İmam hatip lisesi öğretmenlerinin örgütsel güven algıları

Yıl 2019, Sayı: 8, 27 - 55, 29.12.2019

Ahmet Koç

Öz

Güven insan ilişkilerinin sürdürülebilmesi için son derece önemli bir unsurdur. Okullar insan ilişkilerinin en yoğun yaşandığı örgütlerin başında gelmektedir. Örgüt içinde güven ilişkileri kurulduğu zaman çalışanların işbirlikçi süreçlere odaklanmaları ve yüksek performanslı takımların oluşturulması daha kolay olmaktadır. Yaklaşık bir asırlık bir geçmişe sahip olan İmam Hatip Liseleri birçok aşamadan geçmiştir. Eğitim süreçleri ve programları dönüşüm geçirdiği gibi öğrenci-veli-öğretmen profili de değişim içinde olmuştur. Bu araştırma İmam Hatip Lisesi öğretmenlerinin örgütsel güven düzeylerini belirlemeye yöneliktir. Araştırma, nicel araştırma yöntemine göre gerçekleştirilmiştir. Araştırma meslekî yeterlilikleri ve özlük hakları bakımından birbiriyle aynı özelliklere sahip olan fakat çalıştıkları okul türü proje kapsamında olan ve olmayan şeklinde ayrı olan öğretmenlerle yapılmıştır. Araştırma 2019 yılında İstanbul’daki 22 İmam Hatip Lisesi’nde çalışan 582 öğretmenle yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre genel olarak İmam Hatip Lisesi öğretmenlerinin yüksek düzeyde bir örgütsel güvene sahip oldukları ve proje İmam Hatip Lisesi öğretmenlerinin proje kapsamında olmayan İmam Hatip Lisesi öğretmenlerinden daha yüksek düzeyde bir örgütsel güven hissi yaşadıkları görülmüştür. Müdürün kendi ekibini kurma yetkisinin ve müdürün liderlik özelliklerinin proje okullarının daha fazla örgütsel güvene sahip olmasına sebep olduğu söylenebilir. Ayrıca mevcut okuldaki çalışma süresi arttıkça örgütsel güvenin azaldığı dikkate alınarak rotasyon uygulamasının yerinde olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Güven, İmam Hatip Lisesi, Proje Okulu, Program Çeşitliliği, Liderlik, Takım Çalışması, Rotasyon

Organizational trust perceptions of Imam Hatip high school teachers

Öz

Kaynakça

• Aksoy, S. (2020). Çalışma Arkadaşlarına Güvenin Örgütsel Özdeşleşmeye Etkisinde İşyerinde Yalnızlığın Aracılık Rolü. Business and Economics Research Journal, 10(1), 203-218. https://doi.org/10.20409/berj.2019.163.
• Altinay, F., Dagli, G., & Altınay, Z. (2017). Role of technology and management in tolerance and reconciliation education. Quality & Quantity, 51(6), 2725-2736. https://doi.org/10.1007/s11135-016-0419-x.
• Artuksi, E. (2009). İlköğretim okullarında görevli öğretmenlerin okulun örgütsel güven düzeyine ilişkin algıları (Bilim Uzmanlığı Tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya, Türkiye.
• Bastas, M., & Öztuğ, Ö. (2012). Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Konusundaki Algılarının Örgütsel Bağlılıkları Üzerindeki Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (2), 125-133.
• Brown, S., Gray, D., McHardy, J., & Taylor, K. (2015). Employee trust and workplace performance. Journal of Economic Behavior & Organization, 116, 361-378. https://doi.org/10.1016/j.jebo.2015.05.001.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (1. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çınar, F. (2018). İmam Hatip Liselerinden Beklentiler, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (60), 1242-1259, http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2018.2870.
• Çokluk Bökeoğlu, Ö., & Yılmaz, K. (2008). İlköğretim okullarında örgütsel güven hakkında öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, (54), 211-233.
• Din Öğretimi Genel Müdürlüğü, (2018). Proje İmam Hatip Liseleri Program Çeşitliliği Tanıtım Kitapçığı. Erişim adresi: http://dogm.meb.gov.tr/pdf/Imam HatipTanitimKitapcigi.pdf. Son Erişim Tarihi: 11.07.2019.
• Eğriboyun, D. (2013). Ortaöğretim Okullarında Görev Yapan Yönetici ve Öğretmenlerin Örgütsel Güven, Örgütsel Destek ve Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişki (Bolu İli Örneği) (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu, Türkiye.
• Gök, S. G. (2011). Örgütsel güven ile örgütsel bağlılık ve örgütsel bağlılığın alt boyutları arasındaki ilişkinin saptanmasına yönelik ampirik bir çalışma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• İnan, İ. E., & Çelik, E. (2018). Algılanan Örgütsel Güven ve İş Tatmini: Kastamonu İli Özel ve Kamu Bankalarında Bir Uygulama. Injosos Al-Farabı Internatıonal Journal On Socıal Scıences, 2(3), 23-52.
• İslamoğlu, G., Birsel, M., & Börü, D. (2007). Kurum içinde güven: Yöneticiye, iş arkadaşlarına ve kuruma yönelik güven ölçümü. İstanbul, Türkiye: İnkılâp Kitabevi.
• Jiang, H., & Shen, H. (2018). Supportive organizational environment, work-life enrichment, trust and turnover intention: A national survey of PRSA membership. Public Relations Review, 44(5), 681-689. https://doi.org/10.1016/j.pubrev.2018.08.007.
• Karabekir, M., Akçay, A., & Özhasar, B. (2016). Kamu Çalışanlarının Örgütsel Güven Düzeyleri ile İş Motivasyon Araçları Arasındaki İlişki. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 8(1), 131-139.
• Karasar, N. (2004). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara, Türkiye: Nobel Yayınları.
• Karasel, N., Altınay, Z., Altınay, F., & Dagli, G. (2018). Paternalist leadership style of the organizational trust. Quality & Quantity, 52(S1), 11-30. https://doi.org/10.1007/s11135-017-0580-x.
• Koç, A., & Bastas, M. (2019a). Project schools as a school-based management model. International Online Journal of Education and Teaching. International Online Journal of Education and Teaching, 6(4), 923-942.
• Koç, A., & Bastas, M. (2019b). The Evaluation of the Project School Model in Terms of Organizational Sustainability and Its Effect on Teachers’ Organizational Commitment. Sustainability, 11(13), 3549. https://doi.org/10.3390/su11133549
• MEB Özel Program ve Proje Uygulayan Eğitim Kurumları Yönetmeliği. (2016, 1 Eylül), Resmi Gazete (Sayı: 29818), Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/09/20160901-32.htm. Son Erişim Tarihi: 12.07.2019.
• Milli Eğitim Temel Kanunu. (1973, 24 Haziran), Resmi Gazete (Sayı: 14574), Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1739.pdf. Son Erişim Tarihi: 13.07.2019.
• Milli Eğitim Temel Kanunu İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair 6528 Sayılı Kanun. (2014, 1 Mart), Resmi Gazete (Sayı: 28941), Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/03/20140314-1.htm. Son Erişim Tarihi: 12.07.2019.
• Mishra, J., & Morrissey, M. A. (1990). Trust in Employee/Employer Relationships: A Survey of West Michigan Managers. Public Personnel Management, 19(4), 443-486. https://doi.org/10.1177/009102609001900408
• Molla, G. (2011). Çalışanların Elektronik İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamalarına Ait Tutumları ile Örgütsel Güven İlişkisine Yönelik İlaç Sektöründe Bir Uygulama (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• Öcal, M. (2011). Osmanlıdan Günümüze Din Eğitimi. İstanbul, Türkiye: Düşünce Kitap Evi Yayınları.
• Önder, M., & Yavuz, E. (2019). İşgörenlerin Örgütsel Güven Algılarının Belirlenmesi: Üniversite Çalışanları Üzerinde Bir İnceleme. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 307-329. https://doi.org/10.32709/akusosbil.508738
• Özer, N., Demirtaş, H., Üstüner, M., & Cömert, M. (2006). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel güven algıları. Ege Eğitim Dergisi, 7(1), 103-124.
• Öztürk, Ç., & Aydın, B. (2012). Ortaöğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel güven algıları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 485-504.
• Pars, M. Ş. (2017). Okul Yöneticilerinin Kullandıkları Güç Kaynakları İle Öğretmenlerin Örgütsel Güven Düzeyleri Arasındaki İlişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimler Enstitüsü, Samsun, Türkiye.
• Perry, R. W. (2004). The Relationship of Affective Organizational Commitment with Supervisory Trust. Review of Public Personnel Administration, 24(2), 133-149. https://doi.org/10.1177/0734371X03262452
• Petersen, K. S. (2008). Collective efficacy and faculty trust: A study of social processes ın schools (Doktora Tezi). San Antonio University, USA. Sağır, M., & Parlak, F. (2018). Okul yöneticilerinin iletişim becerileri ile örgütsel güven arasındaki ilişki. EKEV Akademi Dergisi, 22(76), 165-185.
• Terekli, G. (2010). Örgütsel Güven Boyutları ve İş tatmini İlişkisi: Tekstil İşletmesinde bir araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir, Türkiye.
• Topaloğlu, I. (2010). İşgörenlerin Adalet ve Etik Algıları Açısından Örgütsel Güven ile Örgütsel Bağlılık İlişkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• Tschannen-Moran, M., & Hoy, W. K. (2000). A Multidisciplinary Analysis of the Nature, Meaning, and Measurement of Trust. Review of Educational Research, 70(4), 547-593. https://doi.org/10.3102/00346543070004547
• Uygur, K. (2018). Lise Öğretmenlerinin Personel Güçlendirme Algıları İle Örgütsel Güven İlişkisi Arasındaki İlişki: Elazığ İli Örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa, Türkiye.
• Woolston, R. L. (2001). Faculty perceptions of dean transitions: Does trust matter. (Doktora Tezi). University of San Diego, San Diego, USA.
• Yılmaz, A. (2012). Psikolojik Sözleşme ve Örgütsel Güven Arasındaki İlişkinin Analizi:Teorik ve Uygulamalı Bir Çalışma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya, Türkiye.
• Yılmaz, K. (2006). Güven ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (11), 69-80.
• Yılmaz, K. (2009). Özel dershane öğretmenlerinin örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 15(59), 471-490.