BOYABAT KÖYLERİNDE GELENEKSEL KANDİL EVLER VE KORUMA SORUNLARI

Yıl 2020, Sayı: 21, 105 - 129, 17.09.2020

Ayten Erdem

https://doi.org/10.22520/tubaked.2020.21.006

Cited By: 2

Öz

Sinop’a bağlı bir yerleşim olan Boyabat ve çevresindeki köylerin 11. yüzyıl’dan itibaren Anadolu’ya yerleşen göçer Türkmenler/ Yörükler tarafından kurulduğu bilinmektedir. Boyabat kent merkezinde bulunan geleneksel evler ahşap çatkılı ve çatkı arası dolgulu/hımış yapılar olmasına rağmen, Boyabat köylerinde açık sofalı ahşap yığma evler çoğunluktadır. Ahır ve samanlıkları kütüklerle, üst katları biçilmiş kerestelerle yapılan bu evler yörede kandil ev olarak adlandırılmaktadır. Evlerin zemin katları depolama alanı ve ahır olarak değerlendirilmekte, üst katlar ise yaşam katı olarak kullanılmaktadır. Büyük parseller üzerine yapılmış olan kandil evlerin ana taşıyıcıları olan ve zemin kat seviyesinde taş ayaklara oturan ahşap direkler; kütük veya kalasların üst üste yığılması ile oluşan ve köşelerde birbirlerine geçmelerle bağlanan üst kat duvarlarını taşımaktadır. Günümüzde bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de yerel mimari karakteristik özelliklerini, kırsal alanlardan kentlere göç, modern yapım teknikleri ile malzemelerin geleneksele tercih edilmesi vb nedenlerden dolayı hızla yitirmektedir. Ülkemizde yürürlükte olan koruma yasasında kırsal sit kavramının tanımlanmış olmayışı nedeniyle bu alanlar yeterince korunamamaktadır. Bu yüzden kırsal alanlarda yerel mimari kimliğin korunması, bu kimliği oluşturan mimari değerlerin belirlenmesi, belgelenmesi ve envanterinin yapılması gerekmektedir. Bu çalışmada, Boyabat köylerindeki kandil evlerin mimari özellikleri ve koruma sorunları araştırılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Boyabat Köyleri, Kandil Çantı Evler, Açık Sofa

Kaynakça

• ACAR, E., 2015. Sinop Yöresi Söz Varlığı, Ankara, Gazi Kitabevi.
• BAŞOĞLU, B., 1972. Boyabat ve Çevresi Tarihi, Ankara, Doğuş Matbaacılık.
• BAŞOĞLU, B., 1990. Boyabat Yöresi Araştırmaları, Boyabat, Boyabat Matbaası.
• ÇAL, H., 1999. “The Architecture of Boyabat Village Houses”, The Ottoman House; Papers from the Amasya Symposium (24-27 September1996)”. Edit. S. Ireland, W. Bechhoe- fer, p. 46-54, British Institute of Archaeology at Ankara.
• ÇAL, H., 2014. Boyovası /Boyabat Kazasında Türk Mimarisi, Anka- ra, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• DEMİRRENK, E., İ., 2017. Geleneksel Rize İkizdere Evlerinin Plan Tipolojisi Açısından İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın Üniversitesi Mimarlık Programı.
• DİK, E.,2014. “6360 Sayılı Kanun Bağlamında Köylerin Mahalleye Çevrilmesi Sorunu”, Mülkiye Dergisi 38/1, s. 75-102.
• GÖMEÇ, S., 2015. “16. Yüzyıl Kaynaklarına Göre Boyabat’ın Köyleri”, http://www.angelfire.com/or3/etnografya/depo1/ boyabat.htm / .
• KUBAN, D., 1995. Türk Hayatlı Evi, İstanbul, Ziraat Bankası Yayınları.
• LEONHARD, R., 1915. Paphlagonia Reisen und Forschungen im Nördlichen Kleinasien, Berlin, Deitrich Reimer.
• SEÇKİN, N., ÖZAKIN, R., ERDEM, A., 2003. “Sinop- Boyabat Kentsel Mimarlık Envanter Raporu 2002 Yılı Çalışması”, TÜBA Kültür Envanteri Dergi- si-Journal of Cultural Inventory 2003, S.1, s. 90-128.
• URL 1, 2020. http://www.boyabat.bel.tr/tr-tr/alt-sayfalar/202/ idari-yapi / (Boyabat Belediyesi Resmi Web Sitesi). URL 2, 2019. https://sozluk.gov.tr/ (Türk Dil Kurumu )
• URL 3, 2019. https://www.etimolojiturkce.com/kelime/kandil (Etimoloji Türkçe – Türkçe Etimolojik Kelime İncele- meleri).
• URL 4, 2020. https://www.sabah.com.tr/yasam/2014/06/02/ko- yu- haritadan-silen-yangin (Sabah Gazetesi)