WHAT HAS CHANGED in 100 YEARS? A COMPARISON of the NEW CITIZENSHIP KNOWLEDGE and TODAY’S CITIZENSHIP EDUCATION SCHOOLBOOK

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 2, 344 - 371, 20.10.2018

Zafer Kuş , Büşra Arık Büşra Nur Altunok Aykut İridağ

https://doi.org/10.17497/tuhed.430556

Cited By: 3

Öz

In the historical process, one of the most
important and most concrete tools used to achieve the goals of citizenship
lessons has been textbooks. When examined in the textbooks, information about
the political, cultural and thought world of that period can be reached. The
aim of this research is to compare the contents of the textbook which is the
book of Ottoman citizenship education course Yeni Malumat-ı Medeniye and
today's Citizenship education textbook. The research data were collected
through qualitative research methods through a document analysis. In the
analysis of the data, content analysis was used. In the study, word groups
reporting jurisdiction were used as an analysis unit. During the analysis of
the data, a document file was created and the statements contained in each book
were separately encoded into this file. As a result of the research, the Yeni
Malumat-i Medeniye, written in an ideological period, the Mesrutiyet Period,
contains elements belonging to the political environment and ideological
structure of the period; in both books examined, it has been determined that
the duties and responsibilities of the individual are given broadly, while the
duty and responsibility of the state is also briefly emphasized. Moreover, in
today's citizenship book, it has been seen that, depending on the rights
acquired over time, it also focuses on the rights of the individual and also on
active citizenship.

Anahtar Kelimeler

Yeni Malumat-I Medeniye, Citizenhip, Citizenship Education, Textbook

100 YILDA NE DEĞİŞTİ? YENİ MALUMAT-I MEDENİYE VE GÜNÜMÜZ VATANDAŞLIK EĞİTİMİ DERS KİTABININ KARŞILAŞTIRILMASI

Öz

Tarihi
süreç içerisinde vatandaşlık derslerinin hedeflerine ulaşılmasında kullanılan
en önemli ve en somut araçlardan biri ders kitapları olmuştur. Ders kitaplarına
bakılarak o dönemin siyasal, kültürel ve düşünce dünyası hakkında bilgilere
ulaşılabilmektedir. Bu araştırmanın amacı Osmanlı Devleti’nin son döneminde
vatandaşlık eğitimi ders kitabı olan Yeni Malumat-ı Medeniye ve günümüzde
4.sınıfta vatandaşlık ders kitabı olarak okutulan, İnsan Hakları, Yurttaşlık ve
Demokrasi ders kitabının incelenip, içeriklerinin karşılaştırılmasıdır.
Araştırma verileri nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yoluyla
toplanmıştır. Verilerin analizinde ise içerik analizi kullanılmıştır.
Araştırmada analiz birimi olarak yargı bildiren kelime grupları kullanılmıştır.
Verilerin analizi sırasında bir dokuman inceleme formu dosyası oluşturulmuş ve
bu dosyaya her bir kitapta yer alan ifadeler ayrı ayrı kodlanmıştır. Araştırma
sonucunda, ideolojik bir dönem olan Meşrutiyet Döneminde yazılan Yeni Malumat-ı
Medeniye ders kitabının, dönemin siyasi ortamına ve ideolojik yapısını ait
unsuları içerdiği; İncelenen her iki kitapta bireyin görev ve sorumluluklarına
geniş yer verilirken, devletin görev ve sorumluluğu üzerinde kısaca durulduğu
tespit edilmiştir. Ayrıca günümüz vatandaşlık kitabında ise Meşrutiyet
Döneminde günümüze elde edilen haklara bağlı olarak, bireyin haklarına ve aynı
zamanda aktif vatandaşlık üzerinde de durulduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Yeni Malumat-ı Medeniye, Vatandaşlık, Vatandaşlık Eğitimi, Ders Kitabı

Kaynakça

• Aybay, R. (1998). Teba-i Osmaniden T.C. yurttaşına geçişin neresindeyiz? A. Ünsal (Ed.), 75 yılda teba’dan yurttaş’a doğru içinde (s. 37-43). İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.,
• Bakır, K. (2008). “II. Meşrutiyet Doneminde Milli Seckincilik ve Eğitim: Emrullah Efendi Tuba Ağacı Nazariyesi”, Doğu Batı, Yıl: 11, Sayı: 45, 197-213.
• Doğan, N. (2011). Osmanlı'dan Cumhuriyete Ders Kitaplarında Devlet Kavramının İktidar Eğitim İlişkisi Açısından İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(4), 2084-2090.
• Çağlar, A. (1999) “75. Yılında Cumhuriyet’in İlköğretim Birikimi” 75 Yılda Eğitim, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, s.125-144
• Duman, D. ve Tuna, E. (2012). Meşrutiyet dönemi ilk vatandaşlik kitaplarindan biri olan “rehber-i ittihad”in içerik analizi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/4, Fall 2012, p. 1631-1648
• Fortna C. B. (2002). Mekteb-i Hümayun, Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminde İslam, devlet ve eğitim. İstanbul: İletişim.
• Haydar, A. ve Ziya, A. (2017) Yeni Malumat-I Medeniye. (M. İçen, Çev.) Dün, Bugün, Yarın yay. İstanbul.
• Marshall, T. H. (1965). Class, citizenship and social development. USA Newyork: Anchor Books.
• MEB. (2017). İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Programı ve Kılavuzu .
• Merriam, S. (1998). Qualitative research and case study applications in education. Revised and expanded from case study research in education. USA: JB Printing.
• Nalbant, F. (2014)“Türkiye’de Vatandaşlık Anlayışının Gelişimi”, III. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi Bildiriler Kitabı-I, Sakarya Üniversitesi Basımevi, Sakarya, 15-18 Mayıs 2014, (s.79-94).
• Şimşek, A. ve Satan, A. (2011). Millî tarihin inşası. İstanbul: Tarihçi Kitabevi.
• Uzun, T . (2015). Osmanli Döneminde Türk Milliyetçiliği Ideolojisinin Kaynaklari. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (28), Retrieved from http://dergipark.gov.tr/dpusbe/issue/4770/65642
• Üstel, F. (2009). “Makbul Vatandaş”ın Peşinde, . Meşrutiyet’ten Bugüne Vatandaşlık Eğitimi. 4. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul
• Yıldırım, T. (2014). Meşrutiyetten günümüze tarih ders kitaplarında Türk kimliğinin inşası. Yayımlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Yıldırım, T., & Şimşek, A. (2017). Erken Cumhuriyet Döneminde “Biz” İn İnşası: Tarih Ders Kitapları Üzerine Bir Değerlendirme. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(1).
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (8. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zabun, B. (Ed.). (2017). İnsan Haklari, Yurttaşlik Ve Demokrasi ders kitabı. Ankara. MEB Devlet kitapları yay..
• Yıldırım, T. (2016). Tarih ders kitaplarında kimlik söylemi. İstanbul: Yeni İnsan.
• Ünsal, A. (1998). 75 Yılda tebaa’dan yurttaş’a doğru. İstanbul: Tarih Vakfı.
• Toprak, Z. (1988). 80. yıldönümünde ‘hürriyetin İlanı’ (1908) ve Rehber-i İttihad. Toplum ve Bilim, S. 42, s. 157-173.
• Şimşek, A., Alaslan, F. (2014). Milliyetçi tarihten milli tarihe, çatışmacı eğitimden barışçı eğitime doğru Türkiye’de tarih ders kitapları. Akademik Bakış Dergisi, 40, s. 172-190.
• Sakaoğlu, N. (1995). İlkokul tarih programları ve ders kitapları. S. Özbaran (Edt.), Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları (s. 135-144). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt.
• Polat, E. G. (2011). Osmanlıdan günümüze vatandaşlık anlayışı. Ankara Barosu Dergisi, (3), s. 128-157.
• Kayaalp, F. (2015). İdeoloji vatandaşlık ilişkisi bağlamında 1923 - 1950 Türkiye’sinde sosyal bilgiler kapsamındaki ders kitaplarının incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• İçen, M. (2017). Osmanlı vatandaşlık eğitimi ders kitabı: Yeni malumat-ı medeniye (Ahmet Ziya- Ali Haydar). İstanbul: DBY.
• Gürses. F. (2010). Türkiye’de ders kitaplarında yurttaşlık: Cumhuriyetin kuruluş yıllarından bugüne kavramsal dönüşüm (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Gözübüyük, S. (2002). Türk anayasaları. Ankara: Turhan.
• Alaca, E. (2017). Cumhuriyet dönemi ilkokul tarih ders kitapları üzerine bir değerlendirme. Journal of Turkish Studies, 12 (28), s. 25-40.
• Aslan, E. (2010). Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk ders kitapları. Eğitim ve Bilim, 35(158), s. 215-231.
• Aslan, E. (2012). İmparatorluktan cumhuriyete geçiş sürecinde ortaöğretim tarih programlarında değişim. Journal of Turkish Studies, 7 (2), s. 99-128.
• Boykoy, S. (2011). Türkiye’de 1939-1945 yıllarında tarih öğretim programları ve tarih ders kitaplarının incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (21/2), s. 157-181.
• Civan, M. (2007). Tek parti dönemi ilköğretim vatandaşlık bilgisi ders kitaplarında vatandaş modeli (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Çapa, M. (2009). Ders kitapları (1920-1938). Cumhuriyet Dönemi Türk Kültürü: Atatürk Dönemi (1920-1938), C. II, Ankara, 2009, s. 685-692.
• Çeçen, A. (2007). Türkiye Cumhuriyeti ulus devleti, ulusal Türkiye dizisi: 5. Ankara: Fark.