Müzelerde Dijitalleşme Sürecine İlişkin Sanal Müzelerin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 117 - 141, 31.12.2022

Nuray Yıldız , Ahu Yazıcı Ayyıldız , Tuğçe Tavukçuoğlu

https://doi.org/10.34090/tured.1184787

Cited By: 2

Öz

Amaç ve Önem: Bu araştırmanın amacı turist rehberliği mesleğinde özellikle son yıllarda dijitalleşmeyle beraber önem kazanan, Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı sanal müzelerin web sitelerini karşılaştırmalı olarak doküman incelemesi tekniği ile değerlendirerek sundukları olanakları irdelemektir.

Yöntem: Çalışmada nitel araştırma yöntemleri kapsamında yer alan doküman incelemesi tekniğinden yararlanılarak sanal müzeler incelenmiştir. Bu kapsamda literatür taraması yapılarak konuyla ilgili olan çalışmalara ulaşılmıştır. Çalışma grubu/örneklem olarak T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı sayfasında yer alan tüm sanal müzeler dahil edilmiştir. Sanal müzelerin web sayfalarının ve sanal turların incelenmesi sonrası elde edilen veriler yorumlanmıştır.

Bulgular: İkincil kaynaklardan elde edilen verilere göre yaklaşık 12 milyon ziyaretçi sanal müzeleri ziyaret etmiş bunun yanı sıra hem 3D uygulama ile gezinme imkânı hem de antik kent sunumları yapılmıştır. Çalışmada 3 ana tema çıkarılmış bunlar sanal müzelerin özel ve bölgesel konulara yönelik olması, genel dünya tarihi ve Türkiye tarihi konulu olduğu şeklinde özetlenebilir. Ayrıca bu temalar içerisinde çoğunlukla özel ve bölgesel konuların yer aldığı sanal müzelerin sayıca fazla olduğu devamında ise kronolojik düzende genel tarih ve Türkiye tarihini konu alan müzelerin ağırlıkta olduğu belirlenmiştir. Sanal müzelerdeki ziyaretçi sayılarına bakıldığında yaklaşık 3 buçuk milyon ile en fazla Göbeklitepe’nin ilk sıralarda yer aldığı, devamında 2 buçuk milyon ile Kurtuluş Savaşı müzesinin bulunduğu bunun yanı sıra yaklaşık olarak 1 buçuk milyon ile Efes müzesinin yer aldığı anlaşılmaktadır. Sanal müzelerin çekimlerinde ortaya konulan tasarımların incelendiği bulgudan elde edilen sonuçlar arasında ise müzelerin çoğunlukla giriş bölümlerini çekime dahil ettiği ve bazılarının bahçe, teras gibi kısımları da eklediği anlaşılmaktadır. Bunun yanı sıra Assos müzesi ve Göreme Ihlara Vadisi gibi açık alandaki alanları çeken sanal müzelerin doğa içinde yürüyüş ve antik kent ile beraber deniz manzarasını da dahil ettiği bu kapsamda doğa ile bütünleşmiş bir sanat algısı yaratılmak istendiği söylenebilir. Sanal müzelerin kuruluş yılları incelendiğinde müzelerin ilgili sitelerinden güncel bilgilere ulaşılmıştır. Bu noktada Polis müzesi 2021 yılında, İstanbul Havalimanı müzesi 2020 yılında, Şanlıurfa müzesi 2015 yılında, Çanakkale Destinasyonu Tanıtım merkezi 2012 yılında, Gaziantep Zeugma müzesi 2011, İstanbul İslam Bilim ve Teknoloji müzesi 2008 yılında, Çanakkale Troya 2003, Samsun Gazi müzesi 1998 yılında, Bayburt Kenan Yavuz Etnografya müzesi 1996 yılında açılmıştır.

Özgünlük/Bilimsel Katkı: Literatürde rehberlik ve sanal müzelerle ilgili çalışmalar bulunmasına karşın sanal müzelerin özelliklerine dair karşılaştırmalı incelemeye yönelik çalışmaya rastlanmamıştır. Dolayısıyla bu çalışmanın alanda ilk olması ve literatüre katkı sunması amaçlanmaktadır.

Sınırlılıklar: Çalışmada yalnızca Kültür ve Turizm Bakanlığı sayfasında yer alan sanal müzeler incelenmiş olup bu kapsamda diğer müzeler çalışmaya dahil edilmemiştir ve zaman açısından birtakım sınırlılıklar bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Dijitalleşme, sanal müze, rehberlik, turizm 

Anahtar Kelimeler

Dijitalleşme, sanal müze, rehberlik, turizm

Examination of Virtual Museums Related to the Digitalization Process in Museums

Öz

Purpose and Importance: The aim of this research in the profession of tourist guide, especially gaining importance with digitalization in recent years, the web sites of the Ministry of culture and tourism, the virtual museum of document review is to discuss the possibilities they offer comparatively evaluated with the technique.

Methodology: In the study, virtual museums were examined by using the document examination technique within the scope of qualitative research methods. In this context, a literature review was conducted and studies related to the subject were reached. T as a study group / sample. C. All virtual museums on the page of the Ministry of Culture and Tourism are included. The data obtained after the examination of the web pages and virtual tours of the virtual museums were interpreted.

Findings: According to the data obtained from secondary sources, about 12 million visitors visited virtual museums, as well as the opportunity to navigate with a 3D application and presentations of ancient cities were made. There are 3 main themes in the study, these can be summarized as the fact that virtual museums are aimed at special and regional issues, chronological world history and the history of Turkey. In addition, it has been determined that the virtual museums, which mostly include special and regional topics within these themes, are more numerous, while the museums that focus on general history and the history of Turkey in chronological order are predominant. When the number of visitors in virtual museums is examined, it is understood that Göbeklitepe ranks first with approximately 3.5 million, followed by the War of Independence Museum with 2.5 million, as well as the Ephesus Museum with approximately 1.5 million. Among the results obtained from the findings of the study of the designs revealed in the shooting of virtual museums, it is understood that museums mostly include the entrance sections in their visuals and some of them add parts such as the garden. In addition, the Ihlara Valley, Goreme Open Air Museum such as fields in Assos virtual museums museum that attracts views of the sea and the ancient city that included hiking in the nature of this context is needed to create a perception of art integrated with nature. When the establishment years of virtual museums were viewed, up-to-date information was obtained from the relevant websites of the museums. At this point, the Police Museum is in 2021, Istanbul Airport Museum in 2020, Sanliurfa museum in 2015, Çanakkale Destination Information Center in 2012, Gaziantep Zeugma Museum 2011, Istanbul Islam Science and Technology Museum in 2008, Çanakkale Troy 2003, Samsun Gazi Museum in 1998, Bayburt Kenan Yavuz Ethnography Museum was opened in 1996.

Originality/Value: Although there are studies on guidance and virtual museums in the literature, there have been no studies on the comparative examination of the characteristics of virtual museums. Therefore, it is aimed that this study will be the first in the field and contribute to the literature.

Limitations: In the study, only the virtual museums on the Ministry of Culture and Tourism page were examined, and in this context, other museums were not included in the study and there are some limitations in terms of time.

Keywords: Digitalization, virtual museum, guidance, tourism 

Anahtar Kelimeler

Digitalization, virtual museum, guidance, tourism

Kaynakça

• Ahn, H. S. & Choi, J. Y. (2012). Can we teach what emotion a robot should express?. IEEE/RSJ International Conference on Intelligent Robots and Systems Vilamoura, 7-12 October, Algarve, Portugal, 1407-1412.
• Barlas Bozkuş, Ş. (2014). Kültür ve sanat iletişimi çerçevesinde Türkiye’de sanal müzelerin gelişimi. The Journal of Academic Social Science Studies, 26, 329-344. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2408.
• Baysal, İ., Çetinkaya, K. & Aydın, M. (2021). Müzeler, sergiler ve tarihi alanlarda dijitalleşme. International Journal of 3D Printing Technologies and Digital Industry, 2(2), 271-280. doi: 10.46519/ij3dptdi.978607.
• Boboc, R. G., Horaţiu, M. & Talabă, D. (2014). An educational humanoid laboratory tour guide robot. Procedia Social and Behavioral Sciences, 141, 424- 430.
• Bogicevic, V., Seo, S., Kandampully, J. A., Liu, S. Q. & Rudd, N. A. (2019). Virtual reality presence as a preamble of tourism experience: The role of mental imagery. Tourism Management, 74, 55-64.
• Bogicevic, V., Bujisic, M., Bilgihan, A., Yang, W. & Cobanoglu, C. (2017). The impact of traveler-focused airport technology on traveler satisfaction. Technological Forecasting and Social Change, 123, 351-361.
• Bruno, F., Bruno, S., De Sensi, G., Luchi, M. L., Mancuso, S. & Muzzupappa, M. (2010). From 3D reconstruction to virtual reality: A complete methodology for digital archaeological exhibition. Journal of Cultural Heritage, 11(1), 42-49.
• Çatlak, Ş., Tekdal, M. & Baz, F. Ç. (2015). Scratch yazılımı ile programlama öğretiminin durumu: bir doküman inceleme çalışması. Journal of Instructional Technologies ve Teacher Education, 4(3), 13-25.
• Çiçek, M. (2022). Müze deneyiminde interaktif uygulamaların tekrar ziyaret etme niyeti üzerine etkisi: Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi ve Göbeklitepe örneği. (Tez No. 722447) [Yüksek Lisans Tezi, Batman Üniversitesi] YÖK Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Díaz-Boladeras, M., Paillacho, D., Angulo, C., Torres, O., González-Diéguez, J. & Albo-Canals, J. (2015). Evaluating group-robot interaction in crowded public spaces: A week-long exploratory study in the wild with a humanoid robot guiding visitors through a science museum. International Journal of Humanoid Robotics, 12(4), 1-25.
• Dorcic, J., Komsic, J. & Markovic, S. (2019). Mobile technologies and applications towards smart tourism-state of the art. Tourism Review, 74(1), 82-103.
• Düzgün, E. (2022). Turist rehberlerinin dijital turizmdeki gelişmelere bakışı. Turizm Akademik Dergisi, 9(1), 193-208.
• Ercan, F. (2020). Resort otel işletmeleri web sitelerinin dijital pazarlama performanslarının analizi: Alanya’daki beş yıldızlı otel işletmeleri üzerine bir araştırma. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(3), 1727-1745.
• Gövce, M. (2020). Mobil turizm satın alma davranışında e-yaşam tarzının rolü. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(70), 951-960.
• Güncan, Ö. (2021). Dijital dönüşümün turist tipolojisine yansıması: Sanal turist. Social Science Development Journal, 6(27), 368-383. http://dx.doi.org/10.31567/ssd.480.
• Güven, S. & Ersoy, U. (2016). Çağdaş müzecilik. Değerlendirmeler ve Politika Önerileri. Erasmus. Ankara Üniversitesi.
• Hazarhun, E. & Yılmaz, Ö. D. (2020). Restoranlarda dijital dönüşüm: Touch restoran örneği. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 4(3), 384-399.
• Hollander, D. (2019). Touch points in the restaurant branch. https://www.semanticscholar.org/paper/Touch-points-in-the-restaurant-branch-Hollander/28ab385d47abcf341df7038872e9e5f02973d9a6 (Erişim Tarihi. 01.09.2022).
• Humagain, P. (2019). Contribution of e-marketing for the income generation in travel agencies of Nepal. Journal of Business and Social Sciences Research, 3(1), 33-46. doi:10.3126/jbssr.v3i1.24840.
• Kahraman, Z. (2021). Sanal müzecilikte yeni yaklaşımlar. Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 3(2), 145-160.
• Karadeniz, C. (2020). Müzede dijital teknolojilerin kullanımı ve salgın sürecinde dijital katılım. İdil, 70, 975-984. doi: 10.7816/idil-09-70-06.
• Karaoğlu Can, M. & Fitoz, İ. (2021). Müzecilik anlayışının gelişim sürecinde tasarım müzeleri ve mekansal kalite bağlamında örnek bir olay incelemesi. Tasarım Kuram, 17(33), 205-228. doi: 10.14744/tasarimkuram.2021.39358.
• Kayakıran, G. (2022). Sanal müze ziyaretçilerinin memnuniyet düzeyi ve gerçek zamanlı müze ziyaretlerine etkisi. (Tez No. 729433) [Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi] YÖK Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Klentien, U. (2022). Development of virtual museum model for youth. International Journal of Information and Education Technology, 12(4), 313-317. doi: 10.18178/ijiet.2022.12.4.1620.
• Kırıcı Tekeli, E. & Tabak, G. (2021). Dijitalleşmenin profesyonel turist rehberliği mesleğine etkilerinin swot analizi ile değerlendirilmesi. IV. Ulusal Turist Rehberliği Kongresi Bildiriler Kitabı 4-5 Kasım, Mersin.
• Kim, M. J. & Hall, C. M. (2019). A hedonic motivation model in virtual reality tourism: Comparing visitors and non-visitors. International Journal of Information Management, 46, 236-249.
• Koc, E. (2020). Cross-cultural aspects of tourism and hospitality: A services marketing and management perspective. Routledge.
• Lale, A. & Tekke, A. (2022). Kültürel ve tarihi mirasa erişimin dijitalleştirilmesi. K. Akman., A. Tekke, İ. E. & Akpınar (Ed.). Uluslararası Göbeklitepe’den Bugüne Türkiye’nin Tarihi ve Kültürel Mirası Sempozyumu içinde 4-5-6 Eylül, 2021, Samsun.
• Lai, I. K. (2015). Traveler acceptance of an app-based mobile tour guide. Journal of Hospitality & Tourism Research, 39(3), 401-432.
• Lee, H. K., Park, S. & Lee, Y. (2022). A proposal of virtual museum metaverse content for the MZ generation. Digital Creativity, 33(2), 79-95. https://doi.org/10.1080/14626268.2022.2063903.
• Liao, M. H. & Bartie, P. (2021). Translating heritage: A study of visitors’ experiences mediated through multilingual audio guides in Edinburgh Castle. Journal of Heritage Tourism, 17(3), 283-295. https://doi.org/10.1080/1743873X.2021.1976786.
• Loureiro, S. M. C., Guerreiro, J. & Ali, F. (2020). 20 years of research on virtual reality and augmented reality in tourism context: A text-mining approach. Tourism Management, 77, 1-21.
• Meinecke, C., Hall, C. & Janicke, S. (2022). Towards enhancing virtual museums by contextualizing art through interactive visualizations. Journal on Computing and Cultural Heritage, 3-27. https://doi.org/10.1145/3527619.
• Meydan Uygur, S., Sürücü, Ç. & Sergen, Y. (2018). Yiyecek içecek işletmelerinin dijital pazarlama açısından incelenmesi: Ankara ili örneği. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(1), 157-176.
• Napolitano, R. K., Scherer, G. & Glisic, B. (2018). Virtual tours and informational modeling for conservation of cultural heritage sites. Journal of Cultural Heritage, 29, 123-129.
• Nazlı, M. (2020). The future of tourist guidance concerning the digital technology: A comparative study. International Journal of Contemporary Tourism Research, 4(1), 66-78. doi: 10.30625/ijctr.692463.
• Okumuş, M. (2021). Kültürel diplomasi bağlamında sanal müzeler. Selçuk İletişim Dergisi, 14(4), 1972-2002. doi: 10.18094/josc.933919.
• Orea-Giner, A., Fuentes-Moraleda, L., Villace-Molinero, T., Munoz-Mazon, A. & Colero-Sanz, J. (2022). Does the implementation of robots in hotels influence the overall tripadvisor rating? A text mining analysis from the industry 5.0 approach. Tourism Management, 93. doi: 10.1016/j.tourman.2022.104586.
• Ortaç, Ö. (2021). Yeni medya teknolojilerinin müze farkındalığı üzerindeki etkisi: Covid-19 pandemi sürecinde Türkiye’deki sanal müzeler. (Tez No. 693770) [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi] YÖK Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Özalkan, S., Özkurt, D. Ş. & Yazıcı Ayyıldız, A. (2022). Turist rehberleri bakış açısıyla dijitalleşme ve robot rehberler. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 10(2), 1415-1435. doi:10.21325/jotags.2022.1050.
• Özdemir Akgül, S. (2022). Sanal seyahat deneyimi: Past view İspanya örneği. Journal of Recreation and Tourism Research, 9(1), 33-46. https://doi.org/10.5281/zenodo.6399116.
• Pitana, I.G. & Sasti Pitanatri, P. D. (2017). Digital marketing in tourism: The more global, the more personal. International Tourism Conference: Promoting Cultural and Heritage Tourism, 1-3 September, Bali.
• Ström, R., Vendel, M. & Bredican, J. (2014). Mobile marketing: A literature review on its value for consumers and retailers. Journal of Retailing and Consumer Services, 21(6), 1001-1012.
• Sürme, M. & Atılgan, E. (2020). Sanal müzede sanal tur yapan bireylerin memnuniyet düzeylerini belirlemeye yönelik bir araştırma. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(3), 1794-1805. doi: 10.26677/TR1010.2020.451.
• Styliani, S., Fotis, L., Kostas, K. & Petros, P. (2009). Virtual museums, a survey and some issues for consideration. Journal of Cultural Heritage, 10, 520-528. doi:10.1016/j.culher.2009.03.003.
• TURSAB. (2022). Turizm sektörü ve dijitalleşme yol haritası. Seyahat Acentaları Dijital Dönüşüm Raporu. EY Türkiye.
• Venmathi, V., Eswari, M., Jenita, R. J., Jayasri, S. & Kavitha, R. (2017). Touch screen based advanced menu display and ordering system for restaurants. American-Eurasian Journal of Scientific Research, 12(2), 65-68. doi: 10.5829/idosi.aejsr.2017.65.68.
• Wang, L. H., Ho, J. L., Yeh, S. S. & Huan, T. C. (2022). Is robot hotel a future trend? Exploring the incentives, barriers and customers’ purchase intention for robot hotel stays. Tourism Management Perspectives, 43. doi: 10.1016/j.tmp.2022.100984.
• Wang, B. (2021). Digital design of smart museum based on artificial intelligence. Wiley/Hindawi Mobile Information Systems, 1-13. https://doi.org/10.1155/2021/4894131.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. Genişletilmiş Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Zhao, J., Guo, L. & Li, Y. (2022). Application of digital twin combined with artificial intelligence and 5g technology in the art design of digital museums. Wiley/Hindawi Wireless Communications and Mobile Computing, 1-12. https://doi.org/10.1155/2022/8214514.