Halk Eğitim Çalışanlarının İş Stresi Ve Tükenmişlik İlişkisi Hatay Örneği

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 35 - 52, 31.12.2020

Nadire Öksüz Fatih Özdemir

Öz

İş stresi birçok sektörde görülen bir durumdur. İş stresi iş yaşamında sıklıkla yaşanmaktadır. Stres insanları olumsuz bir şekilde etkilediğinden çalışanlarda bireysel olarak iş performansında da azalmalar görülebilir. Çalışanlar işin gereklerini yerine getirmekte zorluk yaşayabilirler. Örgütsel işleyişte bazı aksaklıklar bunun sonucunda da bireylerde tükenmişlik hissi oluşabilir. Bu araştırmanın amacı ise; Hatay ilinin ilçelerindeki halk eğitim çalışanlarının iş stresi ve tükenmişlik ilişkisini belirlemektir. Araştırma kapsamında üniversitemizden ve ilgili kurumdan da gerekli izinler alınarak 262 personele anketler uygulanarak istatistiksel analizler yapılmıştır. Sonuçlara göre iş stresi ve tükenmişlik ilişkisi arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

İş stresi, tükenmişlik, halk eğitim çalışanları

Kaynakça

• Aflakseir, A. & Nemati, O. (2018). Association Between Work - Related Stress and Burnout Among a Group of the Elementary and High School Teachers in Zarrin - Dasht – Fars. International Journal of School Health, 5 (2), 1-4.
• Ağaoğlu, E, Ceylan, M, Kasım, E ve Maden, T. (2004). Araştırma Görevlilerinin Kendi Tükenmişlik Düzeylerine İlişkin Görüşleri. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. Malatya. Aktaş, A., & Aktaş, R. (1992). İş Stresi. Verimlilik Dergisi, 1, 153-167.
• Antoniou, A. S., Ploumpi, A., & Ntalla, M. (2013). Occupational Stress and Professional Burnout in Teachers of Primary and Secondary Education: The Role of Coping Strategies. Psychology, 4 (3), 349-355.
• Antoniou, Polychroni, Walters (2000). Sources of Stress and Professional Burnout of Teachers of Special Educational Needs in Greece, Proceedings of the International Conference of Special Education, Isec, Manchester, 24–28 July, Uk.
• Barling, J., Kelloway, E. K., Frone, M. R. (2005). Handbook of Work Stress, USA:Sage Publications.
• Biçki, S. (2016). Hizmet Sektörü Çalışanlarının İş Stresi ve Tükenmişlik İlişkisi: İstanbul Örneği. Master Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul Gelişim Üniversitesi: İstanbul.
• Cemaloğlu, N., & Şahin, E. D. (2007). Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Farkli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15 (2), 463-484.
• Cherniss, C. (1980). “Prefessional Burnout in Human Service Organizations”. Newyork: Praeger Pres.
• Çintiriz, Ş. (2016). Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde Kültür Dersi Öğretmenlerinin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Tespiti: Beşiktaş İlçesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul Aydın Üniversitesi: İstanbul.
• Demir, S. (2019). Lider- Üye Etkileşiminin Öğretmen Stres, Tükenmişlik ve Depresyon Üzerindeki Rolü. Ege Eğitim Dergisi, 20 (1), 291-304.
• Deryakulu, D. (2005). Bilgisayar Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Eurasian Journal of Educational Research (EJER), 19, (19), 35-53.
• Dincerol, C. (2013). Tükenmişlik Sendromunun Mesleki Tükenmişlik ve İş Tükenmişliği Açısından İncelenmesi: Öğretmenler Üzerine Bir uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gazi Üniversitesi: Ankara.
• Dolunay, A. B. (2002). Genel Liseler ve Teknik-Ticaret-Meslek Liselerinde Görevli Öğretmenlerde Tükenmişlik Durumu Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası. 55 (1).
• Dworkin, A. (2001), Perspectives on Teacher Burnout And School Reform. International Education Journal 4(2).
• Efeoğlu, İ.E. & Özgen, H. (2007) İş Aile Yaşam Çatışmasının İş Stresi, İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkileri: İlaç Sektöründe Bir Araştırma. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 16 (2), 237-254.
• Erçen, Y., A. E. (2009). Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri Mersin İlinde Karşılaştırmalı Bir İnceleme. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3 (36), 1-8.
• Frese, M. & Zapf, D. (1988). Methodological Issues in the Study of Work Stress: Objective vs. Subjective Measurement of Work Stress and the Question of Longitudinal Studies. In C. L. Cooper & R. Payne (Eds.), Causes, Coping and Consequences of Stress at Work (pp.375-411). New York: Wiley.
• Freudenberger, H. J. (1974). Staff Burnout. Journal Of SocialIssues, 30(1), 159-165.
• Güçlü, N. (2001). Stres Yönetimi, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, (1), 91-109.
• https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 25.04.2020).
• Işık, E. (2007). İşletmelerde Mobbing Uygulamaları İle İş Stresi İlişkisine Yönelik Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yıldız Teknik Üniversitesi: İstanbul.
• Ivancewich, J. M., & Mattason, M. T. (1996). Organizational Stres and Management. Irwin Pub.
• Izgar, H. (2001). Okul Yöneticilerinde Tükenmişlik. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Jex, S. M. & Yankelevich, M. (2008). Work Stress. In J. Barling & C. L. Cooper (Eds.).
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil
• Kervancı, F. (2013). Tükenmişlik Sendromunun Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Niğde Üniversitesi: Niğde.
• Kokkinos (2006). Factor Structure and Psychometric Properties of the Maslach Burnout Inventory Educators Survey Among Elementary and Secondary School Teachers in Cyprus, Stress and Health, 22(1), 25–33
• Korkutan, T. B., & Tekin, U. Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Tükenmişlikleri ve Mesleki Doyum Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 49-78.
• Lazarus, A. A. (1985). Setting the Record Straight.
• Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The Measurement Of Experienced Burnout. J Occup Behav 2, 99–113.
• Maslach, C., Goldberg, J.,(1998) Prevention of Burnout: New Perspectives, Applied and Preventive Psychology, 7, Cambride University Pres, s.63-64.
• Maslach, C., Schaufeli, W.B., Leiter, M.P., (2001), Job Burnout, Annual Review of Psychology, Vol.52, pp.397–422.
• Murphy, Lawrence R.(1995); “Managing Job Stres: An Employees Assistance/Human Resource Management Partnership”, Personel Review, Vol: 24, No: 1, ss.41-50.
• Ören, N., & Türkoğlu, H. (2006). Öğretmen Adaylarında Tükenmişlik. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştirmalari Dergisi, 1(16), 1-10.
• Özdemir, İ., & Polat, D. (2016). Examining of Acting on Science and Technology Teacher's Professional Burnout Variables. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 17(3), 22-40.
• Parker, D. F., Decotiis, T. A. (1983). “Organizational Determinants of Job Stress”, Journal of Organizational Behaviour and Human Performance, 32, 160-177.
• Pienaar, J., & Willemse, S. A. (2008). Burnout, Engagement, Copingand General Health Of Service Employees in The Hospitality Industry. Tourism Management, 29(6), 1053-1063.
• Pines, A. M, (2002). A Psychoanalytic-Existential Approach to Burnout: Demonstrated in the Cases of a Nurse, a Teacher, and a Manager, Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training, 39 (1).
• S. Cohen, T. Kamarck & R.Mermelstein, “A Global Measure of Perceived Stress”, Journal of Health and Social Behavior, Vol.24, No.4, 1983, 385-396.
• Seaward, B. L. (2012). Managing Stress Principles and Strategies For Health and Well Being, Seventh Edition, Canada, Uk: Published by Jones and Barlett Learning.
• Selye, H. (2013). Stress in Health and Disease. Butterworth-Heinemann.
• Spiers, C. (2003). Accuracy Clarity Value Tolley’s Managing Stress In The Work Place, USA: Published by Reed Elsevier.
• Stockton, C. T. (2006). Living With Stress, UK: Published by Author House.
• Surgevil, O. (2005). Tükenmişlik ve Tükenmişliği Etkileyen Örgütsel Faktörler: Akademik Personel Üzerinde Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Dokuz Eylül Üniversitesi: İzmir.
• Şimşek, M. Ş., Çelik, A. (2011). Yönetim ve Organizasyon, 13. Baskı, Konya: Eğitim Akademi Yayınları.
• The Sage Handbook of Organizational Behavior, Volume 1, Micro Perspectives (pp.498-518). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Tuğrul, B., & Çelik, E. (2002). Normal Çocuklarla Çalışan Anaokulu Öğretmenlerinde Tükenmişlik. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (12), 1-11.
• Turunç, Ö., & Çelik, M. (2010). Çalışanların Algıladıkları Örgütsel Destek ve İş Stresinin Örgütsel Özdeşleşme ve İş Performansına Etkisi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 183-206.
• Yıldırım, U. (2016). Sınıf Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeyi ile Sınıf Yönetimi Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul Aydın Üniversitesi: İstanbul.
• Yıldız, E. (2012). Mesleki Tükenmişlik ve Rehber Öğretmenler Üzerine Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(33), 37-61.
• Yüksel, H. (2014). Çalışma Yaşamı ve Stres Kavramı: Durumsal Bir Yaklaşım. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(3), 109-131.