Representation of Journalist Identity in Turkish Cinema

Yıl 2019, , 196 - 220, 30.12.2019

Emel Arık , Hakkı Akgün

https://doi.org/10.17829/turcom.664219

Cited By: 2

Öz

The social context, in which cinema films are produced and consumed, is undoubtedly important in terms of giving the meaning of the film. As a result of the economic, social and political developments in Turkey, the nature of the media, the practices of journalism and the identity of journalists have undergone profound changes in the last century. In this study, which examines the way this change is represented in cinema, it was attempted to reveal the paradigm changes by shedding light on the historical development and transformation of the press. The study is important in terms of the way the cinema, which is a means of producing social meaning, represents the identity of a journalist with a social character. In this purpose, the films produced since the early 1960s, in which the journalistic characters are in the starring roles or whose subjects are directly related to media, were selected through the purposive sampling method and they were examined through the discourse analysis method. As a result of the study, it was revealed that the identity of a journalist, which was reflected in the films until the 1980s as a respectful idealist intellectual, has begun to lose this representation in the films produced since the ‘80s. Consequently, it was determined that the developments in the press and society were directly reflected in the representations of journalists and media professionals on the silver screen. 

Anahtar Kelimeler

Cinema, Discourse, Ideology, Journalist Identity, Representation

Türk Sinemasında Gazeteci Kimliğinin Temsili

Öz

Kuşkusuz sinema filmlerinin üretildiği ve tüketildiği toplumsal bağlam filmin anlamlandırılması bakımından son derece önem taşımaktadır. Türkiye’de yaşanan ekonomik, sosyal ve siyasal gelişmeler neticesinde medyanın doğası, gazetecilik pratikleri ve gazeteci kimliği geçtiğimiz yüzyılda köklü değişimler geçirmiştir. Söz konusu değişimi sinemada temsil ediliş biçimi üzerinden inceleyen bu çalışmada basının tarihsel gelişimine ve dönüşümüne ışık tutularak yaşanan paradigma değişiklikleri ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Çalışma, toplumsal bir anlam üretim aracı olarak sinemanın, toplumsal bir niteliğe sahip gazeteci kimliğini temsil biçimi bakımından önem taşımaktadır. Bu amaçla 1960’tan günümüze başrollerinde gazeteci karakterlerin yer aldığı ya da doğrudan medyayı konu alan yapımlar arasından amaçlı örneklem yoluyla seçilen filmler söylem analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda 1980’li yıllara kadar sinema filmlerinde daha saygın bir konumda yer alan, entelektüel ve idealist fikir adamı olarak görülen gazeteci kimliğinin, 80’li yıllardan itibaren sinema filmlerindeki bu konumunu yitirmeye başladığı ortaya çıkmıştır. Sonuç olarak basında ve toplumda yaşanan gelişmelerin gazeteci ve medya profesyonellerinin beyaz perdedeki temsillerine de doğrudan yansıdığı saptanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Gazeteci Kimliği, İdeoloji, Sinema, Temsil, Söylem

Kaynakça

• Kaynakça Adaklı, G. (2006). Türkiye’de medya endüstrisi neoliberalizm çağında mülkiyet ve kontrol ilişkileri. Ankara: Ütopya Yayınevi. Alemdar, K. (1986). İstanbul: Türkiye’de yayınlanan Fransızca bir gazetenin tarihi. Ankara: Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Gazetecilik ve Halkla İlişkiler Yüksek Okulu Yayınları. Alemdar, K. (2000). Osmanlı basınına genel bakış. Ankara: Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları. Alemdar, K. (2001). İletişim ve tarih. Ankara: Ümit Yayıncılık. Alemdar, Z. (1990). Oyunun kuralı: Basında özdenetim. Ankara: Bilgi Yayınevi. Belsey, A. ve R. Chadwick. (1998). Medya ve gazetecilikte etik sorunlar. N. Türkoğlu (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Berger, A. A. (1993). Kitle iletişiminde çözümleme yöntemleri. Eskişehir: Anadolu Ünv. Eğitim, Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Yayınları. Birol, S. (2013). 1961 Anayasasında ifade özgürlüğü. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (43), 39-54. Bohere, G. (1986). Gazetecilik Mesleği, R. Işık (Çev.). Ankara: Uluslararası Çalışma Örgütü Yayınları (orijinal baskı tarihi 1984). Burton, G. (1997). More than meets eye. London: Arnold. Eagleton, T. (2000). İdeoloji. M. Özcan (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Gevgilili, A. (1983). Türkiye basını. M. Belge, B. Özüakın (Haz.), Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi Cilt 1 içinde (s. 210-227). İstanbul: İletişim Yayınları. Girgin, A. (2000). Yazılı basında haber ve habercilik etiği. İstanbul: İnkılap Yayınevi. Hohenberg, J. (1963). Gazetecilik mesleği. İstanbul: Gazeteciler Cemiyeti Yayınları. İrvan, S. (2000). Metin çözümlemelerinde yöntem sorunu. Medya ve Kültür, (1), 73-86. Kabacalı, A. (1994). Türk basınında demokrasi. Ankara: Kültür Bakanlığı Milli Kütüphane Basımevi. Kılıçatan, E. P. (2010). Türk medyasında dönüşüm ve değişen sahiplik yapısı: Sabah grubu örneğinde tarihsel bir inceleme (Yayımlanmamış doktora tezi). Konya: Konya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Koloğlu, O. (1992). Osmanlı’dan günümüze Türkiye’de basın. İstanbul: İletişim Yayınları. KONDA ve İstanbul Kültür Üniversitesi. (2011). Türkiye gençliği araştırması 2011. İstanbul. Maigret, E. (2012). Medya ve iletişim sosyolojisi. İstanbul: İletişim Yayınları. Mumcu, U. (1992). Gazeteci kimdir. Milliyet, 3 Mayıs 1992. Özgen, M. (2006). Gazetecinin etik kimliği. İstanbul: Set-systems Tercümanlık Reklamcılık Yayıncılık Ltd. Reuters Institute. (2018). Digital news report 2018. 17.09.2019 tarihinde http://media.digitalnewsreport.org/wp-content/uploads/2018/06/digital-news-report-2018.pdf?x89475 adresinden edinilmiştir. Sönmez, M. (1996). Türk medya sektöründe yoğunlaşma ve sonuçları. Birikim, (92), 77. Sönmez, M. (2003). Filler ve çimenler: Medya ve finans sektöründe Doğan/anti-Doğan savaşı. İstanbul: İletişim Yayınları. Sözen, E. (1999). Söylem. İstanbul: Paradigma Yayıncılık. Toktaş, S. (2014). 1980 sonrası değişen medya ortamında gazeteci: zanaatkar mı, profesyonel mi? Mülkiye Dergisi, 34(269), 147-170. Topuz, H. (2003). II. Mahmut’tan holdinglere Türk basın tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi. Türkiye Gazetecilik Hak ve Sorumluluk Bildirgesi. (1998). Türkiye Gazeteciler Cemiyeti. 15.05.2019 tarihinde http://www.tgc.org.tr/bildirgeler/turkiye-gazetecilik-hak-ve-sorumluluk-bildirgesi.html adresinden edinilmiştir. Türkiye sosyal-siyasal eğilimler araştırması sonuçları. (2018). Kadir Has Üniversitesi Türkiye Çalışmaları Merkezi. 17.09.2019 tarihinde http://ctrs.khas.edu.tr/post/34/turkiye-sosyal-siyasal-egilimler-arastirmasi-2018-sonuclari adresinden edinilmiştir. van Dijk, T. A. (2003). Söylem ve ideoloji: Çokanlamlı bir yaklaşım. B. Çoban, Z. Özarslan (Ed.). Söylem ve ideoloji içinde (s. 15-33). İstanbul: Su Yayınları. van Dijk, T. A. (1999). Söylemin yapıları ve iktidarın yapıları. M. Küçük (Haz.). Medya, iktidar, ideoloji içinde (s. 331-395). Ankara: Ark Yayınları. Voloshinov, V. N. (2000). Multiaccentuality and sign (1929). L. Burke, T. Crowley ve A. Girvin (Haz.). The Routledge language and cultural theory reader içinde (s. 63-91). London ve New York: Routledge.