Investigation of Preschool Children's Knowledge on Basic Concepts of Astronomy

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 2, 85 - 97, 30.12.2019

Ümit İzgi Onbaşılı Gamze Siper Kabadayı

Öz

In
this study, it is aimed to examine the knowledge about basic concepts of
astronomy that preschool children are eager to learn with great interest. The
data obtained from the questions about the basic concepts of astronomy were
structured in accordance with the qualitative research design. The research
data were obtained through semi-structured interviews with 24 children of five
years of age. Children attend two different kindergartens. In the light of the
results obtained in the study, suggestions were made to preschool teachers,
families and academicians working in this field. When the data analyzed ıt’s
seen that preschool children have scientific or unscientific knowledge from
their previous experiences. 

Anahtar Kelimeler

Pre-school, science education, astronomy, concept

Okul Öncesi Dönemde Çocukların Astronomi Konusunda Temel Kavramlarla İlgili Bilgilerinin İncelenmesi

Öz

Çocuklar doğduklarından itibaren
etraftaki olayları, dünyayı ve çevreyi büyük bir dikkatle inceleyerek adeta bir
sünger gibi bilgi çekmektedir. Bu süreçte her şeyi öğrenme merakı ile dolu olan
çocuk eğitim merdiveninin ilk basamağı olan okul öncesi dönemde bu merak ve
hayal gücünü kullanarak bilimin temeli olan kavramları kendi dünyasında şekillendirmektedir.
Çocuğun çevresi kavram oluşturmasını ve onları geliştirmesini büyük ölçüde
etkilemektedir. Bu bağlamda özellikle okul öncesi dönemdeki fen eğitimi,
çocukların çevrelerinde meydana gelen doğa olaylarıyla ilgili mantıklı
çıkarımlar yapabilmelerine, karşılaşacakları problemlerde bilimsel süreç
becerilerini kullanabilmelerine katkı sağlamaktadır ve bu nedenle fen eğitimi
çocukların gelişimi için oldukça önemli bir yere sahiptir (Türk, 2018, s.545). Okul
öncesi dönemde öğretmenlerin, çocukların fen ile ilgili sahip oldukları yanlış
bilgileri, düşünceleri özellikle dikkate alıp etkinlikler düzenlenmesi gerekmektedir.
Çünkü erken yaşlarda yanlış öğrenilen kavramlar, ilerleyen yıllarda kavram
yanılgılarının oluşmasına ve kemikleşmesine zemin hazırlayabilir (Çakır ve
Uludağ, 2019). Bu bağlamda, okul öncesi dönemde fen konularıyla ilgili temel
kavramların nasıl ele alınacağı, ne tür etkinlikler düzenlenerek kavram
öğretimi gerçekleştirileceği de önem kazanmaktadır. Okul öncesi dönemde fen
öğretimi kapsamında özellikle “astronomi” ile ilgili daha sınırlı çalışma
yapıldığı görülmektedir. Astronomi konusu içinde yer alan kavramların özellikle
soyut olması nedeniyle okul öncesi dönemde çocuklara daha somutlaştırılarak
anlatılması, etkinlikler düzenlenmesi gerekmektedir. Buradan hareketle, bu çalışmada
okul öncesi dönemdeki çocukların büyük bir ilgiyle öğrenmeye hevesli oldukları astronomi
konusunda temel kavramlarla ilgili bilgilerinin incelenmesi hedeflenmiştir. Çalışmada
astronomi konusunda temel kavramlarla ilgili sorular nitel araştırma
yaklaşımına uygun olarak yarı yapılandırılmış görüşme yoluyla, iki farklı
anaokuluna devam eden, beş yaş grubundaki 24 çocukla görüşülerek elde
edilmiştir. Çalışmada elde edilen sonuçların ışığında okul öncesi
öğretmenlerine, ailelere ve bu alanda çalışan akademisyenlere önerilerde
bulunulmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi, fen öğretimi, astronomi, kavram

Kaynakça

• Aksan, Z., & Çelikler, D. (2017). Okul öncesi çocuklara astronomi eğitimi: Uzay ve gezegenler. Kafkas Universitesi. Sosyal Bilimler Enstitu, (20), 347-359.
• Alisinanoğlu, F., Özbey, S. & Kahveci, G. (2015). Okul öncesinde fen eğitimi. (3. Baskı), Pegem Akademi, Ankara.
• Ayvacı, H. Ş., Devecioğlu, Y. & Yiğit, N. (2002). Okul öncesi öğretmenlerinin fen ve doğa etkinliklerindeki yeterliliklerinin belirlenmesi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Ankara.
• Bektaşlı, B. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının astronomi hakkındaki kavram yanılgılarının tespiti için astronomi kavram testinin geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 38(168), 362-372.
• Bilaloğlu, R. G. (2014). Okul öncesi dönemde fen eğitimi ve etkinlik örnekleri. Y. Aktaş Arnas (Ed.). Okul Öncesi Eğitiminde Matematik ve Fen Etkinlikleri içinde (2. Baskı). Ankara: Vize Yayıncılık.
• Bretones, P. S., & Neto, J. M. (2011). An analysis of papers on astronomy education in proceedings of ıau meetings from 1988 to 2006. Astronomy Education Review, 10(1). https://access.portico.org/Portico/#!journalAUSimpleView/tab=PDF?cs=ISSN_15391515?ct=E-Journal%20Content?auId=ark:/27927/pgg3ztf8766 18.11.2019 tarihinde ulaşılmıştır.
• Brewer, W. F. (2008). Naive theories of observational astronomy: Review, analysis, and theoretical implications. In S. Vosniadou (Ed.), International handbook of research on conceptual change (pp. 183-232). New York, NY: Routledge
• Creswell, J. W., & Clark, V. L. P. (2007). Designing and conducting mixed methods research, Sage.
• Çakır, Ç. Ş., & Uludag, G. (2019). Okul öncesi dönemdeki çocukların “Işık” kavramına ilişkin bilgilerinin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 52(1), 163-189.
• Çetin, T., Yavuz, S., Tokgöz, B., & Güven, G. (2012). Okul öncesi dönemdeki çocuklara (60-72 ay) uzay kavramlarının öğretimi. Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty (GUJGEF), 32(3), 715-731.
• Dede, C. (2010). “Comparing frameworks for 21st century skills”. (In J. Bellanca & R. Brandt, Eds), 21st Century Skills Bloomington, IN: Solution Tree Pres. (pp.51-76). https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=aGYXBwAAQBAJ&oi=fnd&pg=PT79&dq=Dede,+C.+(2010).+Comparing+Frameworks+for+21st+Century+Skills.+In+J.+Bellanca+%26+R.+Brandt,+Eds,+21st+Century+Skills,+pp.5176.+Bloomington,+IN:+Solution+Tree+Pres.&ots=wbi0BW8S4K&sig=5IoIgYD2EYDWcDixAV5MBPkPvoo&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false adresinden 01.10.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Emrahoğlu, N., & Öztürk, A. (2009). Fen bilgisi öğretmen adaylarının astronomi kavramlarını anlama seviyelerinin ve kavram yanılgılarının incelenmesi üzerine boylamsal bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 165-180.
• Eshach, H., & Fried, M. N. (2005). Should science be taught in early childhood? Journal of science education and technology, 14(3), 315-336.
• Kaptan, F. (1999). Fen bilgisi öğretimi. İstanbul,: MEB Öğretmen Kitapları Dizisi, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Malatyalı, E. & Yılmaz, K. (2010). Yapılandırmacı öğrenme sürecinde kavramlar ve önemi: Kavramların pedagojik açıdan incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(14), 320-332.
• Türk, C. (2018). Astronomi konularının öğretimi bağlamında okul öncesi öğretmenleri. Journal of Theoretical Educational Science / Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 11(3), 544-561.
• Uludağ, G., Güneş, G., Tuğrul, B., Erkan, N. S., & Tokuç, H. (2014). Small astronomers. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116, 3060-3066.
• Uyanık Balat, G. & Arslan Çiftçi, H. (2017). “Okul öncesi dönemde fen eğitimi”. (Ed. B. Akman, G. Uyanık Balat, T. Güler), Okul Öncesi Dönemde Fen Eğitimi, (Genişletilmiş 5. Baskı) içinde (s. 1-22), Anı Yayıncılık, Ankara.
• Uyanık Balat, G. & Önkol, F. L. (2017). “Okul öncesi dönemde fen eğitimi öğretim yöntemleri”. (Ed. B. Akman, G. Uyanık Balat, T. Güler), Okul Öncesi Dönemde Fen Eğitimi, (Genişletilmiş 5. Baskı) içinde (s. 99-135), Anı Yayıncılık, Ankara.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.