CENAB ŞAHABEDDİN’İN ŞİİRLERİNDE ZAMAN ALGISIYLA OLUŞTURULAN BATIK İMGELER

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 79 - 100, 30.12.2020

Fatma Topdaş Çelik

Öz

Tanzimat’tan sonra Batı tesirinde ortaya çıkan ve gelişen Servet-i Fünûn Edebiyatı, kısa süre içinde yeni bir edebî devir açar. Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı’nda kendine büyük bir yer edinen Servet-i Fünûn Edebiyatı’nın önemli şairlerden birisi de Cenab Şahabeddin’dir.
Şiirlerinde bireyin iç yaşantısını ve varlıkla kesişim noktasını, yaratıcı bir güç ile yeniden tasarlayan Cenab Şahabeddin, varlığın sonsuz dünyasını, dilin imkân ve çağrışım değerleriyle estetik bir şekilde yeniden anlamlandırır. Duygu, hayal ve düşünceye ait söylemlerinin çoğunu şiir ile açımlama fırsatı bulan şair, öte olana örtük/gizil söz ile açılır ve bu örtük/gizil söz, imge unsurunu doğurur. Bu açıdan Cenab Şahabeddin’in şiirlerinde imge, dilin nesnel dünyasından ayrılan bireysel bir açılımdır. İmge analojisi içinde bulunan imge türlerinden -yayılgan, batık, radikal, yoğun ve süsleyici/coşkun-daha çok batık imgeyi kullanan şair, aktarmak istediği anlam dünyasını doğadan yaptığı ödünçlemelerle ifade eder. İnsan ile doğa arasındaki anıştırmaları kurduğu söz dizimi ile imleyen şair, nesnel gerçekliği bireysel kimlikle yeniden düzenler.

Anahtar Kelimeler

ŞİİR, İMGE, BATIK İMGE

Kaynakça

• AKSAN, Doğan (2013), Şiir Dili ve Türk Şiir Dili, Bilgi Yayınevi, Ankara.
• ARSLAN, Fatih (2010), “Cahit Sıtkı Tarancı Şiirinde Nesne’nin Çağrısı”, Doğumunun 100. Yılında Uluslararası Cahit Sıtkı Sempozyumu, s. 447-456.
• ATAKAY, Kemal (2004), “İmge”, Kitaplık, S. 74, s. 67-73.
• BACHELARD, Gaston (2006), Su ve Düşler, (Çev. Olcay Kunal), Yapı Kredi Yay., İstanbul.
• BACHELARD, Gaston (2008), Mekânın Poetikası, (Çev. Alp Tümertekin), İthaki Yay., İstanbul.
• CENGİZ, Metin (2014), İmge Nedir, Şiirden Yay., İstanbul.
• ÇETİN, Nurullah (2010), Şiir Çözümleme Yöntemi, Öncü Yay., Ankara.
• DURAND, Gilbert (1998), Sembolik İmgelem, (Çev. Ayşe Meral), İnsan Yay., İstanbul.
• DURMUŞ, Mitat (2011), “İmge-Sembol Kavramlarını Yorumlama Projesi ve Melih Cevdet Anday Şiirinde İmge”, Turkish Studies, Volume 6/3, s. 745-762.
• GUENON, Rene (2001), Yatay ve Dikey Boyutların Sembolizmi, (Çev. Fevzi Topaçoğlu), İnsan Yay. İstanbul.
• İNCE, Özdemir (2011), Şiir ve Gerçeklik, İmge Kitabevi, Ankara.
• ŞAHABEDDİN, Cenab (2011), Cenab Şahabeddin/Bütün Şiirleri, (Derleyenler: Mehmet Kaplan, Birol Emil, Necat Birinci, İnci Enginün, Abdullah Uçman), Dergâh Yay., İstanbul.
• KARACA, Faruk (2000), Ölüm Psikolojisi, Beyan Yay., İstanbul.
• KORKMAZ, Ramazan (2002), İkaros’un Yeni Yüzü Cahit Sıtkı Tarancı, Akçağ Yay., Ankara.
• ORHANOĞLU, Hayrettin (2010), “Sanat Eserinde İmgecilik ve Edip Cansever’in Şiirinde Gerçeküstü İmgeler”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Doktora Tezi), Erzurum.
• SALMAN, Yurdanur (2003), “Dilin Düşevreni: Eğretileme”, Kitap-lık, S. 65, s. 53-56.
• SALMAN, Yurdanur (2004), “İmge-Zor Yakalanır Bir Görselleştirme”, Kitap-lık, S. 74, s. 65-66.
• ŞAHİN, Veysel (2014), “Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Şiirlerinde İmge”, VII. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu - Elazığ, s. 397-410.
• ŞAHİN, Veysel (2017-a), Turgut Uyar’ın Şiirlerinde “Ben ve Öteki”nin Görüntü Düzeyleri, Akçağ Yay., Ankara.
• ŞAHİN, Veysel (2017-b), “Cenab Şahabeddin’in Şiirlerinde Simgesel Kurgu ve Görüntü Düzeyleri”, littera turca, Volume:3, Issue:2, s. 182-196.
• ULAĞLI, Serhat (2006), İmgebilim “Öteki”nin Bilimine Giriş, Sinemis Yay., Ankara.
• WELLEK, Rene – WARREN, Austin (1983), Edebiyat Biliminin Temelleri, (Çev. Ahmet Edip Uysal), Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., Ankara.
• YUVA, Hümeyra (2009), “Türk Şiirinde Zaman Teminin Değişimi”, Turkish Studies, Volume: 4, Issue: 1-2, s. 1653-1717.