LİSEDEN MÜZEYE, EĞİTİMDEN TÜKETİME; KAYSERİ LİSESİ’NİN MİLLİ MÜCADELE MÜZESİ’NE DÖNÜŞÜMÜ

Yıl 2017, Sayı: 16, 13 - 34, 01.09.2017

Hikmet Eldek Güner

https://doi.org/10.22520/tubaked.2017.16.003

Cited By: 3

Öz

Küreselleşme, kentlerin diğer kentler ile yarış haline girmelerine, markalaşma çabalarına ve yeni kimliklere sahip olmaya çalışmalarına, kamusal alanların bilinen tanımlarını ve değerler sistemini dönüştürerek, ekonomik değer olarak görülmeye başlanmasına neden olmuştur. Ancak yakın zamanda küreselleşmenin karşısında artan yerel olana odaklanma süreci Türkiye’de de sıklıkla görülmeye başlamış, özellikle tarihi kentler turistleri kendilerine çekme, potansiyellerini nakde çevirme gayretiyle “ilan edilen veya sonradan oluşturulan” yeni kimlikleri ile öne çıkma yarışına girmişlerdir. Kentsel yapının en önemli kurucu elemanlarından olan tarihi mekânlar, sahip oldukları bilinirlikleri ve cazibe noktası olma potansiyelleri nedeniyle ekonomik getiri nesnesine çevrilmekte, kenti pazarlamanın ve markalaştırma sürecinin “yeni” yüzleri olarak yeniden değerlendirilerek, çoğu zaman özgün kullanımlarının dışında turizm sektörüne hizmet verecek şekilde yeniden işlevlendirilmektedir. Ulusal ölçekte birçok Anadolu kentinde görülen bu hızlı yapısal dönüşüm dalgası, Tarihi Kentler Birliği’nin 2000 yılında kurulması ile hızlanmıştır. Kayseri için bu değişim süreci kentin ekonomik olarak güçlenmesi ile başlamış, kültürel potansiyellerin Tarihi Kentler Birliği sayesinde keşfedilmesi ile devam etmiştir. Tarihin bir değer ve potansiyel olarak algılanması dönüşümün en büyük tetikleyicisi olmuş, kentte sınırlı sayıda kalmış olan tarihi anıt yapıyı hedef alan birçok yeniden işlevlendirme projesi yürütülmüştür. Yeniden işlevlendirme sürecinin yaşandığı son örnek ise Tarihi Kentler Birliği tarafından 2016 yılında düzenlenen Tarihi ve Kültürel Mirası Koruma Proje ve Uygulamalarını Özendirme Yarışması’nda 83 aday arasından ödül kazanan Kayseri Lisesi olmuştur. Bu makale kültür endüstrisi ve turizm olguları bağlamında, tarihi yapıların ve kent dokularını nasıl dönüştürdüğünü, müzeleştirme eğilimi doğrultusunda Kayseri kentinde yaşanan dönüşüm sürecini, Kayseri Lisesi’nden Milli Mücadele Müzesi’ne dönüştürülen okul yapısı üzerinden irdelemeyi hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme, kentlerin markalaşması, müze, yeniden işlevlendirme, somut-olmayan değerler.

FROM HIGH SCHOOL TO MUSEUM, FROM EDUCATION TO CONSUMPTION; TRANSFORMATION OF KAYSERİ HIGH SCHOOL TO NATIONAL STRUGGLE MUSEUM

Öz

Globalization has caused cities to be in the race with other cities, to have branding efforts and to design identities as well as to be seen as an economic value by transforming building’s original function and values system of public spaces. Thus the process of focusing on the locality, which has recently begun against to globalization, has also started in Turkey. In particular, historic cities have entered the race to stand out with new identities which are “announced or created” with the aim of attracting tourists and turning their potential into commodity. Historical places, which are one of the most important elements of urban structure, are being used as economic commodities because of their attraction potentials. And also they are reused in city marketing and branding process as a “new” faces of the city besides their original use. Structural transformation that is seen in many Anatolian cities has been accelerated by the establishment of the “Union of Historical Towns” in 2000. This change for Kayseri began with the economic strengthening of the city and continued with the discovery of cultural potentials through the Historical Towns Union. Historical heritage have been perceived as a touristic potential, which have been the greatest starter of urban transformation. Many re-functioning projects have been planned to the historic heritage which has rarely remained in the city. The last example of the restoration process is Kayseri High School which won the prize among 83 candidates in the contest of “Historical and Cultural Heritage Conservation Projects and Applications” organized by “Union of Historical Towns” in 2016. This article aims to explore the transformation process of historical buildings and urban fabric in the context of culture industry and tourism and to try to define of the transformation process from Kayseri High School to the National Struggle Museum with the tendency of museumification

Anahtar Kelimeler

Globalization, city branding, museum, re-functioning, intangible values.

Kaynakça

• ADORNO, T.W. 2003. “Kültür Endüstrisini Yeniden Düşünürken”, Cogito, Sayı: 36, (Çev.Bülent O.Doğan), Yaz.
• ANON. 2014. Kayseri Kültür Yolu Haritası, Kayseri: Kayseri Büyükşehir Belediyesi Yayını.
• ARU, K.A.,1998. Türk Kenti, Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul.
• ARSLAN SAĞIROĞLU, A., 2014. “Kayseri’nin İlk Modern Eğitim Yapısı: Kayseri Lisesi”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Erciyes Üniversitesi, Sayı: 36, s.1-34.
• ARSLANTAŞ, F., 2009. “20.Yüzyıl’ın İlk Yarısında Kayseri’de Kamu Yapıları,” (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi: Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul).
• ASHWORTH, G. / PAGE, S., 2011. “Urban Tourism Research: Recent Progress and Current Paradoxes”, Tourism Management, 32, s.1-15.
• ATAGÖK T., 2002. “Müzelerin Anlaşılır Kılınması, İç Mekân ve Sergi Tasarımları”, Mimarist, 2002/1. s.55-59.
• ATAGÖK T., 2010. “Müzecilik ve Türk Müzeciliği”, Ege Mimarlık, Temmuz. s.8-13.
• BIÇKI, D., 2006. “Harvey Ve Castells’de Kent Sorunsalı: Politik Ekonomi Vizyonu Ve Sınırlılıkları”, U.Ü. Fe Edebiyat Fakültesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 7, Sayı: 11, 2006/2,s.111- 130.
• BÜYÜKMIHÇI G. / KOZLU H.H., 2008. “Gevher Nesibe Tıp Medresesi Ve Şifahanesi Restorasyon Çalışmaları”, Yapı Dergisi, 314, s.88-96.
• ÇALIŞKAN, N..1995. Kuruluşundan Günümüze Kayseri Belediyesi, Kayseri Büyükşehir Belediyesi Yayınları, Kayseri.
• ÇABUK, S., 2012. “Kayseri’nin Cumhuriyet Dönemindeki ilk Kent Düzenlemesi; 1933 Çaylak Planı”, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, Ankara. METU JFA 2012/2, (29:2) s.63- 87.
• ÇEKÜL, 2016. Tarihi ve Kültürel Mirası Koruma Proje ve Uygulamalarını Özendirme Yarışması 16, Çekül Vakfı. İstanbul.
• DİNÇER, İ., 2013. “Kentleri Dönüştürürken Korumayı ve Yenilemeyi Birlikte Düşünmek: “Tarihi Kentsel Peyzaj”, Kavramının Sunduğu Olanaklar”, ICONARP, International Journal of Architecture and Planning, Volume 1, Issue 1, pp:22-40.
• EDHEM, H., 1982. Kayseri Şehri, Kültür Ve Turizm Bakanlığı Yayınları: 524, Ankara.
• ELDEK, H., 2014. “Kayseri’de 1935-55 Yılları Arasında İnşa Edilmiş Modern Yapıların Korunması Üzerine Yöntem Önerisi”, (Yayımlanmamış doktora tezi:Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul).
• ELDEK, H. 2017. “Kentsel Korumanın Radikal Örneği: Kayseri”, http:// www.arkitera.com/gorus/990/kentsel-korumanin-radikalornegi--kayseri.
• ERENÇİN, A., 2006. Belediye Görevleri Üzerine Bir İnceleme, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt 15, Sayı 1,Ocak, s.17-29.
• ERKİLETLİOĞLU, H., 2006. Geniş Kayseri Tarihi, Can Matbaa, Kayseri.
• HARVEY, D., 1999. Postmodernliğin Durumu, (Çeviren: S. Savran), İstanbul:, Metis Yayınları.
• HARVEY, D., 2003. Sosyal Adalet ve Şehir (Çeviren: M. Moralı), İstanbul: Metis Yayınları.
• IŞIK, G., 2010. “Kayseri Eğitim Yapıları”, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi Erciyes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kayseri)
• KARADENİZ, C., 2015. “Çağdaş Müze ve Kültürel Çeşitlilik: Arkeoloji Müzesi Uzmanlarının Kültürel Çeşitliliğe İlişkin Yaklaşımlarının Değerlendirilmesi” (Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara).
• KARATEPE, Ş., 2005. Kendini Kuran Kent, 2. Baskı, İz Yayınları, İstanbul.
• KAYPAK, Ş., 2013. “Modernizmden Postmodernizme Değişen Kentleşme”, Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi, Cilt: 2 Sayı: 4, s.80-95.
• KERVANKIRAN İ., 2014. “Dünyada Değişen Müze Algısı Ekseninde Türkiye’deki Müze Turizmine Bakış” Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic, Volume 9/11 Fall 2014, s.345-369.
• KOCATÜRK, F., 2009. “Kayseri’nin Kentsel Gelşim Süreci”, TOL DergisiBahar, s.49-53.
• KOCATÜRK, F., 2003. “Kayseri’de Konut Alanlarının Yer Seçimi ve Hanehalkı Hareketliliği”, (Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimler Enstitüsü, İstanbul).
• MADRAN, B., 2004. “Museums As A Milieu For Affirming The Mediterranean Identity”, Uluslararası Gazimağusa Sempozyumu, Akdeniz Üçlemesi, Değişim, Dönüşüm, Bildirim Kitabı, s. 191-199.
• MADRAN, E., 2006. “Modern Mimarlık Ürünlerinin Belgelenmesi ve Korunması Süreci için Bazı Notlar”, Mimarlık Dergisi, Sayı:332, s.56-61.
• MACDONALD, S.J., 2003. “Museums, National, Postnational And Transcultural Identities”, Museum and Society, 1 (1): s.1-16.
• ÖZMERDİVENLİ, Y., 2000. “Kayseri Lisesi’nin Kayseri’nin Eğitim Öğretim Tarihindeki Yeri ve Önemi”, Kayseri ve Yöresi Tarih Sempozyumu Bildirileri (11-12 Nisan 1996) Kayseri 2000, s. 243-244.
• ÖZMERDİVENLİ, Y., 1997. Kayseri Lisesi 100. Yıl Şeref Belgeseli, Ankara.
• PALAMUTOĞLU, M., 1987. Kayseri Tarihi, Kayseri Özel İdare Müdürlüğü ve Kayseri Belediyesi Birliği Yayınları, No.2, Kayseri.
• SADE, Ö., 2005. “Türkiye’de Tasarlanmış Müze Yapıları”, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimler Enstitüsü, İstanbul).
• SILIER, O., 2012, “Farklı Tarihler, Farklı Müzecilik Anlayışları, Benzer İhtiyaçlar”, Türkiye’de ve Avrupa’da Kent Müzeciliğinin Sorunları Çalıştayı, İzmir.
• SCHUBERT, K., 2004. Küratörün Yumurtası, (Çev: R. Simith), İstanbul Sanat Müzesi Vakfı Yayınları, İstanbul.
• TEK, M., 2009. “Kamu Yatırımlarında Turizmin Yeri, İstanbul Türkiye Turizm Stratejisi 2023’de Marka Kentler Projesi: Eleştirel Bir Değerlendirme”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt 20, Sayı 2, Bahar, s.169-184.
• TEKİNSOY, K., 2011. Kayseri’nin İmarı ve Mekansal Gelişimi, Kayseri Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, Ankara.
• ULUENGİN, B. / ULUENGİN F. / ULUENGİN M., 2014. Osmanlı Anıt Mimarisinde Klasik Yapı Detayları, YEM Yayınevi, İstanbul.
• URRY, J., 1999. Mekânları Tüketmek. (Çev. Rahmi Öğdül), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• YILDIZ, M. Z. / ALAEDDİNOĞLU, F., 2007. “Küreselleşme Çağında Değişen Mekân Algılayışları”, Türkiye, Kültürel Değişim, Gelişim Ve Hareketlilik 38. Icanas, Uluslararası Asya Ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi,Ankara.
• YILMAZ BAKIR, N., 2017. “Üretmek mi? Tüketmek mi? Kayseri’nin Son Dönem Kentsel Projeleri Üzerine…”, http://www.arkitera.com/gorus/992/-uretmek-mi_--tuketmek-mi_-sondonem-kayseri-kentsel-projeleri-uzerine%E2%80%A6 (Arkitera web sitesi)
• YILMAZ BAKIR, N., 2012. “Kentsel Planlama Ve Proje Bütünleşme Süreci Kayseri Kenti Örneği”, (Yayımlanmamış doktora tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimler Enstitüsü, İstanbul).
• YILMAZ BAKIR, N., 2013. “Kentsel Proje Kavramı Ve Gelişim Süreci”, Avrasya Terim Dergisi, 1 (2): s.74 – 82.
• WINFIELD-PFEFFERKORN, J., 2005. “The Branding of Cities; Exploring City Branding and the Importance of Brand Image”, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Syracuse University,). http://www. brandchannel.com/images/papers/245_Branding_of_ Cities.pdf
• http://www.Kayseri.Gov.Tr/Kent-Ve-MimarsinanMuzesi (Kayseri Valiliği web sitesi)
• http://www.selcuklumuzesi.com/ustmenu. asp?id=19&euid=1&sid=19 (Selçuklu Müzesi web sitesi)
• http://www.emrearolat.com/gallery/abdullah-gulpresidential-museum-and-library/ (Emre Aralot Mimarlık web sitesi)
• http://belgelerlegercektarih.com/2012/10/14/sultanikinci-abdulhamid-han-doneminde-yapilan-bazi-eserler/ (Belgelerle gerçek tarih web sitesi)
• http://wowturkey.com/t.php?p=/tr641/Taskin_
• Cahit_10348224_10152918500623135_343743879.jpg, (Wowturkey fotoğraf web sitesi)
• http://wowturkey.com/t.php?p=/tr648/Mustaf29_ Burhanettin_Akbas_eski_kayseri_04syf47270.jpg (Wowturkey fotoğraf web sitesi)
• http://wowturkey.com/t.php?p=/tr412/Taskin_Cahit_ eski_001.jpg (Wowturkey fotoğraf web sitesi)
• http://www.naturadergi.com/?p=3110 (Ankara, Erimtan Müzesi web sitesi)
• http://www.kocasinan.bel.tr/index.php/component/k2/ item/233-eski-kayseri-fotograflar%C4%B1 ( Kocasinan Belediyesi web sitesi)
• http://Mustseeplaces.Eu/Solomon-R-GuggenheimMuseum-New-York-U-S-A/ (Solomon R. Guggenheım Müzesi web sitesi)
• http://myartguides.com/art-spaces/museums/tatemodern/, (Tate Modern Müzesi web sitesi)
• http://cekulvakfi.org.tr/proje/kultur-oncelikli-bolgeselyol-haritalari (Çekül vakfı web sitesi)
• http://www.kulturvarliklari.gov.tr/TR,43336/muzeistatistikleri.html (T.C. Kültür Ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları Ve Müzeler Genel Müdürlüğü web sitesi)
• http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21550 (Türkiye İstatistik Kurumu web sitesi
• http://www.millimucadelemuzesi.com/icerikler/muzeplani (Milli Mücadele Müzesi Web sayfası)
• http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_ bts&view=bts&kategori1=veritbn&kelimesec=16858 (TDK web sayfası)
• http://www.tarihikentlerbirligi.org/etkinlikler/yolharitalari/ (Tarihi Kentler Birliğ Web Sayfası)
• http://www.tarihikentlerbirligi.org/koruma-projeleridestegi/1000-gunde-1000-eser-programi/ (Tarihi Kentler Birliğ Web Sayfası)