Üniversite Öğrencilerinin Aşırı Enformasyon Yükü ve Aşırı Haber Enformasyon Yükü Algılarına Dair Bir Alan Araştırması: Atatürk Üniversitesi Örneği

Yıl 2021, Sayı: 38, 302 - 322, 31.12.2021

Osman Araslı , Besim Yıldırım

https://doi.org/10.17829/turcom.930825

Cited By: 1

Öz

İletişim ve gazetecilik alanında sınırlı sayıda araştırmanın konusu olan “Aşırı Enformasyon Yükü” (AEY),
bireylerin enformasyonu faydalı ve etkin bir şekilde kullanmalarını engelleyen bir sorundur. Bu bağlamda
yurttaşlar enformasyonun çok ve yoğun olduğu medya ortamında kendilerinin beklenti, istek ve ihtiyaçlarını
karşılayacak haberleri bulmakta zorlanabilirler. Haberlerin aşırı miktarda olması “Aşırı Haber Enformasyon
Yükü” (AHEY) sorununa da dikkat çeker. Diğer yandan AEY konusu haberle ilişkili olmasına rağmen, haber
ekosistemi ve haber tüketimi doğasına yönelik araştırmalar sınırlıdır ve haber dışında konuya genel olarak
yaklaşılmaktadır. Bu bakımdan çalışma, konuyla ilgili mevcut iletişim literatürüne katkı sunarak gazetecilik
alanında özgün bir yer edinebilmeye çalışmaktadır. Çalışmada Genel Aşırı Enformasyon Yükü (GAEY) ve
AHEY algıları arasındaki farklılık ve bağlantıları ortaya koymak amacıyla Atatürk Üniversitesi’nde bir alan
araştırması gerçekleştirilmiştir. “İlişkisel Tarama Modeli”ne dayalı araştırmada veri toplama tekniği olarak
Lee, Kim ve Koh’un (2016) geliştirdikleri Genel Aşırı Enformasyon Yükü Algısı (GAEYA) Ölçeği ve Aşırı
Haber Enformasyon Yükü Algısı (AHEYA) Ölçeği’ne dayalı anket kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara
göre GAEY algısı kadınlar, 25-29 yaş aralığındakiler, aylık iletişim gideri genellikle yüksek kişiler arasında
göreli olarak daha fazladır. Kadınlar ve aylık harcama oranı genellikle yüksek kişilerin AHEY algısı artış
eğilimindedir. Diğer yandan yeni ve geleneksel iletişim araçlarından günlük haber takibine göre iki yük
algısında değişen bir durum yoktur. Ayrıca, GAEY algısı ile AHEY algısı birbiriyle bağlantılı problemlerdir.

Anahtar Kelimeler

Enformasyon, Haber, Aşırı Enformasyon Yükü, Genel Aşırı Enformasyon Yükü Algısı, Aşırı Haber Enformasyon Yükü Algısı

A Field Study on Information Overload and News Information Overload of University Students: Ataturk University Sample

Öz

“Information Overload” (IO), which is the subject of a limited number of studies in the field of
communication and journalism, is a problem that prevents individuals from using information effectively
and usefully. Although citizens have greater access to news in the media, they may find it difficult to find
news that will meet their expectations, demands, and needs in a media environment where information
is abundant and intense. Therefore, the excessive amount of news also draws attention to the problem of
“News Information Overload” (NIO). On the other hand, although the subject of Information Overload is
related to news, research on the nature of the news ecosystem and news consumption is limited, and the
issue is generally approached outside of news. In this respect, the study tries to gain a unique place in the
field of journalism by contributing to the existing communication literature on the subject. In the study,
fieldwork was conducted at Atatürk University in order to reveal the differences and connections between
the perceptions of General Information Overload (GIO) and NIO. In the research based on the “Relational
Survey Model”, a questionnaire based on the General Information Overload Perception (GAEA) Scale
and the Excessive News Information Burden Perception (AHHEA) Scale developed by Lee, Kim, and Koh
(2016) was used as the data collection technique. According to the results obtained, the perception of GIO
is relatively higher among women, those between the ages of 25 and 29, and people with generally high
monthly communication costs. In addition, it has been determined that women and people with high
monthly spending rates tend to increase their perception of NIO. There is no change in the perception of
both burdens according to the situation of following daily news from new and traditional communication
tools. Additionally, perception of GIO and perception of NIO are interrelated problems.

Anahtar Kelimeler

Information, News, Information Overload, Perception of General Information Overload, Perception of News Information Overload

Kaynakça

• Akdoğan, Y. (1995). Görsel iktidar. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Aldoory, L., & Van Dyke, M. A. (2006). The roles of perceived ‘shared’ involvement and information overload in understanding how audiences make meaning of news about bioterrorism. Journalism & Mass Communication Quarterly, 83(2), 346-361.
• Allen, D. K., & Shoard, M. (2005). Spreading the load: Mobile information and communications technologies and their effect on information overload. Information Research: An International Electronic Journal, 10(2), n2., 25.05.2018 tarihinde https://eric.ed.gov/?id=EJ1082034 adresinden edinilmiştir.
• Arıker, Ç. (2011). Bilgi yükü temelinde, tüketicinin özgürlüğü ve kısıtlanmışlığının karar sonrası değerlemelerle ilişkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Associated Press. (2008). A new model for news: studying the deep structure of young adult news consumption. A Research Report from The Associated Press and the Context-Based Research Group.
• Baudrillard, J. (2011). Çaresiz stratejiler (O. Adanır, Çev.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi (Orijinal eser yayın tarihi: 1983).
• Baudrillard, J. (2015). Şeytana satılan ruh ya da kötülüğün egemenliği (O. Adanır, Çev.). Ankara: Doğu Batı Yayınları (Orijinal eser yayın tarihi: 2004).
• Bawden, D., & Robinson, L. (2008). The dark side of information: overload, anxiety and other paradoxes and pathologies. Journal of Information Science, 35(2), 180–191. doi:10.1177/016.555.1508095781
• Bayhan, G. (2019). Dijital çağda genç kuşağın bilgiyle ilişkisi: Parçalanma, belirsizlik, seçicilik ve maruz kalma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Aydın: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Baytar, O. (2013). İzlerkitlenin medyadaki aşırı enformasyon sorununa bakışı. AJIT‐e: Online Academic Journal of Information Technology, 4(11), 35-55, DOI: 10.5824/1309‐1581.2013.1.003.x.
• Blom, F. (2011). Information overload and the growing infosphere: a comparison of the opinions and experiences of information specialists and general academics on the topic of information overload. Unpublished Master’s Thesis. Uppsala: Uppsala Universitet.
• Bontcheva, K., Gorrell, G., & Wessels, B. (2013). Social media and information overload: Survey results. arXiv preprint, arXiv:1306.0813 [cs.SI] 25.06.2020 tarihinde http://arxiv.org/abs/1306.0813 adresinden edinilmiştir.
• Cagle, M., Özdağoğlu, A., & Yılmaz, K. (2020). Aşırı bilgi yüklemesi ile mücadelede entegre swara-gra yaklaşımı: Yatırım değerlendirme ve kararlar. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (87), 263-280. DOI: 10.25095/ mufad.756377
• Çakır, M. (2018). Bilgi toplumu kuramları ve prekarya tartışmaları. M. Çakır (Der.), Bilgi toplumu tartışmaları kitabı içinde (ss.19-114). İstanbul: Pales Yayınları.
• Dijk, J. V. (2018). Ağ toplumu (Ö. Sakin, Çev.). İstanbul: Kafka Yayınevi. (Orijinal eser yayın tarihi: 1991).
• Elisa, S., & Jeffrey, G. (2017). News Use Across Social Media Platforms 2017. Washington, DC: Pew Research Center. 02. 10. 2019 tarihinde https://www.journalism.org/2017/09/07/news-use-across-social-mediaplatforms- 2017/ adresinden edinilmiştir.
• Eppler, M. J. (2015). Information quality and information overload: The promises and perils of the information age. Communication and technology, 5, 215-232.
• Eppler, M. J., & Mengis, J. (2004). The concept of information overload – A review of literature from organization science, accounting, marketing, MIS, and related disciplines. M. Meckel & B. F. Schmid (Ed.), In Kommunikationsmanagement im Wandel (pp. 271-305). Gabler.
• Erdoğan, İ. (2007). Pozitivist metodoloji: Bilimsel araştırma tasarımı, istatistiksel yöntemler, analiz ve yorum, (2. Baskı), Ankara: Erk Yayınları.
• Eren, M. & Narmanlıoğlu, H. (2018). Gazetelerin sosyal medyada paylaştığı haberlerin incelenmesi. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 2(3), 204-216.
• Ersöz, B. & Kahraman, Ü.G. (2020). Bilişim çağında bilginin değişen yüzü: İnfobezite üzerine kavramsal bir inceleme. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi, 4 (2), 431-444. DOI: 10.31200/ makuubd.779273
• Eryılmaz, M. (2011). Hiperortamlarda uyarlanabilir içerik ve uyarlanabilir gezinmenin öğrenci doyumu ve bilişsel yüke etkileri. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 10(20), 181-195.
• Eşitti, Ş. (2015). Bilgi çağında problemli internet kullanımı ve enformasyon obezitesi: Problemli internet kullanımı ölçeğinin üniversite öğrencilerine uygulanması. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 49(2), 75–97.
• Gomez-Rodriguez, M., Gummadi, K., & Schölkopf, B. (May, 2014). Quantifying information overload in social media and its impact on social contagions. In Eighth International AAAI Conference on Weblogs and Social Media, 170-179.
• Goyanes, M. (2014). News overload in Spain: The role of demographic characteristics, news interest, and consumer paying behavior. El profesional de la información, 23(6), 618-624.
• Grineva, M., & Grinev, M. (2012). Information overload in social media streams and the approaches to solve it. In 21st International World Wide Web Conference, Lyon, France. 01.06.2020 tarihinde https://www2012. universite-lyon.fr/ adresinden edinilmiştir.
• Guerin, S. (1992). Yazılı basın bir Avrupa günlük basın modeli var mı?. J.-M. Charon (Der.). Medya dünyası içinde (ss. 73-76), (Çev. O. Tatlıpınar). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Hargittai, E., Neuman, W. R, & Curry, O. (2012). Taming the information tide: Perceptions of information overload in the American home. The Information Society, 28 (3), 161–173.
• Heylighen, F. (2002). Complexity and information overload in society: why increasing efficiency leads to decreasing control. The Information Society, 1-44., 11. 11. 2021 tarihinde https://citeseerx.ist.psu.edu/ viewdoc/summary?doi=10.1.1.91.6233 adresinden edinilmiştir.
• Holton, A. E., & Chyi, H. I. (2012). News and the overloaded consumer: Factors influencing information overload among news consumers. Cyberpsychology, behavior, and social networking, 15(11), 619-624.
• Islam, A. K. M., Whelan, E., & Brooks, S. (2018). Social media overload and fatigue: The moderating role of multitasking computer self-efficacy. Twenty-fourth Americas Conference on Information Systems, New Orleans, 1-10.
• Jamali, Y. (2014). Information overload in Pakistani media: Case study of Sumbal. Global Media Journal: Pakistan Edition, 7(2), 1-24.
• Ji, Q., Ha, L., & Sypher, U. (2014). The role of news media use and demographic characteristics in the prediction of information overload. International Journal of Communication, 8(16), 699-714.
• Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi kavramlar, ilkeler, teknikler. (21. Basım). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kılıç, E., & Karadeniz, Ş. (2004). Hiper ortamlarda öğrencilerin bilişsel yüklenme ve kaybolma düzeylerinin belirlenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 10(4), 562-579.
• Kırık, A. M. (2017). Yeni medya aracılığıyla değişen iletişim süreci: Sosyal paylaşım ağlarında gençlerin konumu. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(1), 230-261.
• Koroleva, K., Krasnova, H., & Günther, O. (August, 2010). Stop spamming me!’: exploring information overload on Facebook. Proceedings of the Sixteenth Americas Conference on Information Systems, Lima, Peru, 12-15.
• Lang, A. (2000). The limited capacity model of mediated message processing. Journal of Communication, 50(1), 46–70. doi:10.1111/j.1460-2466.2000.tb02833.x.
• Lang, A., Bolls, P., Potter, R. F., & Kawahara, K. (1999). The effects of production pacing and arousing content on the information processing of television messages. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 43(4), 451-475.
• Lang, A., Schwartz, N., Lee, S., & Angelini, J. (2007). Processing radio PSAs: Production pacing, arousing content, and age. Journal of Health Communication, 12(6), 581-599.
• Lee, A. M., Holton, A., & Chen, V. (2018). Re-examining news overload: Effects of content characteristics and news topics on selective scanning and avoidance. The annual convention of The Association for Education in Journalism and Mass Communication, Washington D.C, 1-28.
• Lee, S. K., Kim, K. S., & Koh, J. (2016). Antecedents of news consumers’ perceived ınformation overload and news consumption pattern in the USA. International Journal of Contents, 12(3), 1-11.
• Lee, S. K., Lindsey, N. J., & Kim, K. S. (2017). The effects of news consumption via social media and news information overload on perceptions of journalistic norms and practices. Computers in Human Behavior, 75, 254-263.
• Mattelart, A. (1992). İletişim ve iletişim araçları: Tehlikeli bir konu. J.-M. Charon (Der.). Medya dünyası içinde (ss. 17-23), (Çev. O. Tatlıpınar). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mitchell, A., Gottfried, J., Barthel, M. & Shearer, E. (2016). The modern news consumer: News attitudes and practices in the digital era. Pew Research Center. 25.09.2018 tarihinde https://www.journalism. org/2016/07/07/the-modern-news-consumer/ adresinden edinilmiştir.
• Morresi, E. (2006). Haber etiği ahlaki gazeteciliğin kuruluşu ve eleştirisi (F. Genç, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları (Orijinal eser yayın tarihi: 2003).
• Özata, Z. (2011). Tüketici yönlendiren güç: Öteki tüketici. Journal of Internet Applications and Management, 2(2), 7-34. DOI: 10.5505/iuyd.2011.00719
• Özcan, A. (2019). Enformasyon diyeti olarak yerel habercilik. İNİF E – Dergi, 4(1), 37-49.
• Özdemir, Ş., & Gülseçen, S. (2015). Aşırı bilgi artışının bilgiye erişim sürecindeki etkileri İstanbul Üniversitesi enformatik bölümü örneği. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(3), 334–344.
• Özkan, E. (2013). İnternette kullanıcıların oluşturduğu içeriklerin bilgi yükü ve tüketici kafa karışıklığı açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Park, C. S. (2019). Does too much news on social media discourage news seeking? Mediating role of news efficacy between perceived news overload and news avoidance on social media. Social Media+Society, 5(3), 1-12, https://doi.org/10.1177/205.630.5119872956.
• Pentina, I., & Tarafdar, M. (2014). From ‘information’ to ‘knowing’: Exploring the role of social media in contemporary news consumption. Computers in Human Behavior, 35, 211-223.
• Pew Research Center. (2008). Audience segments in a changing news environment: Key news audiences now blend online and traditional sources: Pew Research Center biennial news consumption survey. Washington, D.C., 02.08.2020 tarihinde https://www.pewresearch.org/wp-content/uploads/sites/4/ legacy-pdf/444.pdf adresinden edinilmiştir.
• Pew Research Center. (2012). Biennial Media Consumption Survey 2012. Final Questionnaire, 5 October 2012. 26.10.2018 tarihinde http://www.people-press.org/datasets/ adresinden edinilmiştir.
• Postman, N., & Powers, S. (1996). Televizyon haberlerini izlemek. (A. Tunç, Çev.). İstanbul: Kavram Yayınları (Orijinal eser yayın tarihi: 1992).
• Potter, R. F. (2000). The effects of voice changes on orienting and immediate cognitive overload in radio listeners. Media Psychology, 2(2), 147–177. doi:10.1207/s1532785xmep0202_3.
• Raoufi, M. (January, 2003). Avoiding information overload a study on individual’s use of communication tools. 36th Annual Hawaii International Conference on System Sciences, Proceedings of The. doi:10.1109/ hicss.2003.117.4317.
• Renjith, R. (2017). The effect of information overload in digital media news content. Communication and Media Studies, 6(1), 73-85.
• Sasaki, Y., Kawai, D., & Kitamura, S. (2016). Unfriend or ignore tweets?: A time series analysis on Japanese Twitter users suffering from information overload. Computers in Human Behavior, 64, 914–922. doi:10.1016/j.chb.2016.07.059.
• Savolainen, R. (2007). Filtering and withdrawing: strategies for coping with information overload in everyday contexts. Journal of Information Science, 33(5), 611–621. doi:10.1177/016.555.1506077418.
• Schiller, H. (2005). Zihin Yönlendirenler (C. Cerit, Çev.). İstanbul: Pınar Yayınları (Orijinal eser yayın tarihi: 1973).
• Schmitt, J. B., Debbelt, C. A., & Schneider, F. M. (2018). Too much information? Predictors of information overload in the context of online news exposure. Information, Communication & Society, 21(8), 1151- 1167. DOI: 10.1080/1369118X.2017.130.5427
• Song, H., Jung, J., & Kim, Y. (2017). Perceived news overload and its cognitive and attitudinal consequences for news usage in South Korea. Journalism & Mass Communication Quarterly, 94(4), 1172–1190. http:// dx.doi.org/10.1177/107.769.9016679975.
• Şimşek İşliyen, F. (2020). Dijital çağda bilginin değişen niteliği ve infobezite: Z kuşağı üzerine bir odak grup çalışması. Selçuk İletişim, 13(1), 246-272.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Boston: Pearson.
• Tamer Gencer, Z. (2012). Medyanın gündem oluşturma sürecinde sosyal entropinin rolü üzerine uygulamalı bir çalışma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tokgöz, O. (2010). Temel gazetecilik. (8. baskı). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Törenli, N. (2004). Enformasyon toplumu ve küreselleşme sürecinde Türkiye. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Tugen, B., Erdal, Ç. & Özcan, A. (Mayıs, 2013). Çağın hastalığı mı yoksa şifası mı? Enformasyonun bilgiye dönüşümü ve enformasyon diyeti. 2. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi Bildiriler Kitabı, Bursa, 1127-1134.
• Türk Dil Kurumu (TDK) Sözlükleri. (2019). 22.12.2019 tarihinde http://sozluk.gov.tr adresinden edinilmiştir.
• Ünal, S. (2018). 21. Yüzyılın yeni bilgi erişim çevreleri tehdit mi fırsat mı? Dijital yerli gençlerde aşırı bilgi yükü ve kaygısı. Journal of Current Researches on Social Sciences, 8(4), 309-342.
• Williamson, J., Eaker, P. E., & Lounsbury, J. (2012). The information overload scale. Asist 2012, 49(1), 1-3. https://doi.org/10.1002/meet.145.049.01254
• York, C. (2013). Overloaded by the news: Effects of news exposure and enjoyment on reporting information overload. Communication Research Reports, 30(4), 282-292.
• Zins, C. (2007). Conceptual approaches for defining data, information, and knowledge. Journal of the American society for information science and technology, 58(4), 479-493.