Derleme
BibTex RIS Kaynak Göster

ТҮРІК МЕМЛЕКЕТТІК ӘНҰРАНЫ – ИСТИКЛАЛ МАРШЫНА 100 ЖЫЛ

Yıl 2024, , 283 - 294, 31.07.2024
https://doi.org/10.59182/tudad.1498345

Öz

Бірінші Дүниежүзілік соғыстың жалыны Осман түріктерінің мекені Анадолы жеріне де жеткен. Жаңадан құрылып жатқан Түркия Республикасы жан-жағынан тап берген жаумен күресуге мәжбүр. Азамат соғысы басталып кетті. Бұл соғыс ерекше қақтығыс болып Анадолы елінің ғана емес, бүкіл түркі жұрты үшін күреске айналды. Өзінен әлдеқайда басым, техникалық жағынан ұтымды жарақтанған әскери басқыншылыққа қарсы тұруға тура келді. Осындай алмағайып кезеңде Анадолы елінің рухын көтеріп, атын асқақтататын ұран керек еді. Ол - әнұран болатын. Көп кешікпей Ататүрік бастаған ел басшылары жаңа елдің жаңа әнұраны болуға тиіс деген шешімге келді. Сол дәуір түрік оқымыстылары мен танымал ақын-жазушылары маңызды жұмысқа кірісіп кетті. Солардың арасында Мехмет Акиф Ерсой да болды. Мемлекеттік комиссияға жолданған жүздеген ұсыныстардың ішінен Мехмет Акифтің Истиклал маршы менмұндалап алдыға шықты. Себебі ол көпшіліктің құлағына әп-сәтте сіңіп аз уақытта жас пен кәрінің, жарлы мен бай-манаптың күш-қуатын бір арнаға құятын құдыретті сөзге айналды. Қалың жұрттың көңілінен шықты. Мұнда діни наным-сенім мен ұлттық салт-дәстүр біріккендей болды, адами рух пен намыс-қайрат та осы сөзден көрінді. Жаңадан құрылған Түркия Республикасының халқына асқақ рух берді, тар жол тайғақ кешу заманында түрік қоғамын біріктіретін мызғымас күшке айналды. Бұл Акифтің гимні еді. Сол кезде осы өлеңнің жүз жылдан аса уақыт ішінде бірде-бір сөзі өзгермей сол қалпы асқақтата айтылатынын, мәңгілік әнұран болатынын ешкім болжамап еді.

Etik Beyan

var

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

kolay gelsin

Kaynakça

  • Aksenenko, A.G. Gasratyan, М.А. (1990). Turetskaya Respublika. Moskva, Institut Vostokovedenya AN.
  • Altınbaş, Nihan (2015). Milli Mücadele’de Mehmet Akif Ersoy ve İstiklalMarşı. TBMM Basımevi.
  • Аyan, Еkrem (2013). Меhmet Akif Ersoy’dın közkararasında ideal jastık. Kazak kızdar ulttık pedagogikalık universiteti Habarşısı. 2(44).
  • Еsbosın, Е., Sadık Tural (2002). Halıkaralık Türkistan ensiklopedyası. Оsman Sultandıgı. Kazak Ensiklopedyasi Bas Redaksyası.
  • Kazak tilinin tüsindirme sözdigi (2008). Dayk-Pres.
  • Kazak Tilinin Kirme Sözder Sözdiği (2019). Nur-Sultan, Ulttık Audarma Byurosı.
  • Noviҫev, A.D. (1965). Turtsya. Kratkaya İstorya. Moskva, İzdatelstvo “Nauka”.
  • Olena Kozan (2021). Bir kültür değişmezi olarak İstiklâl Marşi: çeviri amaçli çözümleme ve çeviri sorunlari (Türkçe Rusça Dil çifti). Erciyes Akademi, 35(4), 1503-1517.
  • Sadıkov Т.S., Abdrahmanov H.A. (1995). Тürki Alemi. Abay Atındagı Almatı Memlekettik Universiteti. Sаyasi Tüsindirme sözdik (2007). Jüyeli Zertteuler İnsitutı.
  • Türik Poezyası (2012). Bas Redaktor Jakıp B., “Kazak Ensiklopedyası”
  • Аksenenko A.G., Şamsutdinov A.M. (1990). Turetskaya Respublika. Spravoҫnik. Akademya Nauk SSSR, Insitutut Vostokovedenya.
  • Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi (2009). Muhtar Avezov’un “Abay Yolu” Adli Romanı ile Mehmet Akif Ersoy’un “Safahat” Adlı Eserinde Örnek İnsan Tipi. сilt: IX, Sayı 1, İzmir. s. 33-44.
  • Iskakulı, Danday (2018). Тіlder Togısındakı Türki Alemi. Almatı.
  • Elektronik Kaynaklar:
  • https://www.abai.kz/post/43619 5 (erişim tarihi: 01.06.2024)
  • https://www.tr.wikipedia.org/wiki/Kuzey_Kıbrıs_Türk_Cumhuriyeti (erişim tarihi: 01.06.2024).
Toplam 16 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları (Diğer)
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Yergali Yesbossynov

Nurzhamal Kospaganbetova 0000-0003-1305-3710

Proje Numarası yok
Yayımlanma Tarihi 31 Temmuz 2024
Gönderilme Tarihi 9 Haziran 2024
Kabul Tarihi 26 Temmuz 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024

Kaynak Göster

APA Yesbossynov, Y., & Kospaganbetova, N. (2024). ТҮРІК МЕМЛЕКЕТТІК ӘНҰРАНЫ – ИСТИКЛАЛ МАРШЫНА 100 ЖЫЛ. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, 7(3), 283-294. https://doi.org/10.59182/tudad.1498345
AMA Yesbossynov Y, Kospaganbetova N. ТҮРІК МЕМЛЕКЕТТІК ӘНҰРАНЫ – ИСТИКЛАЛ МАРШЫНА 100 ЖЫЛ. TÜDAD. Temmuz 2024;7(3):283-294. doi:10.59182/tudad.1498345
Chicago Yesbossynov, Yergali, ve Nurzhamal Kospaganbetova. “ТҮРІК МЕМЛЕКЕТТІК ӘНҰРАНЫ – ИСТИКЛАЛ МАРШЫНА 100 ЖЫЛ”. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi 7, sy. 3 (Temmuz 2024): 283-94. https://doi.org/10.59182/tudad.1498345.
EndNote Yesbossynov Y, Kospaganbetova N (01 Temmuz 2024) ТҮРІК МЕМЛЕКЕТТІК ӘНҰРАНЫ – ИСТИКЛАЛ МАРШЫНА 100 ЖЫЛ. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi 7 3 283–294.
IEEE Y. Yesbossynov ve N. Kospaganbetova, “ТҮРІК МЕМЛЕКЕТТІК ӘНҰРАНЫ – ИСТИКЛАЛ МАРШЫНА 100 ЖЫЛ”, TÜDAD, c. 7, sy. 3, ss. 283–294, 2024, doi: 10.59182/tudad.1498345.
ISNAD Yesbossynov, Yergali - Kospaganbetova, Nurzhamal. “ТҮРІК МЕМЛЕКЕТТІК ӘНҰРАНЫ – ИСТИКЛАЛ МАРШЫНА 100 ЖЫЛ”. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi 7/3 (Temmuz 2024), 283-294. https://doi.org/10.59182/tudad.1498345.
JAMA Yesbossynov Y, Kospaganbetova N. ТҮРІК МЕМЛЕКЕТТІК ӘНҰРАНЫ – ИСТИКЛАЛ МАРШЫНА 100 ЖЫЛ. TÜDAD. 2024;7:283–294.
MLA Yesbossynov, Yergali ve Nurzhamal Kospaganbetova. “ТҮРІК МЕМЛЕКЕТТІК ӘНҰРАНЫ – ИСТИКЛАЛ МАРШЫНА 100 ЖЫЛ”. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, c. 7, sy. 3, 2024, ss. 283-94, doi:10.59182/tudad.1498345.
Vancouver Yesbossynov Y, Kospaganbetova N. ТҮРІК МЕМЛЕКЕТТІК ӘНҰРАНЫ – ИСТИКЛАЛ МАРШЫНА 100 ЖЫЛ. TÜDAD. 2024;7(3):283-94.