. (2010). Teaching and Learning Science as Argument. Science Education, Vol. 94, 810-824.
• Kutluca, A. Y. (2012). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının klonlamaya ilişkin bilimsel ve sosyobilimsel argümantasyon kalitelerinin alan bilgisi yönünden incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Küçük, H. & Aycan, H. Ş. (2014). 2007-2012 yılları arasında bilimsel tartışma üzerine gerçekleştirilmiş açık erişim araştırmaların bir incelemesi. Muğla Sıtkı Kocaman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,1(1).
• Patton, M. Q. (2014) Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri, (3. Baskıdan Çeviri) (Çeviri edt: M. BÜTÜN, S.B. DEMİR) Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Oğuz, S. & Demir, F. B. (2016a). Argümantasyon tekniğiyle sosyal bilgiler öğretimi. Sever, R. Aydın, M. Koçoğlu, E. (Ed.). Alternatif yaklaşımlarla sosyal bilgiler eğitimi, (255-286), Ankara: Pegem A.
• Oğuz, S. & Demir, F. B. (2016b). Sosyal bilgiler öğretim programının ve ders kitabının Toulmin argüman modeline göre değerlendirilmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,16 (USBES Özel Sayı II), 1572-1602.
• Özkara, D. (2011). Basınç konusunun sekizinci sınıf öğrencilerine bilimsel argümantasyona dayalı etkinlikler ile öğretilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adıyaman Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adıyaman.
• Özdemir, O. (2015). Sınıf öğretmen adaylarının kalıtsal benzerlik ve farklılıklarla ilgili argümanları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 143-155.
• Öztürk, M. (2013). Argümantasyon kavramsal anlamaya, tartışmacı tutum ve özyeterlik inancına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Pamukkale.
• Sadler, T. D. (2006). Promoting discourse and argumentation in science teacher education. Journal of Science Teacher Education, Vol. 17, 323–346.
• Tümay, H. & Köseoğlu, F. (2010). Bilimde argümantasyona odaklanan etkinliklerle kimya öğretmen adaylarının bilimin doğası hakkındaki anlayışlarını geliştirme, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(3), 859-876.
• Tonus, F. (2012). Argümantasyona dayalı öğretimin ilköğretim öğrencilerinin eleştirel düşünme ve karar verme becerileri üzerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Torun, F. (2016). Sosyal bilgiler dersinde argümantasyon temelli öğretim ve karar verme becerisi arasındaki ilişki düzeyi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Torun, F. & Şahin, S. (2016). Argümantasyon temelli sosyal bilgiler dersinde öğrencilerin argüman düzeylerinin belirlenmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 41(186), 233-251.
• Toulmin, S. (2003). The Uses of argument.Cambridge, UK: Cambridge University Press.
• Verheij, B. (2005). Evaluating arguments based on toulmin’s scheme. Vol. 19: 347-371.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırır, H. E. (2013). Sınıf ortamında argümantasyona dayalı öğrenme ortamının değerlendirilmesi: Deneyimli kimya öğretmenleri ile kimya öğretmen adaylarına ilişkin durum çalışması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Yeşildağ- Hasançebi, F. & Günel, M. (2013). Argümantasyon tabanlı bilim öğrenme yaklaşımının dezavantajlı öğrencilerin fen bilgisi başarılarına etkisi. Elementary Education Online, 12(4), 1056-1073.
• Zohar, A. Ve Nemet, F. (2002). Fostering students’ knowledge and argumantation skills through dilammas in human genetics. Journal of Research in Science Teaching, 39(1), 35-62.
• Sönmez, Ö.F. (2014). Atasözlerinin Sosyal Bilgiler programındaki değerler açısından incelenmesi. Journal of World of Turks, 6 (2), 101-115.