Relationship with Diabetes Mellitus and Zinc

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 2, 107 - 113, 31.08.2019

Merve Nur Gizlici Jale Çatak

Öz

Diabetes mellitus, which affects 8% of the world population and 13% of the Turkey population is manifested by the inability to use insulin and an increase in blood glucose levels as a result of the absence, insufficiency or degradation in the metabolism of the insulin hormone secreted by the pancreas gland. General treatment in diabetes patients; nutrition treatment, physical activity and medication. Recently, the effects of the micronutrients on diabetes have also been investigated. One of these micronutrients is zinc which is thought to be effective on diabetes and supported by various studies. Zinc, which is the most common trace element in the organism after iron, is found in many foods from animal based foods to grains. Although the mechanism of zinc on diabetes is not fully understood, it is thought that it decreases oxidative stress, has an antioxidant effect, the cells affect apoptosis, and it plays a role in the secretion and packaging of insulin.

Anahtar Kelimeler

Diabetes mellitus, zinc, metabolism

Diabetes Mellitus ve Çinko İlişkisi

Öz

Dünya nüfusunun %8’ini, Türkiye’de ise nüfusun %13’ünü etkileyen diyabet, bireylerin pankreas salgı bezinden salgılanan insülin hormonunun yokluğu, yetersizliği veya metabolizmasında gerçekleşen bozulmalar sonucu insülinin kullanılamaması ve kan glukoz seviyelerinde artışla kendini göstermektedir. Diyabet hastalarında genel tedavi; beslenme tedavisi, fiziksel aktivite ve ilaç tedavisi şeklinde uygulanmaktadır. Son zamanlarda çalışmalarda mikro besin öğelerinin diyabet üzerine etkisi de araştırılmaktadır. Bu mikro besin öğelerinden biri de diyabet üzerinde etkili olduğu düşünülen ve çeşitli çalışmalarla etkisi desteklenen çinkodur. Organizmada demirden sonra en çok bulunan eser element olan çinko, beslenmemizde hayvansal gıdalardan tahıllara kadar birçok gıdada bulunmaktadır. Çinkonun diyabet üzerindeki mekanizması tam olarak anlaşılamamakla birlikte oksidatif stresi azalttığı, antioksidan etki gösterdiği, hücrelerde apoptozisi etkilediği, insülinin üretimi, salgılanması ve paketlenmesinde rol aldığı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Diyabetes mellitus, çinko, metabolizma

Kaynakça

• Alphan M.E. Diabetes Mellitus ve beslenme tedavisi. Hastalıklarda Beslenme Tedavisi. 1. baskı. Ankara, Türkiye: Hatipoğlu Yayınları; 2013. s415-507.
• IDF :International Diabetes Federation Diabetes Atlas, 6th edition, Brussels, Belgium.2013.
• Satman I., Omer B., Tutuncu Y., Kalaca S., Gedik S., Dinçcağ N. et al. Twelve-year trends in the prevalence and risk factors of diabetes and pre-diabetes in Turkish adults. Eur J Epidemiol 2013 Feb; 28(2):169-180.
• Ahmed A.M. History of diabetes mellitus. Saudi Medical Journal 2002; 23(4):373-8.
• Dinçcağ N. Diabetes mellitus tanı ve tedavisinde güncel durum. İç Hastalıkları Dergisi 2011; 18: 181-223.
• ADA American Diabetes Association. 2. classification and diagnosis of diabetes. Diabetes care. 2015 Jan; 38(suplement 1):8-16.
• TURKDİAB Diyabet Tanı ve Tedavi Rehberi. Türk Diyabet Vakfı. İstanbul,Türkiye. 2017. erişim: https://www.turkdiab.org/admin/PICS/webfiles/Diyabet_tani_ve_tedavi__kitabi.pdf
• WHO Diabetes publications. 2018. erişim: http://www.who.int/diabetes/publications/report-hba1c_2011.pdf
• Zhang Y., Ren C., Lu G., Mu Z., Cui W., Gao H. et al. Anti-diabetic effect of mulberry leaf polysaccharide by inhibiting pancreatic islet cell apoptosis and ameliorating insulin secretory capacity in diabetic rats. Int Immunopharmacol. 2014 Sep; 22(1): 248-57.
• Jansen J., Karges W., Rink L. Zinc and diabetes clinical links and molecular mechanisms. J Nutr Biochem, 2009; 20:399-417.
• Uygur M.M., Gogas Yavuz D. Diyabet tanısı ve sınıflandırılması. Türkiye Klinikleri J Nutr Diet-Special Topics 2017; 3(3):120-9.
• Uluslararası Diyabet Liderler Zirvesi. Türkiye’de ve Bölge Ülkelerinde Diyabet Sorunu. 2013. s10.
• Çakır E. Gestasyonel diabetes mellitus tanısı. Selçuk Tıp Dergisi 2014; 30(1): 39-41.
• American Diabetes Association. Diagnosis and Classification of Diabetes Mellitus, Diabetes Care. 2011. Jan; 34(Suppl 1): 62–69.
• Forbes J.M., Cooper M.E. Mechanisms of diabetic complications. Physiological Reviews 2013; 93(1):137-88.
• Prasad, A.S. Zinc in human health: Effect of zinc on immune cells. Journal of Molecular Medicine 2008; 14(5-6): 353-357.
• Ülger, H., Coşkun, A. Çinko: Temel fonksiyonları ve metabolizması. Düzce Tıp Fakültesi Dergisi 2003; 5(2): 38-44.
• Akdeniz V., Kınık Ö., Yerlikaya O., Akan E. İnsan sağlığı ve beslenme fizyolojisi açısından çinkonun önemi. Akademik Gıda 2016; 14(3) 307-314.
• Yazğan B., Yazğan Y. Antioksidan redoks sistemi üzerinde metallotionin ve çinko i̇lişkisinin önemi, SDÜ Tıp Fak Derg 2016; 23(3):104-111.
• TÜRKOMP Türkiye'ye Özgü Besin Kompozisyonu Veri Tabanı. http://www.turkomp.gov.tr/component_result-27 (erişim tarihi:23 Kasım 2018)
• Caballero B, Allen L, Prentice A. Encyclopedia of human nutrition. Elsevier Academic Press, 2nd ed. Amsterdam, London. 2005. p 2152-2167.
• TÜBER Türkiye‘ye Özgü Besin ve Beslenme Rehberi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi. Ankara,Türkiye. 2015. ISBN 978-975-491-408-5
• Aliani, M., Udenigwe C.C., Girgih A.T., Pownall T.L., Bugera J.L., Eskin M.N. Zinc deficiency and taste perception in the elderly. Crit Rev Food Sci Nutr 2013; 53(3): 245-50.
• Tarakçı Z., Küçüköner E. Esansiyel bir mineral olan çinkonun fonksiyonel özellikleri. Türkiye 9. Gıda Kongresi Bildiriler Kitabı. 2006. s717-720.
• Belgemen, T., Akar, N. Çinkonun yaşamsal fonksiyonları ve çinko metabolizması ile ilişkili genler. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası. 2004; 57(3): 161-166.
• Nygaard S.B. Effects of zinc supplementation and zinc chelation on in vitro b-cell function in INS-1E cells. BMC Res Notes 2014; 7:84.
• Slucca M., Harmon J.S., Oseid E.A., Bryan J., Robertson R.P. ATP-sensitive K+ channel mediates the zinc switch-off signal for glucagon response during glucose deprivation, Diabetes 2010; (1):128-34.
• Afridi, H.I., Kazi T.G., Kazi N., Baig J.A., Jamali M.K., Arain M.B. Status of essential trace metals in biological samples of diabetic mother and their neonates, Arch Gynecol Obstet.2009 Sep; 280(3): p. 415-23.
• Kazi, T.G., Afridi H.I., Kazi N., Jamali M.K., Arain M.B., Jalbani N. et al. Copper, chromium, manganese, iron, nickel, and zinc levels in biological samples of diabetes mellitus patients. Biol Trace Elem Res. 2008 Apr; 122(1): 1-18.
• Viktorínová, A., Toserová E., Krizko M., Duracková Z. Altered metabolism of copper, zinc, and magnesium is associated with increased levels of glycated hemoglobin in patients with diabetes mellitus. Metabolism 2009 Oct; 58(10): 1477-1482.
• Sayılır M.Ç. Diyabetik hastalarda acil başvuru ile eser elementler arası ilişki. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi. Ankara,Türkiye. 2012.
• Koca C., Altan N., Sepici Dincel A., Kosova F., Şahin D., Arslan M. Tip 1 ve Tip 2 diyabetik hasta serumlarında oksidatif stres ve leptin düzeylerinin incelenmesi. Türk Klinik Biyokimya Derg 2008. 6(3): 99-107.
• Jansena J., Rosenkranza E, Overbecka S., Warmuthb S., Mocchegianic E., Giacconic R. et al. Disturbed zinc homeostasis in diabetic patients by in vitro and in vivo analysis of insulinomimetic activity of zinc. Journal of Nutritional Biochemistry 2012; 23: 1458–1466.
• Yeşildağ Ş. Streptozotosin ile oluşturulmuş tip ı diyabetli βeta hücrelerinde çinko takviyesinin apoptozis ve insülin salgısına olan etkisi. Okan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beslenme ve Diyetetik Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. İstanbul,Türkiye.2015.
• Oh H.M., Yoon J.S. Glycemic control of type 2 diabetic patients after short-term zinc supplementation, Nutrition Research and Practice 2008; 2(4), 283-288.
• Capdora J. Foster M., Petocz P., Samman S. Zinc and glycemic control: A meta-analysis of randomised placebo controlled supplementation trials in humans. J Trace Elem Med Biol 2013. Apr: 27(2): 137– 142.
• Cooper-Capetini V., de Vasconcelos D.A.A., Martins A.R., Hirabara S.M., Donato J Jr., Carpinelli A.R., et al. Zinc supplementation improves glucose homeostasis in high fat-fed mice by enhancing pancreatic β-cell function Nutrients 2017 Apr; 9(10): 1150.
• Çiğremiş Y., Köse M., Özuğurlu F., Türköz Y., Eğri M. Tip II Diyabetes Mellitus'lu hastaların eritrosit içi Cu,Zn- SOD, CAT Ve GSH-Px antioksidan enzim düzeylerinin araştırılması. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 2003; 16(2):239-244.
• Toker M., Özkan M., Topalkara A., Ulusoy U. Diyabetik retinopati ve serum çinko düzeyleri arasındaki ilişki. C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 2001; 23 (3): 155-159.
• Şahin Ş. Eczane pratiğinde diyabete yaklaşım ve bilinçlendirme. Havan Dergisi. Nisan 2016; 72: 38-40.
• Heidarian E., Amini M., Parham M., Aminorroaya A. Effect of zinc supplementation on serum homocysteine in type 2 diabetic patients with microalbuminuria. Rev Diabet Stud. 2009 Spring; 6(1): 64–70.
• Seet R.C., Lee C.Y., Lim E.C., Quek A.M., Huang H., Huang S.H. et al. Oral zinc supplementation does not improve oxidative stress or vascular function in patients with type 2 diabetes with normal zinc levels. Atherosclerosis. 2011 Nov; 219(1) :231–239.
• Amani R., Saeidi S., Nazari Z., Nematpour S. Correlation between dietary zinc intakes and its serum levels with depression scales in young female students. Biol Trace Elem Res. 2010 Nov; 137(2): 150-8.