İSTANBUL MUHSİNZADE HANI ÜZERİNE BİR RESTİTÜSYON DENEMESİ

Yıl 2017, Sayı: 15, 95 - 106, 30.06.2017

Bozkurt Ersoy

Öz

İstanbul, Fatih (Eminönü) İlçesi, Hobyar Mahallesinde bulunan Muhsinzade Hanı, 1772 yılına ait vakfiyesinden
hareketle 18. yüzyılın ikinci yarısına tarihlendirilmektedir. Avlulu ve iki katlı inşa edilen yapının alt katı revaksız, üst
katı ise revaklı bir kurguya sahiptir. Muhsinzade Hanı gerek doğal afetler, yapılan onarımlar ve tadilatlarla; gerekse
bulunduğu bölgede ticaretin giderek yoğunlaşması ile cephe ve planında büyük değişiklikler geçirmiştir. Özellikle,
ara duvarların yıkılarak mekanların genişletilmesi sonucu mekan kurgusu kaybolmuştur. Onarımlar sırasında avlu
kotu mekan depolarının bulunduğu kota kadar indirilmiş; elde edilen yeni zemin seviyesi avlu cephelerinin üç katlı
bir görünüme dönüşmesine neden olmuş ve bu nedenle yapı özgünlüğünü yitirmiştir.
Çalışmamız, vakfiye kaydı ile bugünkü plan ve cephe özelliklerinden hareketle, yapının özgün durumunu ortaya
koyacak bir restitüsyon denemesini ve yorumlamayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı mimarisi , Osmanlı hanları , şehir i̇çi hanları , han , İstanbul

A RESTITUTION TRIAL ON MUHSİNZADE KHAN AT ISTANBUL

Öz

Muhsinzade’ Khan is located in Hobyar Neighborhood of Fatih (Eminonu) District in Istanbul. It is dated to the
second half of the 18th century based on its waqf deed. Despite the first floor, the second floor has porticoes. The
features of the facade and architectural plan of Muhsinzade’ Khan have had big changes because of the natural
disasters and the repairs and renovations, which have had been as a result of intensive commercial activities in the
neighborhood. The original spacial planning and organization of the building were not maintained since the walls
between the rooms were demolished for creating larger rooms. Due to repairs and renovations, the level of the inner
courtyard was lowered to the level of the depots. Thus, today the building has become a three story structure and lost
its originality.
This article aims to present a restitution study that shows and interprets the original features of the building with the
help of today’s architectural features and the charter of its waqf.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Architecture , Ottoman Caravanserais , City Khans , Khan , İstanbul.

Kaynakça

• AYVERDİ, E. H., 1978. “19.Asırda İstanbul Haritası”, (2. Baskı), İstanbul.
• ÇERKEZ, M., 2001. Merzifon Taş Han, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Uluslararası Sempozyumu (8-11 Haziran 2000 Merzifon), Ankara.
• DAŞ, E., 2002. Afyon Taş Han, Uluslararası Sanat Tarihi Sempozyumu Bildirileri (Prof. Dr. Gönül Öney’e Armağan), 205-214, İzmir.
• ERSOY, B., 1991. İzmir Hanları, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yay.
• ERSOY, B., 1994. Osmanlı Şehir-İçi Hanları, Plan Tasarımı İle Cephe ve Malzeme Özellikleri, Sanat Tarihi Dergisi, VII, 75-97, İzmir.
• HARMANKAYA, A. / ÇİÇEK, N., 2016. Eminönü Muhsinzade (Muhsinoğlu) Hanı, Sanat Tarihi Yıllığı, XXV, 73-104, İstanbul.
• KUYULU, ERSOY, İ., 1992. Kara Osman-Oğlu Ailesine Ait Mimari Eserler, Ankara: Tc. Kültür Bakanlığı.
• NAYIR, Z., 1975. Osmanlı Mimarlığında Sultan Ahmet Külliyesi ve Sonrası, (1609-90). İstanbul: İTÜ Mimarlık Fakültesi.
• PERVITITCH, J., 2000. Sigorta Haritalarında İstanbul, İstanbul: Axa Oyak-Tarih Vakfı Yayınları.
• SÜREYYA, M., 1996. Sicill-i Osmanî, C.4, Yay. Haz. Nuri Akbayar, Eski Yazıdan Aktaran: Seyit Ali Kahraman, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.