Öz Yeterliğin İş Özerkliği Üzerindeki Etkisi: Turist Rehberleri Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 32 - 43, 30.06.2020

Esra Katırcıoğlu , Ali Kabakulak

https://doi.org/10.34090/tured.740219

Cited By: 1

Öz

Amaç ve Önem: Bu çalışmanın temel amacı turist rehberlerinin öz yeterlik seviyelerinin iş özerkliği algıları üzerindeki etkisini incelemektir. Çalışma kapsamında ayrıca turist rehberlerinin öz yeterlik seviyeleri ile iş özerkliği algılarının belirlenmesi hedeflenmektedir. Turist rehberliği mesleğinin özellikleri dikkate alındığında, öz yeterlik ve iş özerkliği kavramlarının, mesleğin uygulanabilirliği açısından önemli olduğu düşünülmektedir.

Yöntem: Çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden anket tekniği kullanılmıştır. Bu kapsamda eylemli turist rehberlerinin doldurması için Google formlar programı aracılığı ile çevrimiçi anket oluşturulmuş ve rehberlerden çalışmaya katılmaları istenmiştir.

Bulgular: Araştırmada turist rehberlerinin öz yeterliklerinin iyi seviyede olduğu, iş özerkliklerinin iyi seviyeye yakın olduğu; öz yeterlikle iş özerkliği arasında pozitif, orta düzeyde ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Ayrıca turist rehberlerinin öz yeterliği ile iş özerkliği arasındaki regresyon modeli üzerinde etkisi olduğu ortaya çıkmıştır.

Özgünlük/Bilimsel Katkı: Yapılan literatür taramasında, turist rehberlerinin öz yeterlikleri üzerine yapılan sınırlı sayıda çalışmaya ulaşılmıştır. Aynı zamanda turist rehberlerinin yalnızca öz yeterlikleri ile iş özerkliklerine odaklanan çalışmaya rastlanamamıştır. Ayrıca turist rehberlerinin öz yeterliklerinin iş özerklikleri üzerindeki etkinin ilgili taraflarca (Tureb, Türsab, Kültür ve Turizm Bakanlığı vd.) bilinmesi, turist rehberlerinin istihdamı ve yönettikleri turlarda sağlayacakları memnuniyet üzerindeki etkisinin yanı sıra ülkenin veya bölgenin bilinirliğine de önemli katkı sağlayacağından bu bağlamda ileride oluşturulacak politikalara fikir vermesi açısından önemli bir katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bunun yanı sıra turist rehberlerinin özerk ve bağımsız çalışabilmesinin tur deneyimi, kalitesi, sunum ve hizmet verme isteği gibi konularda önemli katkılar sağlayacağı da düşünülmektedir.

Çalışmanın Sınırlılıkları: Çalışma kapsamında, Türkiye’nin yedi farklı coğrafi bölgesine dağılmış halde olan on üç turist rehberleri odasına ulaşmanın zaman ve maliyet açısından mümkün olamaması bu çalışmanın sınırlılıklarından bir tanesidir. Ayrıca turist rehberlerinin çalışmaya katılmaya istekli olmayışları çalışmanın diğer bir sınırlılığı olarak ifade edilebilir. Çalışma kapsamında rehberlere çevrimiçi anketler aracılığı ile ulaşılmaya çalışmıştır.

Anahtar Kelimeler

Turist Rehberleri, Öz Yeterlik, İş Özerkliği

The Effect of Self-Efficacy on Job Autonomy: A Research on Tourist Guides

Öz

Purpose and Importance: The main purpose of this study is to examine the effect of tourist guides' self-efficacy levels on their job autonomy perceptions. Within the scope of the study, it is also aimed to determine the self-efficacy levels and job autonomy perceptions of tourist guides. Considering the characteristics of the tourist guidance profession, the concepts of self-efficacy and job autonomy are considered important variables for the applicability of the profession.

Methodology: Questionnaire technique, which is one of the quantitative research methods, was used in the study. In this context, an online questionnaire was created through Google forms program to be fulfilled by the tourist guides, and the guides were asked to participate in the study.

Findings: In this research, tourist guides’ self-efficacy level is good, and their job autonomy perception is close to good. A positive, moderate and significant relationship was found between self-efficacy and job autonomy. It has also been revealed in regression model that tourist guides’ self-efficacy levels have an impact on their job autonomy perceptions.

Originality/Value: In the literature review, a limited number of studies on tourist guides’ self-efficacy have been reached. Also, there has been no study focusing solely on tourist guides ’self-efficacy and job autonomy. Besides tourist guides’ self-efficacy levels have an effect on their job autonomy. Being explicitly known by the interested parties (Tureb, Türsab, Ministry of Culture and Tourism, etc.), that will contribute significantly to the awareness of the country or the region, as well as its impact on the employment and satisfaction of tourist guides in the tours they manage. It is thought to make an important contribution in terms of giving ideas to policies. In addition to these, tourist guides’ autonomous and independent work will make important contributions in such matters as tour experience, quality, desire to provide presentation and service, etc.

Research Limitations/ Implications: One of the limitation of the study is that it has not been possible to reach 13 chamber of tourist guides located in seven different regions of Turkey as it would be costly and time consuming. In addition, tourist guides’ unwillingness is another limitation as an online questionnaire has been used in order to collect data. 

Anahtar Kelimeler

Self-efficacy, job autonomy, tourist guides

Kaynakça

• Akgündüz, Y. (2012). Konaklama İşletmelerinde Otantik Liderlik ve Öz Yeterlilik Arasındaki İlişkinin Analizi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aksoy, M. (2019). Beşeri Sermaye, Sosyal Sermaye ve Öz Yeterliliğin Restoran Performansına Etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırklareli: Kırklareli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Amburgey, W.O.D. (2005). An Analysis of the Relationship Between Job Satisfaction, Organizational Culture and Perceived Leadership Characteristics, Unpublished Ph.D. Thesis, New York: University of Central Florida.
• Ap, J., and Wong, K. K. (2001). Case Study on Tour Guiding: Professionalism, Issues and Problems. Tourism Management, 22 (5), 551-563.
• Aşkar, P. ve Umay, A. (2001). İlköğretim Matematik Öğretmenliği Öğrencilerinin Bilgisayarla İlgili Öz-Yeterlik Algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21 (21), 1-8.
• Blegen, M. A. (1993). Nurses’ Job Satisfaction: A Meta-Analysis of Related Variables. Nursing Research, 42 (1), 36-41.
• Bosscher, R. J. and Smit, J. H. (1998). Confirmatory Factor Analysis of the General Self-Efficacy Scale. Behaviour Research and Therapy, 36 (3), 339-343.
• Bowen, E. and Lawler, E. E. (1992). The Empowerment of Service Workers: What, Why and When. Sloan Management Review, 33, 31–39.
• Breaugh, J. A. (1999). Further Investigation of the Work Autonomy Scales: Two Studies. Journal of Business and Psychology, 13 (3), 357-373.
• Çınar, B. (2018). Turizm Rehberliği Bölümü Öğrencilerinde Genel Özyeterlilik Algısı, Mesleki Kaygı ve Mesleği Yapma Niyeti İlişkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin: Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dude, D. J. (2012). Organizational Commitment of Principals: The Effects of Job Autonomy, Empowerment and Distributive Justice, Unpublished Doctoral Thesis, The University of Iowa: USA.
• Ercan, A. (2014). Sessizleşen Örgütlerde Öz Yeterlilik Algısının Rolü: Alanya'daki Konaklama İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Antalya: Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eryılmaz, G. (2018). Rekreatif Etkinliklere Katılan Bireylerin Akış Deneyimleri, Pozitif ve Negatif Duygu Durumları, Öz Yeterlilikleri ve Yaşam Doyumları İlişkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Mersin: Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gray, G. and Pratt, R. (1989). Accountability: Pivot of Professionalism, In Issues in Australian Nursing (Ed: G. Gray and R. Pratt). 149-161, Melbourne: Churchill Livingston.
• Griffin, M. A., Neal, A. and Parker, S. K. (2007). A New Model of Work Role Performance: Positive Behavior in Uncertain and Interdependent Contexts. Academy of Management Journal, 50 (2), 327-347.
• Hackman, J. R., and Oldham, G. R. (1975). Development of the Job Diagnostic Survey. Journal of Applied Psychology, 60, 159-170.
• Hakimi, N., van Knippenberg, D., and Giessner, S. (2010). Leader Empowering Behaviour: The Leader’s Perspective. British Journal of Management, 21, 701–716.
• Hart, G., and Rotem, A. (1995). The Clinical Learning Environment: Nurses’ Perceptions of Professional Development in Clinical Settings. Nurse Education Today, 15 (1), 3-10.
• Hartline, M. D., Maxham, J. G. III, and McKee, D. O. (2000). Corridors of Influence in the Dissemination of Customer-oriented Strategy to Customer Contact Service Employees. Journal of Marketing, 64, 35–50.
• Kalaycı, Ş. (2017). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, (8. Baskı). Ankara: Dinamik Akademi Dağıtım.
• Kendir, H. (2017). Otel İşletmelerinde Çalışanların Kariyer Tatmini ve Kariyer Bağlılığı İlişkisinde Öz Yeterliliğin Rolü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Nevşehir: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kerse, G. (2017). İş Becerikliliği (Job Crafting) Ölçeğini Türkçe’ye Uyarlama ve Duygusal Tükenme ile İlişkisini Belirleme. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9 (4), 283-304.
• Keskin, E. (2017). Otel İşletmeleri Yöneticilerinin Öz Yeterliliklerinin Karar Verme Stillerine Etkisinde Yönetsel Güçlülüğün Aracılık Rolü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Nevşehir: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Lin, C. T., Wang, K. C. and Chen, W. Y. (2008). Female Tour Leaders as Advertising Endorsers. The Service Industries Journal, 28 (9), 1265-1275.
• Morrison, E. W. and Phelps, C. C. (1999). Taking Charge at Work: Extrarole Efforts to Initiate Workplace Change. Academy of Management Journal, 42 (4), 403-419.
• Özoğul, G. (2017). Profesyonel Turist Rehberlerinin Kişilik Özellikleri ile Mesleki Bağlılık Arasındaki İlişki Üzerine Psikolojik Sermayenin Aracılık Etkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Pajares, F. (1996). Self-Efficacy Beliefs in Academic Settings. Review of Educational Research, 66 (4), 543-578.
• Pratiwi, K. R. I., Saleh, C. and Sentanu, I. G. E. P. S. (2019). Policy Implementation of Tour Guides License in Maintaining the Quality of Tourism in Bali Province. Journal of Indonesian Tourism and Development Studies, 7 (3), 175-183.
• Reisinger, Y. and Steiner, C. (2006). Reconceptualising Interpretation: The role of Tour Guides in Authentic Tourism. Current Issues in Tourism, 9 (6), 481-498.
• Sarı, B. (2017). Otel İşletmelerinde Yaşam Doyumunun İş Tatminini Etkilemesi ve Öz Yeterliliğin Aracılık Rolü Üzerine Bir Araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Slemp, G. R., Kern, M. L. and Vella-Brodrick, D. A. (2015). Workplace Well-being: The Role of Job Crafting and Autonomy Support. Psychology of Well-being, 5 (1), 1-17.
• Sousa, C. M. P., Coelho, F. and Guillamon-Saorin, E. (2012). Personal Values, Autonomy, and Self-Efficacy: Evidence from Frontline Service Employees. International Journal of Selection and Assessment, 40 (2), 159-170. Doi: 10.1111/j.1468-2389.2012.00589.x.
• Spector, P. E. (1986). Perceived Control by Employees: A Meta-analysis of Studies Concerning Autonomy and Participation at Work. Human Relations, 39 (11), 1005-1016.
• Şahin, F. ve Gürbüz, S. (2012). Kültürel Zekâ ve Öz-Yeterliliğin Görev Performansı ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerinde Etkisi: Çokuluslu Örgüt Üzerinde Bir Uygulama. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 14 (2), 123-140.
• Tarakçı, U. A. (2009). Türk Özel Sektör Yöneticilerinin Çatışmaları Çözmede Kullandıkları Stiller ve Bu Stillerin Öz Yeterlilik Algılamasıyla İlişkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tılfarlıoğlu, F. Y. ve Çiftçi, F. Ş. (2011). Supporting Self-Efficacy and Learner Autonomy in Relation to Academic Success in EFL Classrooms (A Case Study). Theory and Practice in Language Studies, 1 (10), 1284-1294.
• Tsaur, S. H. and Lin, W. R. (2014). Hassles of Tour Leaders. Tourism Management, 45, 28-38.
• Turamberk Özerden, S. (2010). Turizm İşletmelerinde Çalışan Bireylerin Öz Yeterlilik Algılarının Psikolojik Şiddet Olgusu Üzerindeki Etkisi: KKTC'de Bir Uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Antalya: Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• TUREB (2020). Resmi Rehber İstatistikleri, http://tureb.org.tr/tr/RehberIstatistik/ (Erişim Tarihi: 08.01.2020).
• Uçar, Ö. (2018). İşgörenlerin Dönüşümcü ve Etkileşimci Liderlik Tarzları Algılamaları ile Öz Yeterlilikleri Arasındaki İlişkide Yöneticiye Duyulan Güvenin Aracılık Rolü: Bir Zincir Otel Uygulaması, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Antalya: Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ulusoy, H. (2017). Turist Rehberlerinin Kültürel Zekâ Düzeyi ve Öz yeterlilik İnançlarının Hizmet Sunumuna Etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Üstüner, M., Demirtaş, H., Cömert, M., ve Özer, N. (2009). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Öz-Yeterlik Algıları Secondary School Teachers’ Self-Efficacy Beliefs. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (17), 1-16.
• WFTGA. (2020). What is a Tourist Guide, Retrieved from, http://www.wftga.org/tourist-guiding/what-tourist-guide (03.02.2020).
• Yılmaz, T. (2018). Stratejik Yönetim Açısından Personel İlişkileri Yönetimi: Turizm İşletmelerinde İlişki Yönetiminin Personel Memnuniyetine Etkisinde İş Özerkliğinin Aracı Rolü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Antalya: Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.