Murathan Mungan’s Çağ Geçitleri Poetry Book in the Context of the Reception Aesthetics Theory

Yıl 2025, Sayı: 84, 461 - 472, 20.09.2025

Emrah Seferoğlu

https://doi.org/10.62425/turcology.1646094

Öz

The theory of reception aesthetics foregrounds the continuous, interactive, and dynamic relationship between poetry and its reader, emphasizing the decisive role of individual interpretations, emotional responses, and the social as well as cultural context in which the text is presented when constructing meaning in poetic works. Literature is not only a medium that enables the expression of individual and collective traumas, but its fundamental characteristic lies in transforming the reader into an active subject during the production of meaning, thereby constructing layers of interpretative gaps within the text. In this aspect, literary works are enriched through the cognitive and emotional engagement of the reader, offering a multilayered world of meaning. In this context, Murathan Mungan’s works address these traumas through an aesthetic language and present texts that expect the reader to fill in semantic gaps. By exploring themes such as loneliness, love, passion, and social issues, the poet offers profound observations on human life, thus evoking different emotions in each reader. The ability to complete the meanings hidden behind these texts depends on the reader’s preparedness and interpretive competence. At this stage, the opportunities offered by the theory of reception aesthetics grant the reader the possibility of recreating the text. It sheds light on the individual’s understanding of social issues, moments of hesitation in the flow of life, and the ongoing journey of existence despite all challenges. The artist constructs a multilayered structure in his works, offering a rich literary experience by expanding the reader’s horizon of expectation at each layer. This multiplicity of layers enhances the depth and diversity of the textual meanings. The work subject to examination, "Çağ Geçitleri", consists of seven chapters entitled “Girişe Yazılanlar”, “Taptuk’a Yazılanlar”, “Açığa Yazılanlar”, “Yaşamın İzinde”, “Aşekanın İzinde”, “Metal İzi” and “Kelimelerin Takas İzi” containing a total of ninety poems. Each poem is reshaped and reconstructed with every reading. While the lyrical subject re-establishes its presence in every poem, the textual entity also reshapes itself. In this study, the multiple layers of meaning in the poetry collection "Çağ Geçitleri" will be analyzed through the lens of the Reception Aesthetics Theory

Anahtar Kelimeler

Reception aesthetics theory , poetry analysis , Murathan Mungan , Çağ Geçitleri

Alımlama Estetiği Kuramı Bağlamında Murathan Mungan’ın Çağ Geçitleri Şiir Kitabı

Öz

Alımlama estetiği kuramı, şiir ile okur arasındaki ilişkide süreklilik arz eden etkileşimsel ve dinamik yapıyı ön plana çıkararak şiirsel metinlerin anlamlandırılmasında bireysel yorumların, okurda oluşan duygusal etkileşimin ve metnin sunulduğu toplumsal ile kültürel bağlamın belirleyici rolünü vurgular. Edebiyat, yalnızca bireysel ve toplumsal travmaların dışavurumunu mümkün kılan bir anlatım aracı olmakla kalmaz; aynı zamanda edebî metinlerin en temel özelliği, anlam üretiminde okuru etkin bir özneye dönüştürerek metin içerisindeki anlam boşluklarını çok katmanlı bir yapıda inşa etmesinde yatar. Bu yönüyle edebî eserler, okuyucunun zihinsel ve duygusal katılımıyla zenginleşir ve katmanlı bir anlam dünyası sunar. Bu bağlamda Murathan Mungan’ın eserleri, bu travmaları estetik bir dille ele alarak okurdan anlam boşluklarını tamamlamasını bekleyen metinlerdir. Şair, yalnızlık, sevgi, aşk ve toplumsal meseleler gibi temaları işleyerek insan yaşamına dair derin gözlemler sunar ve dolayısıyla her okurda farklı duygular uyandırır. Bu metinlerin ardına gizlenen anlamları tamamlayabilmek ise okurun hazırbulunuşluğuyla ilgilidir. Bu aşamada alımlama estetiği kuramının olanakları okura metni yeniden yaratma imkanı verir. Bireyin toplumsal sorunları anlamasına, yaşamın akışındaki duraksamalara ve tüm zorluklara rağmen hayat yolculuğuna devam etmesine ışık tutar. Sanatçı, eserlerinde çok katmanlı bir yapı oluşturarak her katmandaki beklenti ufuklarıyla okura zengin bir edebî deneyim sunar. Bu çok katmanlılık, eserlerin derinliğini ve anlam çeşitliliğini artırır. İncelemeye esas olan “Çağ Geçitleri” adlı eser, “Girişe Yazılanlar”, “Taptuk’a Yazılanlar”, “Açığa Yazılanlar”, “Yaşamın İzinde”, “Aşekanın İzinde”, “Metal İzi” ve “Kelimelerin Takas İzi” başlıklı yedi bölümden oluşmaktadır ve toplamda doksan şiir içermektedir. Her şiir, her okuma ile yeniden şekillenir ve kendini yeniden inşa eder. Şiir öznesi, her şiirde kendi varlığını yeniden kurarken metinvarlık da kendini yeniden şekillendirir. Bu çalışmada “Alımlama Estetiği Kuramı” ile Çağ Geçitleri şiir kitabının anlam katmanları ortaya çıkarılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Alımlama Estetiği Kuramı , Şiir analizi , Murathan Mungan , Çağ Geçitleri

Kaynakça

• Abrams, M. H. (1953). The mirror and the lamp: Romantic theory and the critical tradition. Oxford University Press.
• Bachelard, G. (2008). Uzamın poetikası (A. Tümertekin, Çev.). İthaki Yayınları.
• Barthes, R. (1999). Yazı ve yorum (T. Yücel, Çev.). Metis Yayınları.
• Barthes, R. (2000). S/Z (S. Öztürk Kasar, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Bourdieu, P. (1996). The rules of art: Genesis and structure of the literary field (S. Emanuel, Çev., s. 230). Stanford University Press.
• Bradbury, M., & McFarlane, J. (1991). Modernism: 1890–1930. Penguin Books.
• Bressler, C. E. (2017). Literary criticism: An introduction to theory and practice. Routledge.
• Budan, C. Y. (2022). Alımlama estetiği kuramı. V. Şahin (Ed.), Edebîyat kuramı ve eleştiri (ss. 773-814). Akçağ Yayınları.
• Eco, U. (1989). The open work (A. Cancogni, Çev.). Harvard University Press. (İlk baskı: 1962)
• Eco, U. (2019). Anlatı ormanlarında altı gezinti (K. Atakay, Çev.). Can Yayınları.
• Eliuz, Ü. (2023). Postmodernizmin sonlandırdıkları. RESS Journal Route Educational & Social Science Journal, 10(7), 75-87. https://www.ressjournal.com/Makaleler/183170590_7_%c3%9clk%c3%bc%20Eliuz.pdf
• Fish, S. (2023). Bir cümle nasıl yazılır nasıl okunur (E. B. Ersöz, Çev.). Kadim Yayınları.
• Holub, R. C. (1984). Reception theory: A critical introduction. Methuen.
• Hutcheon, L. (1988). A poetics of postmodernism: History, theory, fiction (ss. 21–23). Routledge.
• Ingarden, R. (1973). The literary work of art: An investigation on the borderlines of ontology, logic, and theory of literature (G. G. Grabowicz, Çev.). Northwestern University Press.
• Iser, W. (1976). The act of reading: A theory of aesthetic response. Johns Hopkins University Press.
• James, H. (1884). The art of fiction (ss. 12–14). Longmans, Green, and Co.
• Jauss, H. R. (1982). Toward an aesthetic of reception. University of Minnesota Press.
• Jauss, H. R. (2004). Edebiyat tarihini edebiyat biliminin bir meydan okuması olarak düşünmek (T. Bora, Çev.). Birikim, 179, 57-83.
• Kavalcı, T. (2017). Üç önemli kuramcı üzerinden alımlama estetiğinin incelenmesi ve bir uygulama. Söylem Filoloji Dergisi, 2(3), 52-74. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/316087
• Moran, B. (2006). Edebîyat kuramları ve eleştiri. İletişim Yayınları. Mungan, M. (2019). Çağ Geçitleri. Metis Yayınları.
• Poyraz, Y. (2014). Fenâfillâh mertebesinden Bekâbillâh makamına Mevlânâ’da ilahî aşk. Turkish Studies, 9(9), 871-895. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7347
• Sartre, J. P. (2022). Varlık ve hiçlik: Fenomenolojik ontoloji denemesi (G. Çankaya Eksen, Çev.). İthaki Yayınları.
• Simons, J. (2010). From Agamben to Žižek: Contemporary critical theorists. Edinburgh University Press.
• Simons, O. (2010). Literaturtheorien: Eine Einführung (s. 47). J. B. Metzler.
• Wellek, R., & Warren, A. (1993). Edebîyat teorisi (Ö. F. Huyugüzel, Çev.). Akademi Kitabevi.