Consumer Attitudes in the Context of the Concept of Planned Obsolescence

Yıl 2021, Sayı: 37, 1 - 19, 30.06.2021

Merve Çerçi , Nurhan Zeynep Tosun

https://doi.org/10.17829/turcom.869143

Cited By: 2

Öz

The concept of planned obsolescence refers to the systematic effort by the manufacturers to predetermine
the usage period of consumer item. By planned obsolescence, manufacturers make sure that
the product becomes unusable when the time allotted is over, encouraging individuals to purchase new
consumer goods at certain intervals. Advertising is a crucial marketing communications effort to allow
new purchases instead of products whose life curves have been deliberately shortened. This study aims
to test the participants’ tendencies towards planned obsolescence and measure the role of advertising
in cognitive, emotional, and behavioral attitudes towards planned obsolescence. For this purpose, the
participants were firstly divided into experimental and control groups. Afterwards, the participants in
the experimental group watched Apple iPhone 8 and Apple New Year commercials, which were also
used for manipulation. Whereas one of the commercials addresses the consumers’ cognitive attitudes,
the other one addresses consumers’ emotional attitudes. By applying an experimental research design,
this study included 586 validated questionnaires. As a result, when the commercials, addressing
consumers’ emotional and cognitive elements, attempted to manipulate the participants’ attitudes, this
research observed that the expected effects of this manipulation attempt did not occur and both groups
displayed similar tendencies of planned obsolescence.

Anahtar Kelimeler

Planned Obsolescence, Consumer Attitudes, Smartphone Users, Product Life Circle, Advertising

Planlı Eskitme Kavramı Bağlamında Tüketici Tutumları

Öz

Planlı eskitme ürünleri tüketicilere gerekenden biraz daha önce aldırmak adına onların bir tasarı ile
üretilmesidir. Bu tasarı ürünlerin tüketicileri tarafından ne kadar süre boyunca kullanılması isteniyor
ise ona göre yapılmaktadır. Böylece zamanı geldiğinde ürünler kullanılamaz hale gelerek yenilerinin
alınmasının önü açılabilir. Yaşam eğrileri kasıtlı olarak kısaltılan ürünlerin yerine, pazara yeni sürülen
ürünlerin tüketicilerin zihninde yer edindirilme aşamasında, planlı eskitmenin devinimini sağlayan
temel unsur ise reklamdır. Bu çalışmada amaç, katılımcıların planlı eskitme eğilimlerini test ederek,
onların planlı eskitme faaliyetlerine yönelik bilişsel, duygusal ve davranışsal tutumlarında reklamın
rolünü ölçümlemektir. Bu amaç doğrultusunda deney ve kontrol grubu olarak ayrılan katılımcılardan,
deney grubuna Apple’ın reklam filmleri izlettirilirken, kontrol grubuna izlettirilmemiştir. Manipüle
amacı ile kullanılan bu iki reklam filminin biri tutumun bilişsel ögesine seslenirken, diğeri ise
duygusal ögesine seslenmektedir. Bu çalışma için dizayn edilen araştırmada, deneysel tasarım yöntemi
kullanılmış ve 292 kontrol 294 deney grubundan olmak üzere toplamda 586 geçerli anket analiz
edilmiştir. Sonuç olarak, katılımcıların tutumları, onların duygusal ve bilişsel ögesine seslenen reklam
filmleri ile manipüle edilmeye çalışıldığında, bu manipülasyonun etkilerinin ortaya çıkmadığı, iki
grubun da planlı eskitmeye yönelik eğilimlerinin birbirine benzediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Planlı Eskitme, Tutum, Akıllı Telefon Kullanıcıları, Ürün Yaşam Eğrisi, Reklam

Kaynakça

• Ajzen, I. ve Fishbein, M. (2005). The influence of attitudes on behavior. D. Albarracín, B. T. Johnson, ve M.P. Zanna (Ed.). The Handbook of Attitudes. Erlbaum: Mahwah.
• Aladeojebi, T. K. (2013). Planned obsolescence. International Journal of Scientific & Engineering Research, 4, (6) 1504-1508.
• Apple yeni yıl. (t.y.). Youtube.com. 01.07.2018 tarihinde https://www.youtube.com/watch?v=41GqCUXoZ7 w&list=PLN_5mBLsa8-FYb8wFldYrNg_hkOtgSPXS&index=5 adresinden edinilmiştir.
• Applesell. (t.y.). Apple.com. 11.01.2019 tarihinde http://www.apple.com/tr/batteries/service-and-recycling/ adresinden edinilmiştir.
• Appleupdate. (t.y.). Apple.com. 11.01.2019 tarihinde http://www.apple.com/tr/ios/updates adresinden edinilmiştir.
• Cooper, T. (2004). Inadequate life? Evidence of consumer attitudes to product obsolescence. Journal of Consumer Policy, 27, 421–449.
• Dannoritzer, C. (Yönetmen). (2010). The Light Bulb Conspiracy. ABD. (2.42sn – 2.47sn).
• Eagly, A.H. ve Chaiken, S. (1993). The psychology of attitudes. Fort Worth, TX: Harcourt.
• Ertürk, Y. D. ( 2013). Davranış bilimleri. İstanbul: Kutup Yıldızı Yayınları.
• Fazio, R.H. (1990). Multiple process by which attitudes guide behaviour: The mode model as an integrative framework. M. P. Zanna (Ed.). Advances In Experimental Sociol Psychology. (75 – 109). San Dieago: Academic Press.
• Festinger, L. (1957). A theory of cognitive dissonance. Evanston, IL: Row & Peterson.
• Fitzpatrick, K. (2006). The anxiety of obsolescence the american novel in the age of television. Amerika Birleşik Devletleri: Vanderbilt University Press.
• Gegez, A. E. (2015). Pazarlama araştırmaları. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Heiskanen, E. (1996). Conditions for product life extension. (Working Paper 23). National Consumer Research Centre.
• Hirschl, B., Konrad, W. ve Scholl, G. (2003). New concepts in product use for sustainable consumption. Journal of Cleaner Production, 11, 873-881.
• IOS 7. (t.y.). Nytimes.com. 01.07.2018 tarihinde http://www.nytimes.com/2013/11/03/magazine/why-applewants- to-bust-your-iphone.html?_r=0 adresinden edinilmiştir.
• iPhone 8. (t.y.). Youtube.com. 01.07.2018 tarihinde https://www.youtube.com/watch?v=m0NQecmcgHc&t= 0s&index=5&list=PLN_5mBLsa8-FYb8wFldYrNg_hkOtgSPXS adresinden edinilmiştir.
• Judd, C. M., Drake, R. A., Downing, J. W., ve Krosnick, J. A. (1991). Some dynamic properties of attitude structures: Context – induced response facilitation and polarization. Journal of Personaltiy and Social Psychology, 60, 193-202.
• Kadıoğlu, Z. K. (2014). Tüketim iletişimi. İstanbul: Pales Yayınları.
• Keeble, D. (2013). The culture of planned obsolescence in technology companies. Lisans Tezi. Finlandiya: Business Information Technology Oulu University of Applied Sciences.
• Koç, E. (2015). Tüketici davranışı ve pazarlama stratejileri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Madran, D. A. ( 2012). Tutum, tutum değişimi ve ikna. Ankara: Nobel.
• Maycroft, N. (2009). Consumption, planned obsolescence and waste. Universty of Limcoln, History of Art & Material Culture Lincoln School of Art & Design. 08.11.2015 tarihinde https://eprints.lincoln. ac.uk/2062/ adresinden edinilmiştir.
• Myers, D. G. (2015). Sosyal psikoloji. S. Akfırat (Çev.). Ankara: Nobel.
• Nejedla, J. (2011). Planned obsolescence understanding the reality of durable goods obsolescence and consumers’ disposal behavior. Yüksek Lisans Tezi. Çek Cumhuriyeti: University of Economics in Prague, Faculty of Business Administration International Business and Management.
• Nes, V. N., Cramer, J. ve Stevels, A. (1999). A practical approach to the ecological lifetime optimization of electronic products. First International Symposium on Environmentally Conscious Design and Inverse Manufacturing, 108-111.
• Noble, C. H. ve Kumar, M. (2008). Using product design strategically to create deeper consumer connections. Business Horizons, 51, 441-450.
• Odabaşı, Y. ve Barış , G. (2011). Tüketici davranışı. İstanbul: MediaCat Akademi.
• Packard, V. (1960). The waste makers. New York: D. McKay Co.
• Özdamar, K. (2002). Paket programlar ile istatistik veri analizi. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Rosenberg, M. J., ve Hovland, C. I. (1960). Cognitive, affective, and behavioral components of attitudes. C. I. Hovland ve M. J. Rosenberg (Ed.), Attitude organization and change: An analysis of consistency among attitude components içinde (1-14). New Haven, CT: Yale University Press.
• Sanbonmatsu, D. M. ve Fazio, R. H. (1990). The role of attitudes in memory – Based decision making. Journal of Personality and Social Psychology, 59, 614-622.
• Şarjdöngüsü. (t.y.). Apple.com. 10.01.2019 tarihinde http://www.apple.com/tr/batteries/service-andrecycling/ adresinden edinilmiştir.
• Schiffman, L.G. ve Kanuk, L.L. (2000). Consumer behavior. Saddle River, NJ: Prentice Hall.
• Smeels, E. ve Stevels, A. (2003). Influencing product lifetime through product design. proceedings of ecodesign 2003. Third lnternational Symposium on Environmental Consciousness Design and Inverse Manufacturing.
• Solczak, R. (2013). Planned obsolescence: A question of consumerism and production of waste. Tez. Finlandiya: Centria University of Applied Sciences, Ylivieska Unit, Degree Programme In Industrial Management.
• Solomon, M. R. (2008). Consumer behavior. U.K: Pearson.
• Tavşancıl, E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. Ankara: Nobel.
• Taylor, S. , Peplau, L. A. ve Sears , D. O. ( 2010). Sosyal psikoloji. A. Dönmez (Çev.). Ankara: İmge Kitapevi.
• Tüfekçi, İ., Erçiş, A. ve Türk, B. (2014). Moda odaklı içgüdüsel satın alma davranışına etki eden faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (4), 587-606.