KÜLTÜREL MİRASIN KORUNMASI VE UNESCO DÜNYA BELLEĞİ PROGRAMININ BELGESEL MİRASIN KORUNMASINDAKİ ROLÜ

Yıl 2017, Sayı: 15, 223 - 230, 30.06.2017

Haydar Yalçın , Mutlu Tahsin Üstündağ , Togay Seçkin Birbudak , Mustafa Safran

Öz

Kültürel mirasın risklere karşı korunmasının uluslararası düzeyde kurumsallaşması için gereken farkındalığın II. Dünya
Savaşı’nın etkilerinin görülmesiyle oluştuğunu söylemek mümkündür. Savaş, terör, çatışma vb. gibi yıkıcı eylemlerin
kültürel varlıklar üzerindeki etkilerinin engellenmesine yönelik çabalara UNESCO (United Nations Educational, Scientific
and Cultural Organization) tarafından geliştirilen sözleşmelerin öncülük ettiği görülmektedir. 1954 yılında kabul edilen ve
1999 yılında revize edilen Lahey Sözleşmesi ile kültürel varlıkların karşı karşıya olduğu risklere dikkat çekilmiş bu konuda
devletlerin benimsemesi gereken yaklaşımlar tanımlanmıştır. Çalışmamızda Mimari miras, Sit, Kentsel Sit, Arkeolojik
Sit, Kırsal Sit, Geleneksel Mimari Miras, Endüstri Mirası, Modern Mimari Mirası (20. yy Mimari Mirası), Su Altı
Kültürel Mirası ile Kültürel Peyzaj Alanları vb. gibi kültürel mirasın kendine has özelliklerine göre adlandırılan ve farklı
uygulamalarla korunmaya çalışılan kültürel miras içerisinde belgesel mirasın korunması için Birleşmiş Milletler Eğitim,
Bilim ve Kültür Kurumu (UNESCO) tarafından yürütülen Dünya Belleği Programı ile Dünya Belleği Kütüğü hakkında
bilgiler verilerek programın çalışma esasları ile kütüğe kayıt edilmesi için önerilmesi planlanan belgesel mirasın taşıması
gereken özelliklere yönelik bilgiler verilecektir. Bu sayede ülkemizdeki belgesel mirasın korunmasına yönelik uygulamalar
hakkında farkındalık oluşturulması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Belgesel miras , UNESCO , UNESCO Dünya Belleği Programı , Türkiye

THE PRESERVATION OF CULTURAL HERITAGE AND THE ROLE OF THE UNESCO WORLD MEMORY PROGRAM IN THE PRESERVATION OF DOCUMENTARY HERITAGE

Öz

Awareness of the need to institutionalize the protection of cultural heritage against risks at the international level II.
It is possible to say that the effects of the World War were seen. War, terror, conflict, etc. It seems that the contracts
developed by UNESCO (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) have been leading the
way to prevent the effects of destructive actions on cultural assets. The Hague Convention, adopted in 1954 and
revised in 1999, draws attention to the risks faced by cultural assets and identifies the approaches that governments
should adopt. Our work includes architectural heritage, Sit, Urban Site, Archaeological Site, Rural Site, Traditional
Architectural Heritage, Industrial Heritage, Modern Architectural Heritage (20th Century Architectural Heritage),
Underwater Cultural Heritage and Cultural Landscape Areas (UNESCO) for the preservation of the documentary
heritage of the cultural heritage which is named according to the specific characteristics of the cultural heritage
such as the cultural heritage and the protection of the documentary heritage by the different practices of the World
Heritage Program. Will be given information about the characteristics of the documentary heritage that is planned to
be proposed. In this way, it is aimed to raise awareness about the applications for the preservation of documentary
heritage in our country.

Anahtar Kelimeler

Documentary heritage , UNESCO , Unesco Memory of the World (MoW) , Turkey

Kaynakça

• ABID, A., 1996. Memory of the world preserving our documentary heritage. In IFLA. General conference (pp. 63-72).
• BOOMS, H. / JOLDERSMA, H. / KLUMPENHOUWER, R., 1987. Society and the formation of a documentary heritage: issues in the appraisal of archival sources. Archivaria, 24, 69-107.
• HARVEY, D. R. 2007. UNESCO’s Memory of the World Programme. Library Trends, 56(1), 259-274. 12.03.2016 tarihinde http://www.unesco.org/archives/multimedia/index.php?s=films_details&pg=33&vo=2&vl=Eng&id=215 adresinden erişildi.
• MEMORY OF THE WORLD, 2016. Programme Background 12.03.2016 tarihinde http://www.unesco.org/new/en/communication-and-information/flagship-project-activities/memory-of-the-world/about-the-programme/ adresinden erişildi.
• OĞUZ, E. S., 2005. UNESCO Dünya Belleği Programı ve Türkiye’nin Belgesel Mirasları. Türk Kütüphaneciliği, 19(3), 321-331.
• BAYRAM, S. / KUZUOĞLU, R., 2014. Kültepe Tabletleri VII-a, s. 645, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• SMEP, 2016. Kültürel mirasın korunması. 07.03.2017 tarihinde http://www.ipkb.gov.tr/assets/data/files/ISMEP6_KültürelMirasınKorunması.pdf adresinden erişildi.
• TODAIE, 2010. Tarihi çevre korumanın yönetsel boyutu ve alan yönetimi. 02.07.2017 tarihinde http://www.todaie.edu.tr/resimler/ekler/d78281b57424376_ek.pdf?dergi=Insan%20Haklari%20Yilligi adresinden erişildi.
• TONTA, Y., 2016. Future of Cultural Heritage. New Review of Information Networking, 21(1), 63-78.
• http://www.unesco.org/new/en/communication-and-information/memory-of-the-world/register/full-list-of-registered-heritage/registered-heritage-page-4/kandilli-observatory-and-earthquake-research-institute-manuscripts/
• http://www.kulturvarliklari.gov.tr/TR,63125/bogazkoy-tabletleri-ve-sfenks-almanya-1924-1942-1980198-.html
• http://www.unesco-ci.org/photos/showphoto.php/photo/5702/title/title-page-of-al-qanun/cat/985