POLİTİK SINIRLAR VE ARKEOLOJİ KURA-ARAS KÜLTÜREL KOMPLEKSİ VE IĞDIR ÜNİVERSİTESİ ARKEOLOJİ BÖLÜMÜ ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Sayı: 1, 9 - 19, 30.12.2019

Mehmet Işıklı

Öz

Ülkelerin sınır topraklarında görülen kültürel öğelerin özellikleri ve tarihsel gelişimi son yıllarda ön plana
çıkan Sınır Toprakları Arkeolojisi/Borderland Archaeology kavram başlığı altında incelenmektedir. Sınır
yerleşimleri kültürel ilişkilerin birebir yansımalarının en iyi gözlendiği noktalardır. Tabii bu noktada sınır
denilen kavramın da doğru tanımlanması gerekmektedir. Çinkü M.Ö. 4. binyılın ortalarından itibaren
Güney Kafkasya’dan başlayıp Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesi’ni de kapsayacak biçimde güneyde
Doğu Akdeniz kıyılarına değin yayılan Kura-Aras/Karaz kültürü gibi kimi kültürler politik ve idari sınırları
aşan özellikler sergileyebilir. Türkiye’nin kuzeydoğu uç noktasında ve Güney Kafkasya ülkeleri ile İran
gibi köklü bir kültürel geçmişe sahip ülkelerin sınırlarında yer alan özellikli konumu ışığında Iğdır ili;
bu kültürel ilişkilerin gözlenebileceği, etnik, dinsel, tarihi ve kültürel açıdan akademik çalışma imkânı da
sunan oldukça zengin bir bölgedir. Kültürel ilişkilerin tarihsel süreç içerisindeki gelişimlerinin tespit edilmesi,
özelliklerinin ortaya konması öncelikle araştırma merkezleri, enstitüler, bilimsel kurum ve kuruluşlar
ile akademisyenlerin etkili ve ortak çalışması ile gerçekleştirilebilir. Bu noktada bir sınır kenti üniversitesi
olarak Iğdır Üniversitesi, arkeoloji özelinde, kurum, kuruluş ve akademisyenleri ile bölgeler ve ülkeler
arası ilişkilerde öncü bir görev üstlenebilecek bir potansiyele sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Iğdır, Transkafkasya, Sınır, Kültür, Kura-Aras (Karaz)

Kaynakça

• Allen1942 Allen, W.E.D., “The Caucasian Borderland”, The Geographical Journal, 99, 225-237. Comrie 2008 Comrie, B., “Linguistic Diversity in the Caucasus”, Annual Review of Anthropology, 37, 131-143. Işıklı 2011 Işıklı, M., Doğu Anadolu Erken Transkafkasya Kültürü: Çok Bileşenli Gelişkin Bir Kültürün Analizi, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul. Khatchadourian 2008 Khatchadourian, L., “Making Nations from the Ground Up:Traditions of Classical Archaeology in the South Caucasus”,AJA, 112, 247-278. Kohl 1998 Kohl, P. L., “Nationalism and Archaeology: On the Constructions of Nations and the Reconstructions of the Remote Past”, Annual Review of Anthropology, 27, 223-246. Kohl 2007 PKohl, .L., The Making of Bronze Age Eurasia. Cambridge: Cambridge University Press. Lamar-Thomson 1981 Lamar, H. - Thomson, I., The Frontier in History (Eds. H. Lamar and I. Thomson) New Haven, Yale University Press. Lightfoot-Martinez 1995 Lightfoot, K. G. -Martinez, A., “Frontiers and Boundaries in Archaeological Perspective,” Annual Review of Anthropology, 24, 471-492. Marro 2011 Marro, C., “The Bronze Ages in Eastern Anatolia,’’ in The Oxford Handbook of Ancient Anatolia, edited by S. R. Steadman and G. McMahon, 290-312. Oxford. Palumbi 2008 Palumbi, G., “The Red and Black: Social and Cultural Interaction between the Upper Euphrates and Southern Caucasus Caucasus Communities in the Fourth and Third Millennium BC,” in Studi di Preistoria Orientale, Vol. 2, Sapienza Università di Roma. Sagona 1984 Sagona, A., The Transcaucasian Region in the Early Bronze Age. BAR International Series 214. Oxford. Özdoğan 2006 Özdoğan, M., Arkeolojinin Politikası ve Politik Bir Araç Olarak Arkeoloji, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul. Özdoğan 2011 Özdoğan, M., 50 Soruda Arkeoloji, Bilim ve Gelecek Yayınları, İstanbul. Parker 2006 Parker, B. J., “Toward An Understanding of Borderland Processes”, American Antiquity, 71/1, 77–100. Rodseth-Parker 2005 Rodseth, L. -Parker, B. J., “Introduction: Theoretical Considerations in the Study of Frontiers in Untaming the Frontier in Antropologhy”, Archaeology and History (Eds. B.J. Parker and L. Rodseth), The University of Arizona, Tucson, 3-22.