Rusya Tarih Ders Kitaplarında Türk-Osmanlı İmgesi

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 2, 225 - 258, 24.10.2015

Ahmet Şimşek Nigar Meherremova Cengiz

https://doi.org/10.17497/tuhed.185641

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada Rusya’da tarih ders kitaplarında Türk ve Osmanlı imajı incelenmiştir. Bunun için Rusya’da okutulan tarih ders kitaplarına web ortamında dijital olarak ulaşılmıştır. Çalışmada ortaöğretim 5-11. sınıf Rusya Tarihi ve Genel Tarih ders kitaplarına bakılmıştır. Bu çalışmada her sınıf düzeyi için sadece bir Rus Tarihi ve Genel Tarih ders kitabı incelenmiştir. Elde dilen veriler betimsel analiz yoluyla çözümlenmiştir. 

Rusya tarih ders kitaplarında Osmanlı devleti ve Türklerle ilgili pek çok bilgi vardır. Özellikle Balkan savaşları ile ilgili bilgiler çok fazladır. Aynı zamanda Türk ve Osmanlı tarihi ile ilgili çeşitli görseller, haritalar ve kaynaklar kullanılmıştır. Bu kitaplarda ayrıntılı bir şekilde Türk tarihinin bazı kısımları anlatılmıştır. Tarihsel kanıta dayalı anlatımından dolayı Rusya’daki tarih ders kitaplarındaki dil genel olarak nesnel bulunmuştur. Fakat bunun yanında Türkler ve Osmanlılarla ilgili bazen yanlış, abartılmış ve ötekileştirmeye yönelik bilgilere de rastlanmaktadır. Buna ek olarak bazı görsellerle yine öteki ve düşman imajı canlandırılmaya çalışıldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler: Tarih Eğitimi, Rus Ders Kitapları, Rus Tarih Eğitimi, Rus, Türk İmgesi

IMAGES of TURK-OTTOMAN in RUSSIAN HISTORY TEXTBOOKS

Abstract: In this study, the Ottoman and Turk’s images in the Russian history textbooks has been examined. For this purpose, the ebook versions of Russian history textbooks over the web has been used. Russian History and General History textbooks from 5 to 11^th grades in secondary education has been taken into consideration. The obtained data has been analyzed by descriptive analysis.

In Russian History textbooks there are lots of information on Turks and Ottoman Empire. Especially about the Balkan Wars. The textbooks contains a variety of images, maps, and historical resources related to Turkish and Ottoman History. Some parts of Turkish history is presented in details. Due to historical evidence based narration that being used Russian history textbooks are usually written in objective manner. However, they contains some incorrect, exaggerated or intended to otherize information about Turks and Ottomans. Also some textbook visuals has been observed to arouse the other and enemy image.

            Keywords: History Education, Russian Textbooks, Russian History, Russian, Turkish Image

Anahtar Kelimeler

Tarih Eğitimi, Rus Ders Kitapları, Rus Tarih Eğitimi, Rus, Türk İmgesi

Kaynakça

• Aizharkyn, A.K. (2012). Kırgızistan’daki ortaokul, lise tarih ders kitaplarında türkiye tarihinin okutulması. Uluslararası Sosyal Ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 2, (1):79-83.
• Aktaş, Ö. (2006). Cumhuriyet Devri Tarih Ders Kitaplarında Rusya İmgesi (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi) Kars: Kafkas Üniversitesi.
• Aleksashkina, L. (2012). Vseobşaya İstoriya 6 Klass ( Genel Tarih 6. Sınıf) Moskova: Mnemozina.
• Alibašić, A. (2007). Images of the Ottomans in history textbooks in Bosnia and Herzegovina (Bosna ve Hırvatistan tarih ders kitaplarında Osmanlı imajı), İslâm Araştırmaları Dergisi, XVII, 103-137
• Biricky, G. (2013). The Ottoman age in Southern Central Europe as represented in secondary school history textbooks in the Czeck Republic, Hungary, Polland and Slovakia, (Çek cumhuriyeti, Macaristan, Polonya ve Slovakya’da Ortaokul Tarih Ders Kitaplarında Güney Orta Avrupa’da Osmanlı Çağının Temsili) Journal of Educational Media, Memory, and Society, 5, (1): 108-129
• Bozkuş, Y.D. (2014). Ermeni tarih ders kitaplarında Türk imgesi. Yeni Türkiye, 60.
• Danilevskiy, İ. & Andreev, İ.L. (2012). İstoriya Rossii 6 klass (Rusya Tarihi 6. Sınıf) Moskova: Mnemozina.
• Danilov, A., Yurevich, B.M. & Kosulina, L. (2013). İstoriya Rosii XX-naçalo XXI veka (XX-XXI yüzyıl başlarında Rusya Tarihi) Moskova: Prosveşenie.
• Ersanlı Behar, B. (1995). Tarih öğretimi ve Türk Dünyası. Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları, (Haz. Salih Özbaran), Buca Sempozyumu 29 Eylül-1 Ekim 1994, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
• Kiselev, A. & Popov, V.P. (2013). Istoriya Rossii 7 Klass (Rusya Tarihi 7.Sınıf) Moskova: Drofa.
• Klimov Y, O., Zemlyanitsin, V.A & Noskov, V.V. (2013). Vseobşaya İstoriya 10 Klass (Genel Tarih 10.Sınıf) Moskova: Ventana Graf.
• Köstüklü, N. (2013). Kıbrıs Rum kesimi tarih ders kitaplarında “Türk” ve “Türkiye” imajı. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Kongresi.
• Lazukova, N. & Juravlyov, O.N. (2013). Rossii 8. Klass (Rusya Tarihi 8. Sınıf). Moskova: Ventana-Graf.
• Levandovski, A., Şetinov, Y.A. & Mironenko, S.V. (). İstoriya Rosii 11 Klass (Rusya Tarihi 11. Sınıf) Moskova: Prosveşenie.
• Noskov, V. & Andreevskaya. T.P. (). Vseobşaya İstoriya 7 Klass (Genel Tarih 7.Sınıf) Moskova: Ventana Graf .
• Özcan, B. (1990). Rus Donanmasının Sinop Baskını 30 Kasım 1893 (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Pavlenko, N., Andreev, İ. L. & Lyashenko, L. M. (2012). İstoriya Rossii S Dreneyşix Vremyon Do Kontsa XIX Veka 10klass (Rusya Tarihi: Kadim Zamanlardan XIX Yüzyılın Sonlarına 10.Sınıf) Moskova: Drofa.
• Pingel, F. (2003). Ders Kitaplarını Araştırma ve Düzeltme Rehberi, Çev. Nurettin Elhüseyni, İstanbul, Türkiye Ekonomik Ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları.
• Safran, M. & Ata, B. (1996). Barışçı tarih öğretimi üzerine çalışmalar; Türkiye’de tarih ders kitaplarında Yunanlılara ilişkin kullanılan dil ve Yunanlılara ilişkin öğrenci görüşleri. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, I, s.11-26.
• Soroko-Tsyupa, S. O. & Soroko-Tsyupa, A. O. (2011). Vseobşaya İstoriya Noveyşaya İstoriya 9. Klass (Genel Tarih Yeni Tarih 9. Sınıf), Moskova: Prosveşenie.
• Şimşek A. (2009). Osmanlı iktisat tarihi konularının öğretimine zihniyet temelli bir yaklaşım. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 16, (2).
• Şimşek, A. & Alaslan, F. (2013). Milliyetçi tarihten milli tarihe, çatışmacı eğitimden barışçı eğitime doğru türkiye’de tarih ders kitapları. Akademik Bakış Dergisi, 40.
• Tekin, N. (2011). Türkiye'deki ilköğretim ve ortaöğretim ders kitaplarında Rus imajı. Toplumsal Tarih, 216.
• Tepekaya, M. (2013). Osmanlı devleti’nin selanik vilayeti almanya ve fransa konsoloslarının öldürülmesi olayı (6 Mayıs 1876). Belleten, LXXVII, (280).
• Vedyuşkin, A.V. & Burin, S.N. (2008). Vseobşaya İstoriya -Novaya İstoriya Zarubejnıx Stran 8 Klass) (Genel Tarih-Yabancı Ülkelerin Yeni Tarihi 8. Sınıf) Moskova: Drofa.
• Yılmaz, S. (2008). Ermenistan cumhuriyeti’nde okutulan 10. Sınıf tarih ders kitabında türkler aleyhine ifadeler ve sözde Ermeni soykırımı. Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, (177).
• Web 1: “Встреча С Авторами Концепции Нового Учебника Истории” (Yeni Tarih Ders Kitabı Konseptinin Yazarları İle Görüş) Erişim Tarihi: 12 Mayıs 2015. http://kremlin.ru/events/president/news/20071.
• Zaglyadin, V. (2007). Vseobşaya İstoriya 11 Klass (Genel Tarih 11.Sınıf) Moskova: Russkoe Slovo.