PERCEPTIONS OF TOURISM STAKEHOLDERS TOWARDS THE DEVELOPMENT OF A CRISIS MANAGEMENT STRATEGY AND AN EMERGENCY ACTION PLAN DURING THE COVID-19 PANDEMIC: THE CASE OF DİYARBAKIR

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 2, 44 - 80, 27.12.2023

İsa Yontürk , Kadir Çakar

Öz

The aim of this study is to reveal the tourism stakeholder perceptions in Diyarbakır,
whether there is an effective management strategy and emergency action plan in response
to the crisis, based on the example of the Covid-19 crisis. For this reason, qualitative
research technique was used in line with the stated purpose of the study. Data was
collected through face-to-face interview technique with tourism stakeholders in
Diyarbakır. The research results indicate that stakeholders responsible for tourism in
Diyarbakır are not adequately prepared for potential crises, lacking a strategy and action
plan, and have certain deficiencies in advertising and promotional activities. Additionally,
it has been found that the communication level among these stakeholders is inadequate,
and Diyarbakır province has been negatively affected by the Covid-19 crisis. As a result,
it is concluded that there is a lack of effective governance among stakeholders specifically
in Diyarbakır.

Anahtar Kelimeler

Crisis, Covid-19, Stakeholder, Tourism, Tourism governance

Covid-19 Salgınında Turizm Paydaşlarının Kriz Yönetim Stratejisi ve Acil Eylem Planı Geliştirilmesine Yönelik Algıları: Diyarbakır Örneği

Öz

Bu çalışmanın amacı, Covid-19 krizi örneğinden yola çıkarak Diyarbakır ilinde turizmden sorumlu kamu ve özel sektör temsilcilerinin krize karşı etkin yönetim strateji ve acil eylem planının olup olmadığına yönelik paydaş algılarını ortaya çıkarmaktır. Bu sebeple çalışmanın ifade edilen amacı doğrultusunda nitel araştırma tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırma verileri Diyarbakır’da bulunan turizm paydaşları ile yüz yüze görüşme tekniğiyle toplanmıştır. Araştırma sonucunda turizmden sorumlu paydaşların meydana gelebilecek krizlere karşı hazırlıklarının yeterli olmadığı, strateji ve eylem planının bulunmadığı, reklam ve tanıtım faaliyetlerinde ise birtakım eksikliklerin olduğu saptanmıştır. Ayrıca turizmden sorumlu paydaşların iletişim düzeyinin yetersiz olduğu ve ve Diyarbakır ilinin Covid-19 krizinden olumsuz etkilendiği sonucuna varılmıştır. Sonuç olarak Diyarbakır özelinde paydaşlar arasında etkin bir yönetişimin oluşmadığı kanısına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

kriz, covid-19, paydaş, turizm

Kaynakça

• Agovino, M., & Musella, G. (2022). Economic losses in tourism during the COVID-19 pandemic. The case of Sorrento. Current Issues in Tourism, 25(23): 3815-3839.
• Ağbay, N. C., & Karakılçık, Y. (2020). Turizm politikasının oluşturulmasında yönetişim uygulaması: Türkiye üzerine bir araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 17(2): 248-269.
• Aldao, C., Blasco, D., Espallargas, M. P., & Rubio, S. P. (2021). Modelling the crisis management and impacts of 21st century disruptive events in tourism: the case of the COVID-19 pandemic. Tourism Review, 76(4): 929-941.
• Aldao, C., Blasco, D., & Poch Espallargas, M. (2022). Lessons from COVID-19 for the future: destination crisis management, tourist behaviour and tourism industry trends. Journal of Tourism Futures. https://doi.org/10.1108/JTF-02-2022-0059
• Akıncı, Z. (2010). Konaklama işletmelerinde kriz yönetimi: Alanya bölgesindeki konaklama işletmelerinde kriz sürecinde karşılaşılan sorunların tespit ve çözümüne yönelik bir araştırma (Basılmamış Doktora Tezi). Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Alaeddinoğlu, F. & Rol, S. (2020). Covid-19 pandemisi ve turizm üzerindeki etkileri, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Salgın Hastalıklar Özel Sayısı, 233-258.
• Arsu, T. & Serin Karacaer, S. (2021). Unesco dünya mirası listesindeki destinasyonların yer aldığı illerin turizm potansiyelinin değerlendirilmesi, Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi 5(2): 365.
• Artun, C. & Akbulut, O. (2015). Yönetsel bir olgu olarak sürdürülebilir turizm: Fethiye’deki yerel yönetim ve sivil toplum kuruluşlarının görüşleri, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 6 (14): 27-34.
• Ayittey, F. K. Ayittey, M. K. Chiwero, N. B. Kamasah, J. S. & Dzuvor, C. (2020). Economic impacts of Wuhan 2019‐nCoV on China and the world. Journal of Medical Virology, 92 (5): 473.
• Bahar, O. & İlal, N. Ç. (2020). Coronavirüsün (Covid-19) turizm sektörü üzerindeki ekonomik etkileri, International Journal of Social Sciences and Education Research, 6 (1): 125-139.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır?. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2): 368-388.
• Beaumont, N. & Dredge, D. (2010). Local tourism governance: a comparison of three network approaches, Journal of Sustainable Tourism, 18 (1): 7-28.
• Blackman, D., & Ritchie, B. W. (2008). Tourism crisis management and organizational learning: The role of reflection in developing effective DMO crisis strategies. Journal of Travel & Tourism Marketing, 23(2-4): 45-57.
• Büyük, Ö. & Can, E. (2020). Covid-19 Salgınının Türk Turizmine Etkisi: Seyahat ve Konaklama Endüstrileri Üzerine Değerlendirme, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 23(2): 312-331.
• Canhoto, A. I., & Wei, L. (2021). Stakeholders of the world, unite!: Hospitality in the time of COVID-19. International Journal of Hospitality Management, 95, 102922.
• Clement, R. W. (2005). The Lessons From Stakeholder Theory For US Business Leaders, Business Horizons, 48(3): 255-264.
• Creswell, J. W., & Miller, D. L. (2000). Determining validity in qualitative inquiry. Theory into practice, 39(3): 124-130.
• Çakar, K. (2018). Critical success factors for tourist destination governancein times of crisis: a case study of Antalya, Turkey, Journal of Travel Tourism Marketing, 35 (6): 786.
• Çakmak, T. F. (2018). Turizm endüstrisinde kriz yönetimi: Turist rehberleri üzerine bir alan araştırması (Basılmamış Doktora Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çelebi, E. (2022). Yeni normal süreçte gastronomi turistlerinin yöresel yemek tüketim alışkanlıklarının ve tutumlarının belirlenmesi (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çeti, B. & Ünlüönen, K. (2019). Salgın Hastalıklar Sebebiyle Oluşan Krizlerin Turizm Sektörü Üzerindeki Etkisinin Değerlendirilmesi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi 22(2): 109-128.
• Çınar, K., & Şener, G. (2021). Impact of Crises on the Tourism Industry: Evidence from Turkey. In Pandemics and Travel: COVID-19 Impacts in the Tourism Industry (pp. 29-47). Emerald Publishing Limited.
• Çitekci, M. (2016). İşletmelerin kriz yönetiminde halkla ilişkilerle etkileşim (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çoban, E. (2020). Eskişehir’deki otel yöneticilerinin koronavirüs (covid-19) salgını boyunca uyguladıkları kriz yönetimi stratejilerinin belirlenmesi (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dallaryan, S. (2006). Turizm’de kriz yönetimi ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde kriz yönetiminin ülke turizminin gelişimine etkileri (Basılmamış Doktora Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Darıcı, S. (2020). Kriz senaryoları nedir? Türkiye-ABD’nin karşılaştırmalı analizi ve iletişim odaklı bir kriz senaryo modeli önerisi. Electronic Turkish Studies, 15 (4): 277-294.
• Decrop, A. (1999). Triangulation in qualitative tourism research. Tourism management, 20(1): 157-161.
• Demiray, G. (2019). Kriz Önleme Stratejisi Kapsamında Otel İşletmelerinin Uygulamış Olduğu Politikalar: Antalya Örneği (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dönmez, D. (2008). Paydaş Teorisi Çerçevesinde Otel İşletmelerinin Seyahat Acentaları İle İlişkileri Bu İlişkileri Yönetmede İzlenen Stratejiler Ve Otel İşletmelerinin Performansı Arasındaki İlişkiler Ve Bir Araştırma (Basılmamış Doktora Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Driscoll, C. & Starik, M. (2004). The Primordial Stakeholder: Advancing The Conceptual Consideration of Stakeholder Status for The Natural Environment. Journal of Business Ethics, 49(1), 55-73.
• Durgun, A. & Gövdere, B. (2011). 2008 küresel krizinin Antalya konaklama işletmelerine etkileri üzerine bir analiz, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30 (1): 139-159.
• Düzgün, E. (2021). Pandemi sonrası yeni turist tercihi: Glamping turizmi, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 11 (1): 145-158.
• Folinas, S. & Metaxas, T. (2020). Tourism: The great patient of coronavirus covid-2019. MPRA Paper No. 103515.
• Freeman, R. E. (2010). Strategic management: A stakeholder approach. Cambridge University Press.
• Fusch, P. I. & L. R. Ness. 2015. Are we there yet? Data saturation in qualitative research, The Qualitative Report 20 (9): 1408–1416.
• Gani, A. & Singh, R. (2019). Managing disaster and crisis in tourism: a critique of research and a freshresearchagenda, African Journal of Hospitality, Tourism and Leisure, 8(4): 1-25.
• Garg, A. (2013). A study of tourist perception towards travel risk factors in tourist decision making. Asian Journal of Tourism and Hospitality Research, 7(1): 47-57.
• Gössling, S., Scott, D., & Hall, C. M. (2020). Pandemics, Tourism and Global Change: A Rapid Assessment of Covid-19. Journal of Sustainable Tourism, 29(1): 1-20
• Günay, F. Bayraktaroğlu, E. & Özkul, K. (2020). Assessing the short-term ımpacts of covid-19 pandemic on foreign visitor’s demand for Turkey: A scenario analysis, Journal of Economic, 2 (2): 80-85.
• Gündüz, Z. (2020). Yiyecek-içecek işletmelerinde kriz yönetimi: Restoran yöneticilerine yönelik bir uygulama İzmir ili örneği (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hançer, Ş. & Mancı, A. R. (2017). Yerel halkın turizme bakış açısının belirlenmesi üzerine bir araştırma: Diyarbakır, Journal of Tourism and Gastronomy Studies
• Harman, S. (2014). Sivil toplum kuruluşlarının turizm sistemindeki işlevleri üzerine bir inceleme, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (26): 343-360.
• Haywood, K. M. (2020). A post covid-19 future tourism re-imagined and re-enabled, Tourism Geographies, 22 (3): 599-609.
• Hystad, P. & Keller, P. (2006). Disaster management: Kelowna tourism industry spreparedness, impactan dresponseto a 2003 major forest fire. Journal of Hospitality and Tourism Management, 13 (1): 44-58.
• İnanır, A. (2019). Turistik destinasyon yönetiminde paydaşlar arası ilişkiler: Göller Yöresi örneği. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(3): 517-541.
• Jiang, Y. & Ritchie, BW (2017). Turizmde afet işbirliği: Motifler, engeller ve başarı faktörleri, Konaklama ve Turizm İşletmeciliği Dergisi, 31: 70–82.
• Kandemir Altunel, G. Yağmur, Ö. & Çetinkaya, Ö. (2020). Covid-19 sürecinde turistik seyahat risk algısı ve hijyen-güvenlik algısının değerlendirilmesi, Tourism and Recreation, 2 (2): 78-83.
• Karataş, Z. (2017). Sosyal bilim araştırmalarında paradigma değişimi: Nitel yaklaşımın yükselişi. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1 (1): 68-86.
• Karunarathne, A. C. I. D., Ranasinghe, J. P. R. C., Sammani, U. G. O., & Perera, K. J. T. (2021). Impact of the COVID-19 pandemic on tourism operations and resilience: stakeholders’ perspective in Sri Lanka. Worldwide Hospitality and Tourism Themes, 13(3): 369-382.
• Kaya, S. (2009). Kriz yönetimi ve ekonomik krizlerin işletmeler üzerindeki etkileri (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Kaygısız, D. A. (2021). Covid-19 sonrası Türk turizm sektöründe oluşabilecek fırsatlar ve riskler, Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12 (23): 79- 95.
• Kervankıran, İ. & Bağmancı, M. F. (2021). Covid-19 sürecinde Türkiye turizminin mekansal görünümü: Hangi il nasıl etkilendi?, Coğrafi Bilimler Dergisi, 19 (1): 275-279.
• Kılıçdere, S. (2017). Seyahat acentelerinde kriz yönetimi kapsamında 2016 turizm sezonunun değerlendirilmesi (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kıvılcım, B. (2020). Covıd-19 (Yeni koronavirüs) salgınının turizm sektörüne muhtemel etkileri, Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4 (1): 17-27.
• Kock, F., Nørfelt, A., Josiassen, A., Assaf, A. G., & Tsionas, M. G. (2020). Understanding the COVID-19 tourist psyche: The evolutionary tourism paradigm. Annals of tourism research, 85, 103053.
• Köşker, H. (2017). Krizlerin turizm sektörüne etkileri üzerine bir araştırma: 2016 yılı Türkiye örneği, Akademik Bakış Dergisi, 62: 217.
• Kuščer, K., Eichelberger, S., & Peters, M. (2022). Tourism organizations’ responses to the COVID-19 pandemic: An investigation of the lockdown period. Current Issues in Tourism, 25(2): 247-260.
• Kreiner, N.C. & Ram, Y. (2020) National tourism strategies during the covid-19 pandemic. Annals of Tourism Research, 89 (1): 1-7.
• Liu, C. L., Jeon, C. Y., Song, W. G., & Yang, H. W. (2023). The COVID-19 Pandemic and Its Impact on Tourism: The Effect of Tourism Knowledge on Risk Perception, Attitude, and Intention. Journal of Quality Assurance in Hospitality & Tourism, 24(5): 711-727.
• Lu, Y., & Zheng, Q. (2021). Twitter public sentiment dynamics on cruise tourism during the COVID-19 pandemic. Current Issues in Tourism, 24(7): 892-898.
• Maphanga, P. M. & Henama, U. S. (2019). The Tourism Impact of Ebola in Africa: Lessons on Crisis Management. African Journal of Hospitality, Tourism And Leisure, 8(3): 1-13.
• Menegaki, A. N. (2020). Hedging Feasibility Perspectives Against the COVID-19 for the İnternational Tourism Sector.
• Mistilis, N. & Sheldon, P. (2006). Turizm krizleri ve afetler için bilgi yönetimi, Tourism Review International, 10 (1-2): 1-12.
• Moscardo, G. (2011). The role of knowledge in good governance for tourism. In tourist destination governance: Practice, theory and issues (pp. 67-80). Wallingford UK: CABI.
• Morakabati, Y., Page, S. J., & Fletcher, J. (2017). Emergency management and tourism stakeholder responses to crises: A global survey. Journal of Travel Research, 56(3): 299-316.
• Monteiro, A., Eusebio, C., Carneiro, M. J., Madaleno, M., Robaina, M., Rodrigues, V., Gama, C., Relvas, H., Russo, M., Oliveira, K., Lopes, M., & Borrego, C. (2021). Tourism and air quality during COVID-19 pandemic: Lessons for the future. Sustainability, 13(7): 3906.
• Muntasiba, E. H., & Rachmawatia, E. (2023) Hazard Governance Model in Mount Rinjani National Park. Journal of Responsible Tourism Management, 3(1): 105-125.
• Narbay, M. Ş. (2006). Kriz İletişimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Nhamo, G. Dube, K. & Chikodzi, D. (2020). Covid-19 andimplications for the aviation sector: a global perspective. Countingthe costof covid-19 on the global tourism ındustry (pp. 89-107). Cham: Springer ınternational publishing.
• Neuburger, L., & Egger, R. (2021). Travel risk perception and travel behaviour during the COVID-19 pandemic 2020: A case study of the DACH region. Current issues in tourism, 24(7), 1003-1016.
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (1)
• Özhasar, Y. (2019). Konaklama işletmelerinde kriz yönetimi uygulamaları: İstanbul Fatih ilçesi örneği (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Aydın: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Öztürk, Y. & Türkmen, F. (2006). Turizm işletmelerinin kriz dönemlerinde uyguladıkları pazarlama stratejilerine yönelik bir araştırma, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1: 75.
• Palmer, A. (1998). Evaluating the governance style of marketing groups, Annals of Tourism Research, 25 (1): 185–201.
• Qiu, R. T., Park, J., Li, S., & Song, H. (2020). Social costs of tourism during the COVID-19 pandemic. Annals of tourism research, 84, 102994.
• Park, D. Kim, W. G. & Choi, S. (2019). Application of social media analytics in tourism crisis communication. Current İssues in Tourism, 22 (15): 1810-1824.
• Richards, G., & Fernandes, C. (2023). Cultural tourism during the COVID-19 pandemic in Portugal. Tourism Culture & Communication, 23 (2-3): 219-231.
• Spalding, M., Burke, L., & Fyall, A. (2021). Covid-19: implications for nature and tourism. Anatolia, 32(1): 126-127.
• Taşçı, S. (2019). Türk turizminin örgütlenme yapısının yönetişim ilkeleri kapsamında değerlendirilmesi (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tiwari, P., Séraphin, H., & Chowdhary, N. R. (2021). Impacts of COVID-19 on tourism education: Analysis and perspectives. Journal of Teaching in Travel & Tourism, 21(4): 313-338.
• Tüfekçi, N. D. (2010). Türkiye’de turizm sektöründe kriz yönetimi ve bu alanda bir uygulama (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• UNWTO. (2013). Sustainable tourism governance and management in coastal areas of africa, WTO, Madrid.
• Üstüner, M. (2019). Kültür turizmi deneyimlerinin müşteri memnuniyetine etkisi: Diyarbakır örneği (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Batman: Batman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Wang, Y., Hao, H., & Platt, L. S. (2021). Examining risk and crisis communications of government agencies and stakeholders during early-stages of COVID-19 on Twitter. Computers in human behavior, 114, 106568.
• Wilson, M. E. & Chen, L. H. (2020). Travellers give Wings to novel coronavirus (2019-nCoV), Journal of Travel Medicine, 27(2): 15.
• Yetgin, D., Yılmaz, A., & Çiftçi, G. (2018). Krizlerin turist rehberliği öğrencilerinin kariyer planlamasındaki etkisi, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6 (3): 195-214.
• Yıldırım A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, Ö. D. (2004). Turizm işletmelerinde kriz yönetimi ve konaklama işletmeleri yöneticilerinin krizlere ilişkin yaklaşımlarına yönelik bir araştırma (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Zeng, Z., Chen, P. J., & Lew, A. A. (2020). From high-touch to high-tech: COVID-19 drives robotics adoption. Tourism geographies, 22(3): 724-734.
• Zhang, H., Leung, X. Y., & Bai, B. (2021). Tourism Destination Governance: A Systematic Literature Review and Future Research Agenda. Travel and Tourism Research Association: Advancing Tourism Research Globally. 8, https://scholarworks.umass.edu/ttra/2021/grad_colloquium/8
• Zhong, L., Sun, S., Law, R., & Li, X. (2021). Tourism crisis management: Evidence from COVID-19. Current Issues in Tourism, 24(19): 2671-2682.
• Zhong, L., Sun, S., Law, R., Li, X., & Yang, L. (2022). Perception, reaction, and future development of the influence of COVID-19 on the hospitality and tourism industry in China. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(2): 991.