KAMUSAL ALAN - KULLANICI İLİŞKİSİ: YENİ CAMİ - MISIR ÇARŞISI VE ÇEVRESİ

Yıl 2017, Sayı: 15, 139 - 160, 30.06.2017

Hande Apak , Yağmur Ertemir Ebru Erdönmez

Öz

Bireyin içerisinde bulunduğu çevre olarak fiziksel ve sosyal çevre, mimari mekân tasarımında iç ve dış mekân yaşantısı
olarak görülmektedir. Buna bağlı olarak dış mekân kalitesi, bireyin toplum ve çevre ile olan ilişkisi bağlamında
kamusal alan yaşantısını etkilemektedir. Kamusal alanlar toplumun sosyalleşme alanları, günlük yaşantılarını
geçirdikleri mekânlar veya belirli zamanlarda (bayram, etkinlik vb.) toplanılan alanlar olarak düşünülebilir. Kamusal
alanda mekan kalitesi araştırmasını amaçlayan bu çalışmada İstanbul Eminönü’nde yer alan Yeni Cami ve çevresi,
Eminönü Meydanı, Mısır Çarşısı ve Mahmutpaşa bölgesi incelenmiştir. Yöntem olarak alan araştırması, literatür
taraması ve anket çalışması kullanılmıştır. Eminönü bölgesindeki çalışma alanının konumu, tarihi değişimi, fiziksel
yapısı incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda çalışma alanında yapılan anketler değerlendirilerek kamusal alan ve
kullanıcı ilişkisinin ortaya konması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eminönü meydanı , Mısır Çarşısı , Yeni Cami , Kamusal Alan , Mekân Kalitesi

RELATIONSHIP BETWEEN PUBLIC SPACE AND USERS: NEW MOSQUE - SPICE BAZAAR DISTRICT

Öz

The physical and social environment that the individual is in contact is seen as an indoor and outdoor experience in
architectural space design. Accordingly, outdoor quality influences the public space experience about the relationship
between the individual and the society and the environment. Public spaces can be thought of as community’s
socialization areas, spaces where they spend their daily lives, or spaces where they gather at certain times (holidays,
events, etc.). In this study, aiming to examine the quality of the public space, New Mosque and its vicinity in Istanbul
Eminönü, Eminönü Square, Spice Bazaar and Mahmutpaşa regions have been examined. Site survey, literature
survey, and questionnaire have been used as methods. The location, historical change, and the physical structure of
the investigation site in Eminönü region have been examined. As a result of the study, it is aimed to reveal the relation
between the public space and the user by evaluating the results of the survey made in the study area.

Anahtar Kelimeler

Eminönü Square , Spice Bazaar , New Mosque , Public Space , Space Quality

Kaynakça

• ALTUNCU, D. / ÇELEBİ, Ş. N. / KARAOĞLU M., 2013 “Mekan Algısında Duyuların Etkisi /Manipülatif Mekanlar” Sakarya Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi 1. Uluslararası Sanat Sempozyumu.
• APAK, S. / APAK, H. / ÖZILTÜRK, İ., 2005. “Kent İmgelemesinde Kentsel Yüzlerin Niteliği ve Gerisindeki Biçimlendiriciler: MİLANO ÜZERİNE”, Mimarlık Dergisi, sayı 382, Mimarlar Odası Yayınları, Ankara.
• APPLEYARD, D., 1981. Livable Streets, London: University of California Press.
• AVCI, S., 1994. “Eminönü İlçesi”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı ortak yayını, İstanbul, C.3, s.164-165.
• AYTUĞ, A. / İNCEOğLU, M., 2009. “Kentsel Mekânda Kalite Kavramı”, Megaron 2009;4 (3): 131-146, İstanbul.
• BAHÇEKAPI, 1994. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı ortak yayını, İstanbul, C.1, s.541-542.
• CATTELL, V. / DINES, N. / GESLER, W. / CURTİS, S., 2008. “Mingling, observing, and lingering: everyday public spaces and their implications for well-being and social relations”, Health & Place, 14 (3), 544-561.
• ÇİN, T., 2006. “Transformation Of A Public Space In İstanbul: The Eminönü Square” The Degree Of Master OfScıence , The Graduate School Of Natural And Applied Sciences Of Middle East Technical University The Urban Design City And Regıonal Planning Department, Ankara
• DAVER, A. / RESMER, M. / GÜNAY, S., 1943. Güzelleşen İstanbul, 1943, İstanbul Belediye Matbaası.
• EMBARQ Türkiye, 2014. İstanbul Tari̇hi̇ Yarımada Yayalaştırma Projesi̇ Mevcut Durum Değerlendirmesi, İstanbul.
• ERDÖNMEZ, E. / ÇELİK, F., 2016. “Kentsel Mekânda Kamusal Alan İlişkileri”, TÜBA-KED 2016; 14, Ankara GÖKGÜR, P., 2008. Kentsel Mekânda Kamusal Alanın Yeri , Bağlam Yayıncılık, İstanbul.
• HALL, EDWARD T., 1966. The Hidden Dimension. Garden City, N.Y. : Anchor Books.
• HABERMAS, J., 2010. Kamusallığın Yapısal Dönüşümü, Çeviren: Tanıl Bora-Mithat Sancar, İletişim Yayınları, İstanbul.
• KOSTOFF, S., 1999. The City Assembled, Thames and Hudson, London.
• KRIER, R., 1979. Urban Space, New York, Rizzoli.
• KUBAN, D., 1992. Mimarlık Kavramları, Tarihsel Perspektif İçinde Mimarlığın Kuramsal Sözlüğüne Giriş, (4 Baskı) Yem Yayınları, İstanbul.
• KUBAN, D., 1993. “Eminönü-Bizans Dönemi, Osmanlı Dönemi, Eminönü Meydanı”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, volume 3, İstanbul.
• LYNCH, K., 1960. Image of the City, the MIT Press, Cambridge, Massachusetts.
• LYNCH, K., 1984. Good city form, Cambridge, Mass.: MIT Press.
• MEISS VON, P., 1990. Elements of Architecture: from Form to Place, Van Nostrand Reinhold Pub.:New York.
• MOUGHTIN, C., 2003. Urban Design: Street and Square. Oxford: Butterworth Architecture.
• MURAT, 1994, “Balıkpazarı”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı ortak yayını, İstanbul, C.2, s.26-27
• ÖZ, 1962. İstanbul Camileri, C.1, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• PROST, H., 1948. “İstanbul”, Arkitekt, Volume 5-6, p:110-112.
• PROST, H., 1997. “İstanbul’un Nazım Planını İzah Eden Rapor”, İstanbul Araştırmaları 2, İstanbul BŞB Kültür İşleri Daire Başkanlığı, İstanbul Araştırmaları Merkezi, p:247-279. SCHULZ-NORBERG, C., 1971. Existence, Space and Architecture,London: Studio Vista, London.
• SEFER, N. / AHUNBAY, Z., 1998. “Eminönü’nün Haliç Kıyı Bölgesindeki Vakıf Kültür Mirası’nın 1920-2015 Arasında Geçirdiği Onarımlar ve Uğradığı Kayıplar”, Restorasyon Dergisi, İstanbul.
• ÜLGEN, A.S., 1974. “Yenicami”, Vakıflar Dergisi, Vol.2, Edebiyat Fakültesi Matbaası, Vakıflar Umum Müdürlüğü Neşriyatı, İstanbul. ZUCKER, P., 1959. Town and square: From the agora to the village green, Columbia University Press, New York