Özel Eğitim Bölümü Lisans Programının Birleştirilmesine Yönelik Özel Eğitim Öğretmenlerinin Görüşlerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 36 - 50, 30.06.2021

Gözdenur Aydın Şener Şentürk

https://doi.org/10.52797/tujped.829099

Cited By: 4

Öz

Bu araştırmanın amacı, özel eğitim öğretmenlerinin mezun oldukları eski lisans programlarının eksiklerinin neler olduğu yönündeki görüşlerinin belirlenmesi ve bu görüşler üzerinden 2016-2017 Özel Eğitim Öğretmenliği Lisans Programının neleri karşılayıp karşılamadığının saptanmasıdır. Nitel araştırma yöntemi ile gerçekleştirilen çalışmanın veri analizi içerik analizi ile gerçekleştirilmiştir. Geçerlik ve güvenirliğin sağlanması için katılımcı teyidine başvurulmuş ve katılımcı görüşlerine araştırmada doğrudan yer verilmiştir. Araştırmanın katılımcı kitlesi farklı üniversitelerden mezun ve Türkiye’nin farklı bölgelerinde görev yapmakta olan 53 özel eğitim öğretmeninden oluşmaktadır. Araştırmaya katılan öğretmenlerin %67’si resmî kurumlarda, %33’ü özel kurumlarda çalışmaktadır. Katılımcıların %45’i zihin engelliler öğretmenliği, %51’i işitme engelliler öğretmenliği, %4’ü görme engelliler öğretmenliği mezunudur. Yarı yapılandırılmış görüşme formunun kullanıldığı araştırmada veriler, belirli temalar altında gruplandırılarak yorumlanmıştır. Araştırma bulgularına göre eski lisans programlarının niteliğine yönelik uygulama derslerinin verimsiz olması; müfredatın, akademik kadronun yetersizliği ve niteliksizliği; programın mesleki becerileri karşılayamaması gibi sonuçlara ulaşılmıştır. İncelenen 2016-2017 Özel Eğitim Lisans Programı ve alınan öğretmen görüşleri neticesinde birleştirilen programın teoride ihtiyacı karşılayacağı görüşüne varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Özel eğitim, öğretmen yetiştirme programı, öğretmen görüşü

Destekleyen Kurum

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ

Teşekkür

Katkılarından ve sağladığı danışmanlık hizmetinden dolayı hocam Dr. Öğrt. Üyesi Şener ŞENTÜRK'e teşekkür ederim.

Special Education Teachers' Views On The Unification Of The Special Education Department Undergraduate Program

Öz

The aim of this study is to determine the opinions of special education teachers about the deficiencies of the former undergraduate programs they graduated from, and also to determine what the 2016-2017 Special Education Teaching Undergraduate Program meets or not through these opinions. The data analysis of the study, which was carried out with the qualitative research method, was carried out with content analysis. In order to ensure validity and reliability, participant confirmation was used and participant views were directly included in the study. The audience in the research consists of 53 teachers who graduated from different universities and working in different regions of Turkey. 67% of the teachers participating in the research work in public institutions and 33% in private institutions. 45% of the participants were graduates of teachers for the mentally handicapped, 51% of teachers for the hearing impaired, and 4% of teachers for the visually impaired. In the study in which the semi-structured interview form was used, the data were grouped under certain themes and interpreted. According to the research findings, the application courses for the quality of the old undergraduate programs are inefficient; inadequacy of the curriculum and academic staff and It was concluded that the program could not meet the professional skills. As a result of the examined 2016-2017 Special Education Undergraduate Program and the teachers' opinions, it was concluded that the combined program would meet the need in theory.

Anahtar Kelimeler

Special education, teacher training program, teacher opnion

Kaynakça

• Akçamete, G. (1998). Türkiye’de özel eğitim. İçinde Süleyman E. (Ed.), Özel eğitim (197-207). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Alptekin, S. ve Vural, M. (2014). Zihin engelliler öğretmenliği adaylarının uygulamada karşılaştığı problemlere ilişkin görüş ve önerileri. International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(2), 127-139.
• Altunya, N. (2006). Gazi Eğitim Enstitüsü: Gazi Orta Öğretmen Okulu ve Eğitim Enstitüsü (1926-1980). Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Ataman, A. (2005). Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitim: özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Aygören F. ve Er, K. O. (2018). Eğitimde program değerlendirme sınıflamalar-modeller. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Aytaç, A. (2010). Öğretmenlik uygulaması dersi kapsamında uygulama öğretim elemanlığının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Burdur.
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
• Bayrakdar, U., Vural Batık M. ve Barut, Y. (2016). Özel eğitim öğretmen adaylarının öğretmen öz yeterlik düzeyleri ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 133-149.
• Büyükalan Filiz, S., Çelik Şahin A., Tufan, S. ve Karaahmetoğlu, B. (2018). Özel eğitim öğretmenliği lisans programlarının birleştirilmesine ilişkin öğretim üyelerinin görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(3), 763-775.
• Büyüköztürk Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz Ş. ve Demirel F. (2019). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Çitil, M., Karakoç, T. ve Küçüközyiğit, M. S. (2018). Özel eğitim lisans dersinin öğretmen adaylarının bilgi düzeylerine ve engellilere yönelik tutumlarına etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2), 815-833
• Dedeoğlu, S., Durali, S. ve Kış, A. T. (2004). Özel eğitim bölümü zihin engelliler öğretmenliği ana bilim dalı 3-4. sınıf öğrencileri ve mezunlarının kendi bölüm programları, öğretmen yetiştirme ve eğitim fakülteleri ile ilgili düşünce ve önerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5 (1), 47-55.
• Erdem, A.R. (2012). Öğretmen yetiştirme programlarındaki alan ve alan eğitimi derslerinin yeniden düzenlenmesi gerekliliği. Pamukkale University Journal of Education, 1(31).
• Ergenekon, Y., Özen, A. ve Batu, E. S. (2008). Zihin engelliler öğretmenliği adaylarının öğretmenlik uygulamasına ilişkin görüş ve önerilerinin değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 8(3), 857-891.
• Ergül, C., Baydık, B. ve Demir, Ş. (2013). Özel eğitim öğretmen adaylarının ve öğretmenlerinin zihin engelliler öğretmenliği lisans programı yeterliklerine ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(1), 499- 522.
• Görgen, İ., Çokçalışkan, H., Korkut, Ü. (2012). Öğretmenlik uygulaması dersinin öğretmen adayları, uygulama öğretmenleri ve uygulama öğretim üyeleri açısından işlevselliği. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (28), 56-73.
• Gürgür, H. (2013). İşitme engelliler öğretmenliği programında öğretmen eğitimcisi olarak yetişme sürecine eleştirel bakış: Öz değerlendirme araştırılması. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi-Journal of Qualitative Researchin Education, 1(1), 62-87.
• Karasu, N. Aykut, Ç., Yılmaz, B., (2014). Zihin engellilerin eğitimi anabilim dalı öğretmen yetiştirme programı üzerine öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(4), 129-142.
• Kaya, E. (2013). Özel eğitim kurumlarında görev yapan meslek dersi öğretmenlerinin yeterlilikleri: Özel eğitim uygulama merkezi, iş uygulama merkezi, mesleki eğitim merkezi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kirk, S., Gallagher, J. ve Coleman, M. R. (2017). Özel gereksinimli çocukların eğitimi. (Çev. Ed. Rakap, S. ve Kalkan, S.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• MEB (2018). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. 25 Mayıs 2020 tarihinde https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_07/09101900_ozel_egitim_hizmetleri_yonetmeligi_07072018.pdf adresinden erişilmiştir.
• MEB (2018a). Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim. 25 Mayıs 2020 tarihinde http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_09/30102730_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2018_2019.pdf. adresinden erişilmiştir.
• MEB (2020, 2020a). 25 Mayıs 2020 tarihinde https://orgm.meb.gov.tr/. adresinden erişilmiştir.
• Öğülmüş, K. (2014). Alan mezunu ve alan dışı lisans programlarından mezun özel eğitim öğretmenlerinin mesleki yeterliklerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Öksüz, Y., Coşkun, K. (2012). Öğretmenlik uygulaması I-II derslerinin zihin engelliler öğretmen adaylarının öz-yeterlilik algılamaları üzerindeki etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 131-155.
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Özsoy, Y., Özyürek, M., ve Eripek S. (1989). Özel eğitime muhtaç çocuklar. Ankara: Karatepe Yayınları. Özyürek, M. (2008). Nitelikli öğretmen yetiştirmede sorunlar ve çözümler: Özel eğitim örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 189-226.
• Özyürek, M. (2019). Özel eğitime muhtaç çocuklar ve eğitimleri. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 16 (1), 17-26. DOI: 10.1501/Egifak_0000000949
• Sezgin, O. (2013). Eğitimde psikolojik açıdan normale duyulan ihtiyaç, normalin ölçüsü ve çeşitleri. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 3(2), 241- 258.
• Tursun, A. (2019). 540 saatlik özel eğitim sertifika programıyla alan değiştiren sınıf öğretmenlerinin özel eğitimde yeterlikleri hakkındaki görüşlerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Ulay, G. (2018). Özel eğitim öğretmenliği lisans programının zihin engelliler öğretmenliği yeterlikleri açısından incelenmesi: Sakarya ili örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Üniversitesi, Sakarya.
• Ünsal, H. (2001). Eğitim ve fen-edebiyat fakültelerinde uygulanmakta olan yeni öğretmen yetiştirme modelinin fakülte ve bölüm değişkenlerine göre incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Varış, F. (1987). Eğitim bilimine giriş. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları. Yıldırım, A., Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.