Popüler Diyet Uygulama, Beslenme Okuryazarlığı ve Beden Kütle İndeksi İlişkisinin Değerlendirilmesi: Beslenme ve Diyetetik Öğrencileri Üzerine Bir Çalışma

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 3, 340 - 350, 30.12.2021

Gökçen Özüpek Müge Arslan

https://doi.org/10.25048/tudod.966511

Cited By: 3

Öz

Amaç: Beslenme ve Diyetetik bölümü öğrencilerinin popüler diyet uygulama durumu ile beslenme okuryazarlığının incelenmesi ve
bunların beden kütle indeksi (BKİ) ile ilişkisinin değerlendirilmesidir.
Gereç ve Yöntemler: İstanbul Aydın Üniversitesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümünde okuyan toplam 204 öğrenciye, sosyodemografik
özellikleri, beslenme durumları, popüler diyet uygulama durumları ve yetişkinlerde beslenme okuryazarlığı değerlendirme aracı
ölçeğinden oluşan anket uygulanmıştır. Veriler IBM SPSS Versiyon 22 ile analiz edilmiştir.
Bulgular: Bu çalışma, %10,8’i erkek ve %89,2’si kadın ve yaş ortalaması 21,73±3,47 yıl olan 204 öğrenciden oluşmaktadır. Erkek
öğrencilerin hafif kilolu (hafif şişman) olma oranı, kadınlardan yüksek bulunmuştur (p<0,05). Öğrencilerin %62,7’si hiç popüler diyet
uygulamamışlardır ve %20,6 ile en fazla bir kez popüler diyet uygulamışlardır (p<0,05). Kadınların popüler diyet uygulama durumu,
erkeklerden daha fazladır (p>0,05). Öğrenciler en fazla %50 ile popüler diyete sosyal medyadan ulaşmaktadırlar (p>0,05). Kadın
öğrencilerin %69,8’i, erkek öğrencilerin %54,5’i yeterli düzeyde beslenme okuryazarlığına sahiptir (p>0,05). Birinci sınıf öğrencileri, en
düşük beslenme okuryazarlığı düzeyine sahiptir (p<0,05). BKİ sınıflamasına göre beslenme okuryazarlık düzeyi en yüksek olan grup
zayıflardır (p>0,05). Hafif kilolu (hafif şişman) öğrencilerin %80’i popüler diyet uygulamaktadır (p<0,05) ve bu öğrencilerin en fazla
%25,0 ile popüler diyete ulaşma kaynakları sosyal medya (p<0,05) ve spor eğitmenleridir (p<0,05). Beslenme okuryazarlığı düzeyine
göre popüler diyet uygulama sayıları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmamaktadır (p>0,05). En yüksek popüler diyete
ulaşım kaynağı, yeterli beslenme okuryazarlık düzeyine sahip öğrencilerde %54,3 ile sosyal medyadır (p>0,05).
Sonuç: Düşük BKİ düzeyine sahip bireylerin beslenme okuryazarlığı en yüksektir. Yüksek BKİ düzeyine sahip bireyler, en yüksek
popüler diyet uygulama sayısına sahiptir.

Anahtar Kelimeler

diyet, gıda, okuryazarlık, popüler, üniversiteler

Destekleyen Kurum

Bulunmamaktadır.

Proje Numarası

Bulunmamaktadır.

Teşekkür

Çalışmaya katılımı gönüllü olarak kabul eden, İstanbul Aydın Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü öğrencilerine teşekkür ederiz.

Evaluation of the Relationship Between Popular Diet Practice, Nutrition Literacy and Body Mass Index: A Study on Nutrition and Dietetics Students

Öz

Aim: Purpose is to evaluate the percentage of students who use popular diet applications, their levels of nutritional literacy and
association with body mass index (BMI).
Material and Methods: A questionnaire containing sociodemographic information, nutritional status, use of popular diets and
nutritional literacy assessment tool scale in adults was conducted to 204 students enrolled in the Department of Nutrition and Dietetics
at Istanbul Aydın University. The data were analyzed with IBM SPSS Version 22.
Results: Study consisted of 204 students; 10.8% male, 89.2% female, with a mean age of 21.73±3.47. Rate of being overweight in males
higher than females (p<0.05). While 62.7% of the students never applied popular diet, the mostly 20.6% applied popular diet once belirin
life (p<0.05). A popular diet practice status of females is higher than males (p>0.05). Students reach popular diets through social
media with 50% (p>0.05). 69.8% of females and 54.5% of males have adequate nutrition literacy (p>0.05). First grade students have the
lowest nutrition literacy level (p<0.05). Highest level of nutritional literacy is in the underweight group (p>0.05). 80% of students who
are overweight follow a popular diet (p<0.05) and they reach thepopular diet most through social media (p<0.05) and sports trainers
(p<0.05). No statistically significant difference found between the number of popular diet practices and nutrition literacy level (p>0.05).
Source of access to popular diet is social media with the highest 54.3% among students with adequate nutritional literacy (p>0.05).
Conclusion: Individuals with low BMI have the highest level of nutrition literacy, while those with high BMI have the highest number
of popular diets application.

Anahtar Kelimeler

diet, food, literacy, popular, universities

Proje Numarası

Bulunmamaktadır.

Kaynakça

• 1. Deveci B, Deveci B, Avcıkurt C. Yeme davranışı: Gastronomi ve mutfak sanatları öğrencileri üzerine bir araştırma. JOTAGS. 2017;3(5):118-134.
• 2. Özenoğlu A, Gün B, Karadeniz B, Koç F, Bilgin V, Bembeyaz Z, Saha BS. Yetişkinlerde beslenme okuryazarlığın sağlıklı beslenmeye ilişkin tutumlar ve beden kütle indeksi ile ilişkisi. Life Sciences. 2021;16(1):1-18.
• 3. Taleb S, Itani L. Nutrition literacy among adolescents and its association with eating habits and BMI in Tripoli, Lebanon. Diseases. 2021;9(2):25.
• 4. Liao LL, Lai IJ, Chang LC. Nutrition literacy is associated with healthy-eating behaviour among college students in Taiwan. HEJ. 2019;78(7):756-769.
• 5. Makiabadi E, Kaveh MH, Mahmoodi MR, Asadollahi A, Salehi M. Enhancing nutrition-related literacy, knowledge and behavior among university students: A randomized controlled trial. Int J Nutr Sci. 2019;4(3):122-129.
• 6. Bozdoğan S. Çorum il merkezinde ilk ve ortaöğretim öğretmenlerinde beslenme okuryazarlığı ve ilişkili faktörler. Yüksek Lisans Tezi, Hitit Üniversitesi, 2020.
• 7. Yılmazel G, Bozdoğan S. Nutrition literacy, dietary habits and food label use among Turkish adolescents. Progr Nutr. 2021;23(1):e2021007.
• 8. Ayer Ç, Ergin A. Status of nutritional literacy in adolescents in the semi-rural area in Turkey and related factors. Public Health Nutr. 2021;24(12):1-9.
• 9. Dinu M, Pagliai G, Angelino D, Rosi A, Dall’Asta M, Bresciani L, Ferraris C, Guglielmetti M, Godos J, Del Bo’ C, Nucci D, Meroni E, Landini L, Martini D, Sofi F. Effects of popular diets on anthropometric and cardiometabolic parameters: An umbrella review of meta-analyses of randomized controlled trials. Adv Nutr. 2020;11(4):815-833.
• 10. Ercan A, Arslan S. Günümüzdeki moda diyetlerin enerji ve besin ögeleri açısından değerlendirilmesi. Bes Diy Derg. 2013;41(1):50-57.
• 11. Anton SD, Hida A, Heekin K, Sowalsky K, Karabetian C, Mutchie H, Leeuwenburgh C, Manini TM, Barnett TE. Effects of popular diets without specific calorie targets on weight loss outcomes: Systematic review of findings from clinical trials. Nutrients. 2017;9(8):822.
• 12. Brehm BJ, Seeley RJ, Daniels SR, D’Alessio DA. A randomized trial comparing a very low carbohydrate diet and a calorierestricted low fat diet on body weight and cardiovascular risk factors in healthy women. J Clin Endocrinol Metab. 2003;88(4):1617-1623.
• 13. Hernández-Alonso P, Salas-Salvadó J, Ruiz-Canela M, Corella D, Estruch R, Fitó M, Arós F, Gómez-Gracia E, Fiol M, Lapetra J, Basora J, Serra-Majem L, Muñoz MÁ, Buil-Cosiales P, Saiz C, Bulló M. High dietary protein intake is associated with an increased body weight and total death risk. Clin Nutr. 2016;35(2):496-506.
• 14. Kosinski C, Jornayvaz FR. Effects of ketogenic diets on cardiovascular risk factors: Evidence from animal and human studies. Nutrients. 2017;9(5):517.
• 15. Ellenbroek JH, van Dijck L, Töns HA, Rabelink TJ, Carlotti F, Ballieux BE, de Koning EJ. Long-term ketogenic diet causes glucose intolerance and reduced β- and α-cell mass but no weight loss in mice. Am J Physiol Endocrinol Metab. 2014;306(5):E552-558.
• 16. Ahmadpour M, Omidvar N, Doustmohammadian A, Rahimiforoushani A, Shakibazadeh E. Children food and nutrition literacy - a new challenge in daily health and life, the new solution: Using intervention mapping model through a mixed methods protocol. J Med Life. 2020;13(2):175-182.
• 17. Taylor MK, Sullivan DK, Ellerbeck EF, Gajewski BJ, Gibbs HD. Nutrition literacy predicts adherence to healthy/unhealthy diet patterns in adults with a nutrition-related chronic condition. Public Health Nutr. 2019;22(12):2157-2169.
• 18. Monteiro M, Fontes T, Ferreira-Pêgo C. Nutrition literacy of portuguese adults-A pilot study. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(6):3177.
• 19. Cesur B, Koçoğlu G, Sümer H. Evaluation instrument of nutrition literacy on adults (EINLA) A validity and reliability study. Integr Food Nutr Metab. 2015;2(1):127-130.
• 20. Cesur B. Sivas il merkezi yetişkin nüfusta beslenme okuryazarlığı durumu ve yaşam kalitesi ile ilişkisi. Doktora Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, 2014.
• 21. National Heart, Lung and Blood Institute. Classification of overweight and obesity by BMI, waist circumference, and associated disease risks. (Accessed May 10, 2021, athttps:// www.nhlbi.nih.gov/health/educational/lose_wt/BMI/bmi_ dis)
• 22. Rahman MS, Karmaker H, Basar MA, Karim MR, Rana MM, Mamun A, Hasan F, Hossain MI, Kamruzzaman M, Wadood MA, Hossain MG. Body mass index of university students and gender differential: Survey in Rajshahi University, Bangladesh. South Asian Anthropologist. 2016;16(1):27-33.
• 23. Şanlıer N. Gençlerde biyokimyasal bulgular, antropometrik ölçümler, vücut bileşimi, beslenme ve fiziksel aktivite durumlarının değerlendirilmesi. GEFAD. 2005;25(3):47-73.
• 24. Gómez-Londoño CF, González-Correa CH. An anthropometric and physical condition assessment of university students attending a food assistance program in Colombia. Biosalud. 2018;17(1):9-18.
• 25. Öcalan D, Ceylantekin Y, Kunduracılar Z, Doğan T. Üniversite öğrencilerinde beden kütle indeksi, tükenmişlik düzeyi ve iyilik hâli arasındaki ilişkinin incelenmesi. Turk J Diab Obes. 2020;4(3):270-278.
• 26. Özenoğlu A, Yalnız T, Uzdil Z. Sağlık eğitiminin beslenme alışkanlıkları ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları üzerine etkisi. ACU Sağlık Bil Derg. 2018;9(3):234-242.
• 27. Davy SR, Benes BA, Driskell JA. Sex differences in dieting trends, eating habits, and nutrition beliefs of a group of midwestern college students. J Am Diet Assoc. 2006;106(10):1673-1677.
• 28. Kim MH, Kim Y, Chung J, Yeon JY. Fad diet status of male and female collegians. Korean J Food & Nutr. 2015;28(2):258- 268.
• 29. Cesur B, Sümer H. Nutrition literacy status of adults residing in Sivas province and its relationship with quality of life: A cross-sectional study from Turkey. IJMHS. 2018;8(1):1-9.
• 30. Michou M, Panagiotakos DB, Lionis C, Petelos E, Costarelli V. Health and nutrition literacy levels in Greek adults with chronic disease. Public Health Panorama. 2019;5(2-3):123- 329.
• 31. Bahramfard T, Omid Salehi S, Akbartabar Toori M, Pourmahmoudi A, Jowshan M, Parvin S, Khosravani Z, Malekzadeh J. Nutritional literacy status and its related factors in students of Yasuj University of Medical Sciences. Nutr Clín Diet Hosp. 2020;40(4):55-62.
• 32. Uzun R. Üniversite ögrencilerinde beslenme okuryazarlığı durumu ve obezite ile ilişisi. Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, 2019.
• 33. Alqahtani A, Aloraini M, Alsubaie A, Alateq A, Alsagabi B, Benajıba N. Comparison of lifestyle patterns and body weight management practices between normal weight and obese female university students (Riyadh - Saudi Arabia). Nor Afr J Food Nutr Res. 2017;1(1):11-18.
• 34. Vettori V, Lorini C, Milani C, Bonaccorsi G. Towards the implementation of a conceptual framework of food and nutrition literacy: Providing healthy eating for the population. Int J Environ Res Public Health. 2019;16(24):5041.