Spiritual Counseling in the Resolving of Problems After an Earthquake (The Example of Zonguldak)

Yıl 2024, Sayı: 17, 197 - 223, 28.06.2024

Salih Aybey

https://doi.org/10.53112/tudear.1455918

Öz

The earthquake, which has devastating effects on people and society in material and spiritual terms, causes disruption of the flow of social life and leaves serious traces on human life. For this reason, after the earthquake, the individual needs moral support as well as financial support to be offered. Human is a being that has a spiritual dimension as well as physical, psychological and social dimensions. Man has to meet his needs in all these dimensions in order to survive. In this context, it is important to nourish the individual in the spiritual dimension as well as in other dimensions. Many studies, especially in the field of psychology, reveal the importance of the spiritual dimension of humans and show that there is a strong connection between spirituality and mental health. However, the studies in the literature about spiritual counseling in the solution of problems after disasters are almost nonexistent. In this context, the main purpose of the study is to explain the contribution of the moral support service to be provided to the individual in solving the problems that may arise related to the spiritual structure of the individual after the earthquake. The sample of the study consists of 16 earthquake victims who settled in Zonguldak from the earthquake zone and 4 spiritual counselors who worked in Zonguldak. “A semi-structured interview form” was used as a data collection tool in the study conducted using “the case study pattern”, one of the qualitative research techniques. As a result, the study concluded that moral support is important for survivors of disasters, makes important contributions to solving problems, especially religious questioning and fractures, earthquake victims are very satisfied with the spiritual counseling service provided after the disaster, increases their morale and motivation.Keywords: Earthquake, Natural Disasters, Coping with Problems, Spiritual Counseling, Religious Services, Religious Education.

Anahtar Kelimeler

Earthquake, Natural Disasters, Coping with Problems, Spiritual Counseling, Religious Services

Deprem Sonrası Ortaya Çıkan Problemlerin Çözümünde Manevi Danışmanlık (Zonguldak Örneği)

Öz

İnsan ve toplum üzerinde maddi ve manevi bakımdan yıkıcı etkileri olan deprem, sosyal hayatın akışının bozulmasına sebep olmakta ve insan hayatı üzerinde ciddi izler bırakmaktadır. Bu nedenle depremden sonra birey, sunulacak maddi destek kadar manevi desteğe de ihtiyaç duymaktadır. İnsan fiziksel, psikolojik ve sosyal boyutlarının yanısıra manevi boyutu da olan bir varlıktır. İnsan, varlığını sürdürebilmek için tüm bu boyutlardaki ihtiyaçlarını karşılamak zorundadır. Bu kapsamda bireyin, diğer boyutlarda olduğu gibi manevi boyutta da beslenmesi önem arz etmektedir. Özellikle psikoloji alanında yapılan pek çok araştırma insanın manevi boyutunun önemini ortaya koymakta, maneviyat ve ruh sağlığı arasında güçlü bir bağın olduğunu göstermektedir. Ancak afet sonrası problemlerin çözümünde manevi danışmanlık ile ilgili literatürdeki çalışmalar yok denecek kadar azdır. Bu bağlamda çalışmanın temel amacı, deprem sonrası bireyin manevi yapısıyla ilgili ortaya çıkabilecek problemlerin çözümünde verilecek manevi destek hizmetinin bireye katkısını açıklamaktır. Çalışmanın örneklemini deprem bölgesinden Zonguldak’a yerleşen 16 depremzede ve Zonguldak’ta görev yapan 4 manevi danışman oluşturmaktadır. Nitel araştırma yöntemlerinden “durum çalışması deseni” kullanılarak yapılan çalışmada veri toplama aracı olarak “yarı yapılandırılmış görüşme formu” kullanılmıştır. Sonuç olarak çalışmada depremzedeler için manevi desteğin oldukça önemli olduğu, dini sorgulama ve kırılmalar başta olmak üzere pek çok dini problemlerin çözümüne katkılar sağladığı, depremzedelerin afet sonrası verilen manevi danışmanlık hizmetinden çok memnun kaldıkları, moral ve motivasyonlarını arttırdığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Deprem, Doğal Afetler, Problemlerle Başa Çıkma, Manevi Danışmanlık, Din Hizmetleri, Din Eğitimi.

Kaynakça

• Abanoz, S. (2020). Türkiye’de yapılan ‘Dinî Başa Çıkma’ konulu araştırmalar hakkında bir değerlendirme. Eskiyeni, 40, 406-429.
• Aka, M. (2023). Deprem afeti sonrası psikososyal sorunların iyileştirilmesine yönelik manevi müdahaleler. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10(2), 407-433.
• Aktaş, M. (2000). Kriz döneminde sosyal refah hizmetleri ve hizmet organizasyonlarının değerlendirilmesi. Kriz Dergisi, 8(2), 27-37.
• Alsan, A. (2016). Afet sonrası psiko-sosyal destek sürecinde manevi/dini desteğin kullanımı. Manevi Danışmanlık ve Rehberlik II içinde. Ali Ayten-Mustafa Koç-Nuri Tınaz (Ed.), Dem Yayınları.
• Altaş, N. (1999). Hastanelerde dinî danışmanlık hizmetleri (Türkiye uygulaması üzerine deneysel bir araştırma). AÜİFD, 39, 599-660.
• Aydın, Y. (2023). Afet sonrasında çocuklara yönelik manevi destek”. Dini İlimler Bağlamında Deprem içinde. T. Karasu-M. Ayteke (Ed.), Fecr Yayınları.
• Ayten, A., Göcen, G., Sevinç, K., & Öztürk, E. E. (2012). Dini başa çıkma, şükür ve hayat memnuniyeti ilişkisi: hastalar, hasta yakınları ve hastane çalışanları üzerine bir araştırma. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 12(2), 45-79.
• Ayten, A. (2018). Din ve sağlık. Marmara Akademi Yayınları.
• Başer, S. (2008). Diyanet İşleri Başkanlığının yürüttüğü cami dışı din hizmetleri kapsamında hastanelerde din hizmeti ihtiyacı. I. Din Hizmetleri Sempozyumu 3-4 Kasım 2007, DİB Yayınları.
• Başoğlu, M., Şalcıoğlu, E., Livanou, M., Özeren, M., Aker, T., Kılıç, C., & Mestçioğlu, Ö. (2001). A study of the validity of a screening ınstrument for traumatic stress in earthquake survivors in turkey”. Journal of Traumatic Stress, 14(3), 491-509.
• Chmiliar, l. (2010). Multiple-case designs. In A. J. Mills, G. Eurepas & E. Wiebe (Eds.), Encyclopedia of case study research (pp. 582-583). USA: SAGE Publications
• Dağcı, A. (2019). Huzurevi yaşlılarının psiko-sosyal uyumu ve manevi gereksinimleri. İlahiyat Araştırmaları Dergisi, 12, 23-44.
• Demir, O. (2004). Yetiştirme yurdu gençliği ve din eğitimi. Düşünce Yayınevi.
• Doğanay, S. (2023). Yas sürecindeki müslüman danışanlar için Kur’ân’dan bibliyoterapik bir içerik: Bilge Kişi-Musa Kıssası. İlahiyat Tetkikleri Dergisi, 60(1), 73-81.
• Efe, A. (2006). Engelli birey ve ailelerinin sorunları. SDÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16, 169-198.
• Gürsu, O. (2022). Manevi danışmanlar için kılavuz danışma ilke beceri ve teknikleri. Çamlıca Yayınları.
• Hodgkinson, P. E. & Michael S. (1998). Coping with catastrophe -a handbook of post disaster psychosocial aftercare. Routledge Publishing.
• İnce, A. & Temiz, Y. E. & Erdinç, Z. (2023). 6 Şubat Kahramanmaraş depremlerinde din hizmetleri: manevi danışmanlık ve rehberlik bağlamında bir saha araştırması”. Eskiyeni, 50, 683-704.
• Karasu, T. (2023). Afet (deprem) dönemi din eğitimi ve din eğitimi dili. Dini İlimler Bağlamında Deprem. T. Karasu&M. Ayteke (Ed.), Fecr Yayınları.
• Kasapoğlu, A. & Ecevit, M. (2001). Depremin sosyolojik araştırması. Sosyoloji Derneği Yayınları.
• Kılıçer, H. (2017). Manevi danışmanlık ve rehberlik (MDR) Üzerine: Psikoloji, İlahiyat ve Tıp alanlarında maneviyat ve MDR Algısı. Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Teori ve Uygulama Alanları. Ali Ayten (Ed.), Dem Yayınları.
• Koç, M. (2017). Diyanet İşleri Başkanlığı’nın hastanelerdeki manevi danışmanlık ve rehberlik hizmetleri (1995-2015): sınırlılıklar ve bir eğitim programı önerisi. Diyanet İlmi Dergi, 53, 201-241.
• Koç, M. (2016). Manevi (Psikolojik) danışmanlık Müslüman-Türk Diasporası örneği. Emin Yayınları.
• Kula, M. N. (2005). Bedensel engellilik ve dînî başa çıkma. Dem Yayınları.
• Kula, N. (2002). Deprem ve dini başa çıkma. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 234-255.
• Kula, N. (2000). Deprem ve kıyamet benzetmesi. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9(9), 352-360.
• Lameei, V. & Bilici, M. (2022). Dinin psikolojik iyi oluş üzerindeki rolü ve değerlendirilmesi. Çekmece İZÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 9(19), 57-68.
• Mağden, Ç., Ademhan, Ç., Şavur, E., Yeniokatan, İ., Kılıç M., Gözden, M., Çavuşculu, M., Akman, P., Tomas, A.S., Yüksel, S. (2008). Afetlerde psikososyal destek uygulama rehberi. Türk Kızılayı.
• Massey, K. (2006). Light our way a guide for spirutual care in times of disaster. J Sibley Jones (Ed.). National Volutary Organizations Active in Disaster.
• Ok, Ü. (2007). İnanç psikolojisi / yaşamı anlamlandırma biçiminin hayat boyu gelişimi. İlahiyat Yayınları.
• Özdemir, S. (2002). Korunmaya muhtaç gençlerin din öğretimi ihtiyaçları. Tuğra Matbaası.
• Özdemir, Ş. (2006). Cezaevlerinde din eğitimi. Arı Sanat Yayınları.
• Özdoğan, Ö. (2009). “Hastalıklara manevi psikolojik yaklaşım”. IV. Din Şurası Tebliğ ve Müzakereler. DİB Yayınları.
• Özdoğan, Ö. (2006). İnsanı anlamaya yönelik bir yaklaşım: Pastoral Psikoloji. AÜİFD. 47(2), 127-141.
• Peres, J. F. vd., (2007). Spirituality and resilience in trauma victims”. Journal of Religion and Health, 46(3), 343-350.
• Seyyar A. & Özdemir, S. (2008). “AB sürecinde türkiye’de dini sosyal hizmetlerin önemi –Türkiyer-Almanya örneği-”. I. Din Hizmetleri Sempozyumu (3-4 Kasım 2007). TDV Yayınları.
• Seyyar, A. (2015). İslami değerler açısından manevi sosyal hizmetler. Manevi Sosyal Hizmetler, Ali Seyyar (Ed.), Rağbet Yayınları.
• Seyyar, A. (2016). Olağanüstü durumlarda acil manevi destek. Rağbet Yayınları.
• Soliman, H. H. (2000). Generalist practice with survivors of natural disasters. collaborative social work strengths- based generalist practice içinde P. John ve Contributors (Ed.), Pecock Publishers.
• Söylev, Ö. F. (2021). “Afetlerin ruh sağlığı üzerindeki etkileriyle başa çıkma stratejisi olarak kader inancı”. Olağanüstü durumlarda manevi danışmanlık ve rehberlik: Disiplinlerarası araştırmalar. B. Demirtaş, O. Gürsu, Ö. F. Söylev (Ed.), y.y.
• Subaşı M. & Okumuş K. (2017). Bir araştırma yöntemi olarak durum çalışması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Haziran 2017 21(2), 419-426.
• Şahin, Z. A. (2017). Manevi bakım ve danışmanlık. Marmara Akademi Yayınları.
• Tuncay, T. (2004). Afetlerde sosyal hizmet. Özbay Basım.
• Yaparel, R. (1994). Depresyon ve dinî inançlar ile tabiatüstü nedensel yüklemeler arasındaki ilişkiler. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8, 275-279.