Anlatısal Haritalama ve Yazınsal Kronografi: Leylâ Erbil’in Eserlerinde Mekân ve Zaman Diyalektiği

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 1, 20 - 39, 30.04.2025

Hüseyin Soylu

https://doi.org/10.30568/tullis.1635088

Öz

Kurmaca yapıtın fiziksel ve duyusal sınırlarını, yani anlatısal topoğrafyasını söylem halinde yapılandıran mekân ve zaman, çağdaş tahkiye formasyonunun algısal haritasını ve kronografisini çeşitli bilişsel ve yazınsal ölçeklerle işleyen iki ayrı helezonik kuvvettir. Bu anlamda her iki kurmaca imleç de geleneksel, içe kapalı ve tek boyutlu yapısal belirlenmişliklerinden sıyrılarak rejeneratif bir derinliğe ve çok boyutluluğa ulaşır. Böylelikle kurmaca levhaları hareketlendiren, okurun yazınsal takibini başkalaştıran yeni bir anlatısal mobilite ortaya çıkar. Bu anlatısal mobilite; çağdaş tahkiye kompozisyonunu, özgün bir haritalamanın ve zamansallığın ışığında yeniden ölçeklendirir. Leylâ Erbil’in yapıtları işte bu tür bir mekân ve zaman diyalektiğinin; yeni bir kurmaca geometri ve mobilite meydana getirdiği, yeni bir bilişsel ve çizgisel hat ürettiği önemli edebi ürünlerdir. Onun eserleri çeşitli deneysel derinliklerle birlikte anlatı estetiğine derin ve özgün çeşitli coğrafî lensler ve kronografik bükülmeler kazandırır. Bu çalışmanın amacı, Leylâ Erbil’in yapıtlarında ortaya çıkan çağdaş tahkiye pratiğine özgü mekân-zaman konfigürasyonunu, anlatısal haritalama ve yazınsal kronografi ekseninde çözümlemektir.

Anahtar Kelimeler

Türk Edebiyatı , Leylâ Erbil , kurmaca anlatı , mekân ve zaman , haritalama ve kronografi.

Narrative Mapping and Literary Chronography: The Dialectics of Space and Time in Leylâ Erbil’s Work

Öz

Space and time, which constructs the physical and metaphorical boundaries of the fictional universe, that is, its narrative topography, are helical structures which posit perceptual mapping and chronography of contemporary narrative. These fictional units extricate themselves from conventional, homogeneous structural determinations and they reach a regenerative, optical magnitude and multidimensionality. Thus, a new and experimental narrative mobility emerges which triggers topographical motions of fictional settlement and alters reader's navigational habits. This novel mobility re-scales the topography of contemporary fiction and creates an authentic temporality and mapping. Leylâ Erbil's works in Turkish literature are important literary products in which such a dialectic of space and time initiates a new fictional geometry and mobility, and produces an original literary cartography. This paper attempts to survey kaleidoscopic and interlaced generation of space and time, which appears in the works of Leyla Erbil and intrinsic to contemporary poetics, through narrative mapping and literary chronography.

Anahtar Kelimeler

Turkish Literature , Leylâ Erbil , narrative fiction , space and time , mapping and chronography.

Kaynakça

• Alexander, N. (2010). Ciaran Carson: Space, Place, Writing. Liverpool: Liverpool University Press.
• Bakhtin, M. (2002). Forms of time and of the chronotope in the novel: Notes toward a historical poetics. B. Richardson (ed.) Narrative dynamics: Essays on time, plot, closure, and frames içinde (15-24). Columbus: The Ohio State University Press.
• Barney, W. (2015). Deep mapping and neogeography. D. J. Bodenhamer, J. Corrigan & T.M. Harris (Ed.) Deep maps and spatial narratives içinde (134-149). Bloomington, Indianapolis: Indiana University Press.
• Bhabha, H. (1992). The world and the home. Social Text, 31/32, 141-153.
• Bodenhamer, D. J. (2015). Narrating space and place. D. J. Bodenhamer, J. Corrigan & T.M. Harris (Ed.) Deep maps and spatial narratives içinde (13-27). Bloomington, Indianapolis: Indiana University Press.
• Bodenhamer, D. J., Corrigan, J., & Harris, T.M. (2015). Introduction: Deep maps and the spatial humanities. D. J. Bodenhamer, J. Corrigan & T.M. Harris (Ed.) Deep maps and spatial narratives içinde (1-6). Bloomington, Indianapolis: Indiana University Press.
• Buchanan, I. & Lambert, G. (2005). Introduction: Deleuze and space. I. Buchanan, G. Lambert (ed.) Deleuze and space içinde (1-15). Edinburgh: Edinburgh University Press
• Carpentier, A. (2003a). On the marvelous real in America. L. P. Zamora, W. B. Faris (ed.) Magical realism: Theory, history, community içinde (75-88). Durham, Londra: Duke University Press.
• Carpentier, A. (2003b). The baroque and marvelous real. L. P. Zamora, W. B. Faris (ed.) Magical realism: Theory, history, community içinde (89-108). Durham, Londra: Duke University Press.
• D’haen, T. L. (2003). Magical realism and postmodernism: Decentering privileged centers. L. P. Zamora, W. B. Faris (ed.) Magical realism: Theory, history, community içinde (191-208). Durham, Londra: Duke University Press.
• Delbaere-Garant, J. (2003). Psychic realism, mythic realism, grotesque realism: Variations on magic realism in contemporary literature in English. L. P. Zamora, W. B. Faris (ed.) Magical realism: Theory, history, community içinde (249-264). Durham, Londra: Duke University Press.
• Dyck, M. (1970). Relativity in physics and in fiction. S. Mews (ed.) Studies in German literature of the nineteenth and twentieth centuries: Festschrift for Frederic E. Coenen içinde (174-185). Chapel Hill: University of North Carolina Press.