ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN EKOLOJİK AYAK İZİ AZALTILMASI KONUSUNDAKİ EĞİLİMLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 4, 34 - 46, 31.12.2018

Nazlı Günal Gamze Yücel Işıldar Ali Deya Atik

Öz

 Ekolojik ayak izi, insan aktivitelerinin ekosistemler üzerindeki etkisini ölçmek için geliştirilen bir metodolojidir. Doğal kaynak arzı ile talep arasındaki ilişkileri ortaya koyduğundan; dengesizliklerin fark edilmesi ve çözüm üretilebilmesi için bilimsel bir temel oluşturmaktadır. Bu nedenle ‘ekolojik ayak izi azaltılması konusundaki eğilim’ giderek önem kazanmaktadır. Bu çalışmada da üniversite öğrencilerinin ekolojik ayak izi azaltılması konusundaki eğilimlerinin ölçülmesi ve değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Bu amaçla, ‘mühendislik’ ve ‘biyoloji’ bölümü öğrencileri hedef grup olarak seçilmiştir. Araştırmanın değişkenleri; cinsiyet, aylık gider, yaşanılan yerleşim birimi ve alınan üniversite eğitimidir. Araştırmada veriler “Ekolojik Ayak İzi Farkındalık Ölçeği” ile toplanmış ve SPSS 19.0 paket programı ile analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre; üniversite öğrencilerinin bölümlerinden bağımsız olarak; ekolojik ayak izi azaltılmasına yönelik eğilimleri ortalamanın üstündedir (3.71). Eğilimin en fazla olduğu alt boyut “enerji”, en düşük olduğu alt boyut ise ‘gıda’ olarak bulunmuştur. Cinsiyetin etkisi irdelendiğinde; bayan öğrencilerin ekolojik ayak izi azaltılmasına yönelik eğilimi, erkek öğrencilere göre anlamlı bir şekilde yüksektir. Aylık gider değişkeni bakımından anlamlı bir farklılık gözlenmemiştir. Çalışmanın en önemli noktalarından birisi olan; “biyoloji” ve “mühendislik” alanlarında öğrenim gören katılımcıların ekolojik ayak izi azaltılmasına yönelik eğilimleri; öğrenim gördükleri bölüme göre incelendiğinde; biyoloji bölümünde öğrenim gören öğrencilerin ekolojik ayak izini azaltma eğilimi, mühendislik bölümünde öğrenim gören öğrencilere göre anlamlı derecede yüksek bulunmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Ekolojik ayak izi, ekolojik ayak izi eğilimi

Kaynakça

• Akıllı, H., Kemahlı, F., Okudan, K. ve Polat, F. (2008). Ekolojik ayak izinin kavramsal içeriği ve akdeniz üniversitesi iktisadi ve idari bilimler fakültesi’nde bireysel ekolojik ayak izi hesaplaması, Akdeniz İkdisadi ve İdari Bilimler Dergisi, (15), 1-25. Birand, A. (2016). Okul öncesi öğretmen adaylarının ekolojik ayak izi farkındalıkları ve çevre dostu davranışları. Yüksek Lisans Tezi. Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansı, (1992). http://www.webcitation.org/6zTza3Dmt=http://www.cem.gov.tr/erozyon/Files/disiliskiler/temel_guncel_belgeler/Riodek.G%C3%BCndem21%20Orman%20Pre.pdf. Erişim tarihi: 10.10.2018 Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (14. Baskı). Ankara: Pegem Akademi. Coşkun, I. Ç. ve Sarıkaya R. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinin belirlenmesi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(5), 1761-1787. Dinçel, D. (2008). Doğadaki İzimiz: Ekolojik Ayak İzi. Sağlık Çevre Kültürü Dergisi, Zeytinburnu Tıbbi Bitkiler Bahçesi Süreli Yayını, 21-22. Dunlap, Riley E., Van Liere, Kent D., Mertig, Angela G. and Jones, Robert Emmet. (2000). Measuring endorsement of the new ecological paradigm: A revised NEP scale. Journal of Social Issues , 56 (3), 425–442. Galli, A., Wiedmannb, T., Ercinc, E., Knoblauchd, D., Ewinge, B. and Giljum, S. (2012). Integrating ecological, carbon and water footprint into a “footprint family” of indicators: definition and role in tracking human pressure on the planet. Ecological Indicators, (16), 100-112. Keleş, Ö., Uzun, N. ve Özsoy, S. (2008). Öğretmen adaylarının ekolojik ayak izlerinin hesaplanması ve değerlendirilmesi, Ege Eğitim Dergisi, 9(2), 1–14. Keleş, R., Hamamcı, C. ve Çoban, A. (2016). Çevre Politikası. (8. Baskı). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları. Özdamar, K. (2013). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. (9. baskı). Eskişehir: Nisan Kitapevi. Öztürk, G. (2010). İlköğretim 7. sınıflarda çevre eğitimi için ekolojik ayak izi kavramının kullanılması ve değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Ryu, C. H. and Brody, S.D. (2006). Can higher education ınfluence sustainable behavior? examining the ımpacts of a graduate course on sustainable development using ecological footprint analysis. International Journal of Sustainability in Higher Education, 7(2), 158-175. Wackernagel, M. and Rees, W. (1996). Our Ecological Footprint: Reducing Human Impact on the Earth. New Society Publishers. Wilson, J. and Anielski, M. (2005). Ecological Footprints of Canadian Municipalities and Regions. Ecological Footprinting. [Electronic Version]. Edmonton: Anielski Management Inc. Yıldız, E. (2014). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinin belirlenmesi ve değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.