Fen Bilgisi Öğretmenlerinin Ölçme ve Değerlendirme İnançlarının ve Uygulamalarının Fen Bilimleri Öğretim Programıyla Uyumu

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 44 - 63, 30.06.2022

Feyza Öztürk Çetinkaya , Yavuz Saka

https://doi.org/10.52797/tujped.1118730

Öz

Mevcut Fen Bilimleri Öğretim Programı’nın amacı fen okuryazarı bireyler yetiştirmek şeklindedir. Fen okuryazarı bireyler, fen alan bilgilerinin yanı sıra bilimin doğası ve bilimsel süreçler konusunda bilgi sahibi olan, üst düzey düşünme becerileri ve fen dersi kapsamında elde ettiği bilgi ve becerileri günlük hayatında karşılaşacakları problemlerin belirlenmesinde ve çözümünde kullanabilecek bilişsel, duyuşsal ve psikomotor becerilere sahip bireyler olarak ifade edilmektedir. Öğretim programında ifade edilen kazanımların başarı düzeylerini değerlendirmek için ön görülen ölçme değerlendirme yaklaşımı, kazanım odaklı, sonucun yanı sıra süreci kapsayan ve bireysel ihtiyaçları karşılayacak geri bildirim esasına dayanan, alternatif ve çoklu yöntemleri ön görmektedir. Ulusal ve uluslararası rekabetin yansımasının açıkça hissedildiği günümüz sınıflarında fen bilgisi öğretmenlerinin kullandıkları ölçme yöntemlerinin programda hedeflenen kazanımlarla ilişkili bir biçimde olduğuna dair inancı önemli bir çalışma alanı olarak değerlendirilebilir. Fenomenoloji yöntemi kullanılarak, çoklu durum deseni kapsamında, bu çalışma Batı Karadeniz Bölgesinde bulunan bir devlet ortaokulunda görev yapan ve demografik özellikleri bakımından farklılık gösteren üç fen bilimleri öğretmeni ile yürütülmüştür. Yapılandırılmış ve yarı yapılandırılmış görüşmelerin yanı sıra, gözlem ve öğretmenlerin dersleri esnasında kullandıkları materyallerin doküman olarak incelenmesi ile toplanan veriler, betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, katılımcı öğretmenlerin ölçme ve değerlendirmeye dair inançlarının kullandıkları yöntemlerle uygun olmadığını ve kullandıkları ölçme ve değerlendirme yaklaşımları ile fen bilimleri öğretim programında ifade edilen kazanımları ve fen okuryazarlığı geliştirme süreçlerini sınırlı düzeyde değerlendirebilecekleri sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

fen bilimleri öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme uygulamaları, fen bilimleri öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme inançları, fen okuryazarlığı

Alignment of Measurement and Evaluation Beliefs and Practices of Science Teachers with the National Science Curriculum

Öz

The purpose of existing science education curriculum is to promote scientific inquiry-through inquiry-based instructional practices. Scientific literacy is included foundational content knowledge, knowledge of nature of science and ability to use this set of knowledge in daily-life through defining and solving a problem. In order to assess the effectiveness of science teaching and learning, measurement and evaluation process should capture the individual differences and different levels of learning through multiple and alternative measurement practices with effective feedback provided with teachers and students. In this regard, science teachers’ measurement and evaluation practices are significant facet to understand if the classroom practices that they use promote the scientific literacy and objectives outlined by the benchmarks. The purpose of this research was to understand science teachers’ beliefs about assessment as well as their assessment practices if they are aligned with national science curriculum. Phenomenological research methodology was informed the multiple case studies in this research to understand 3 public school science teachers’ beliefs about assessment and their assessment practices during. The data were collected through structured and semi-structured interviews, classroom observations and documents related to measurement and evaluation processes of these teachers used in their classroom. As a result of the research, it was concluded that the beliefs of the participant teachers about measurement and evaluation were not appropriate with the methods they used and that they could evaluate the gains expressed in the science curriculum and also the processes of science literacy development to a limited level.

Anahtar Kelimeler

science teachers’ beliefs about measurement and evaluation, science teachers’ measurement and evaluation practices, scientific literacy

Kaynakça

• Anıl, D. ve Acar, M. (2008). Sınıf öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme sürecinde karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 44-61.
• Baki, A. ve Birgin, O. (2002). Matematik eğitiminde alternatif bir değerlendirme olarak bireysel gelişim dosyası uygulaması. V.Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi Bildiri Kitabı, II, 913-920. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• Bardak, Ş. ve Karamustafaoğlu, O. (2016). Investigation about using strategies, methods and techniques of science teachers based on pedagogical content knowledge. Amasya Education Journal, 5(2), 567-605.
• Bogdan, C. R. and Biklen, K. S. (1998). Qualitativ research for education. An introduction to theory and methods. Third Edition. Ally & Bacon, Needham Heights, MA.
• Büyüktokatlı, N. Bayraktar, Ş. (2014). Fen Eğitiminde Alternatif Ölçme Değerlendirme Uygulamaları. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 4(1), 103-126.
• Büyüköztürk Ş, Kılıç Çakmak E, Akgün Ö.E, Karadeniz Ş ve Demirel F (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (21.baskı). Pegem Akademi, Ankara.
• Crotty, M. (1998). The foundations of social research: Meaning and perspective in the research process. Sage, London. Çepni, S. (2012). Kuramdan uygulamaya fen ve teknoloji öğretimi. Pegem Akademi, (1-32).
• Demirkan, Ö. ve Saraçoğlu, G. (2016). Anadolu Lisesi Öğretmenlerinin Derslerde Kullandıkları Öğretim Yöntem ve Tekniklerine İlişkin Görüşleri. The Journal of International Lingual, Social and Educational Sciences, 2(1), 1-11.
• Kaptan, F. & Korkmaz, H. (2001). Fen eğitiminde probleme dayalı öğrenme yaklaşımı. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 185-188.
• Kolomuç, A. (2016). 11.Sınıf Öğrencilerinin Kimya Dersi Başarılarının Geleneksel ve Alternatif Ölçme Değerlendirme Açısından Karşılaştırılması. Turkish Journal of Educational Studies 3(1), 23-42.
• Luft, J. and Roehrig, G. (2007). Capturing Science Teachers' Epistemological Beliefs: The Development of the Teacher Beliefs Interview, ResearchGate.
• Okur, M. (2008). 4. ve 5. sınıf öğretmenlerinin fen ve teknoloji dersinde kullanılan alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Orhan, A. T. (2007). Fen eğitiminde alternatif ölçme ve değerlendirme yöntemlerinin ilköğretim öğretmen adayı, öğretmen ve öğrenci boyutu dikkate alınarak incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Özyurt, Y. (2020). Anahtar fen kavramlarının tanılanması ve fen öğretim programları ile ulusal ders kitaplarının bu kavramlar bağlamında incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• MEB. (2019). TIMSS nedir? < http://timss.meb.gov.tr/www/timss-nedir/icerik/4> internet 19.05.2022 tarihinde erişilmiştir.
• MEB. (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6,7 ve 8. Sınıflar). Ankara.
• Sağlam-Arslan, A., Devecioğlu-Kaymakçı, Y., & Arslan, S. (2009). Alternatif ölçme değerlendirme tekniklerinde karşılaşılan problemler: Fen ve teknoloji öğretmenleri örneği. On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 1-12.
• Silverman, D. (2006). Interpreting qualitative data. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Söğüt, S., Genç, M., Arslan, H. Ö. ve Akıllı, M. (2022). Sosyobilimsel Konular Hakkında Sınıf Söylemi Üzerine Sistematik Derleme Çalışması. e- Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9, 416-431. doi: 10.30900/kafkasegt.957280
• Strauss, A. ve Corbin, J. (1998). Basics of Qualitative Research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Yıldırım, B. (2015). Türkiye’deki Orta Öğretim Giriş Sınavları (OKS, SBS, TEOG) İle TIMSS Sınav Sorularının (Biyoloji) Öğrenci Başarıları Düzeyinde Karşılaştırılması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Yin, R. (2003). Case Study Research: Design And Methods 3rd Edition. Thousand Oaks, CA: Sage.