A Specialization Proposal for the Tourism Guidance Profession: Disabled Tourist Guidance

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 12 - 28, 30.06.2023

Ümit Şengel , Nazife Karamanlıoğlu

https://doi.org/10.34090/tured.1276580

Öz

Purpose and Importance: In the study, it is aimed to present the disabled tourist guidance as a specialization proposal for the tourism guidance profession. There should be guides who can respond appropriately to the travel demands of groups with special needs. For this reason, it is thought that the guides who receive different trainings according to the special needs of these people will gain a competitive advantage in their profession.

Methodology: In the study, the field research process was carried out by using qualitative research methods. A focus group interview was used as a data collection tool. The group to collect data was determined during the conference and sign language training on hearing-impaired individuals. Data were obtained from a total of 9 people using the focus group interview method. The data were subjected to content analysis using the MAQDA program.

Findings: According to the results obtained, the guide candidate participants have a consensus that disabled tourist guidance can be a specialization area for tourism guidance. Participants, who display a sensitive image, state that specialization in this subject should be realized for purposes such as social responsibility and awareness rather than economic benefits. In addition, it has been concluded that the main factor determining the specialization of tourism guides in this subject is personality traits.

Originality/Value: This is the first study in the literature to suggest disability tourist guidance as a specialization area of the tourism guidance profession in order to facilitate the travels of persons with disabilities in the field (museums and historical sites). The subject has been carried out with the idea that groups with special needs should feel comfortable and share resources equally in travels to museums and ruins, as in all areas of life.

Limitations: The study was carried out after an introductory conference on hearing impairment and basic sign language training. For this reason, although it reveals an important awareness about disabled individuals, it is limited to one group with special needs.

Implications: It is an important need to spread the studies carried out in recent years, especially in the context of accommodation facilities regarding groups with special needs, to all other stakeholders in the tourism industry. It is recommended that travel agencies design special tours and allow these people to participate in tours, and that tourism guides specialize in the subject by receiving special training.

Anahtar Kelimeler

Tourism guidance, disabled guidance, specialization, awareness, social responsibility

Turizm Rehberliği Mesleği İçin Bir Uzmanlaşma Önerisi: Engelli Turist Rehberliği

Öz

Amaç ve Önem: Çalışmada engelli turist rehberliğinin turizm rehberliği mesleği için bir uzmanlaşma önerisi olarak sunulması amaçlanmaktadır. Özel gereksinimli grupların seyahat etme taleplerine uygun cevap verebilecek rehberlerin olması gerekmektedir. Bu nedenle bu insanların özel gereksinimlerine göre farklı alanlarda eğitim alan rehberlerin mesleklerinde rekabet avantajı elde edecekleri düşünülmektedir.

Yöntem: Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden yararlanılarak saha araştırması süreci gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracı olarak odak grup görüşmesi kullanılmıştır. Veri toplanacak grup işitme engelli bireylerle ilgili konferans ve işaret dili eğitimi esnasında belirlenmiştir. Toplam 9 kişiden odak grup görüşmesi yöntemiyle veriler elde edilmiştir. Veriler MAXQDA programı kullanılarak içerik analize tabi tutulmuştur.

Bulgular: Elde edilen sonuçlara göre rehber adayı katılımcılar engelli turist rehberliğinin turizm rehberliği mesleği için bir uzmanlaşma alanı olabileceği konusunda görüş birliğine sahiptir. Duyarlı bir görüntü sergilemekte olan katılımcılar bu konuda uzmanlaşmanın ekonomik getirilerinden ziyade sosyal sorumluluk ve farkındalık gibi amaçlarla gerçekleşmesi gerektiğini ifade etmektedir. Ayrıca turizm rehberlerinin bu konuda uzmanlaşmalarını belirleyen esas unsurun kişilik özellikleri olduğu sonucu ortaya çıkmıştır.

Özgünlük/Bilimsel Katkı: Bu çalışma, engelli bireylerin sahada (müze ve ören yerleri) yapacakları seyahatleri kolaylaştırmak amacıyla engelli turist rehberliğinin turizm rehberliği mesleğinin bir uzmanlaşma alanı olarak öneren literatürdeki önemli çalışmalardan biridir. Konu özel gereksinimli grupların hayatın her alanında olduğu gibi, müze ve ören yerlerindeki seyahatlerde de kendilerini rahat hissetmeleri ve kaynakları eşit paylaşmaları gerektiği düşüncesinden hareketle gerçekleştirilmiştir.

Sınırlılıklar: Çalışma işitme engeli konusunda bir tanıtıcı konferans ve temel düzeyde işaret dili eğitimi verildikten sonra gerçekleştirilmiştir. Bu nedenle engelli bireyler konusunda önemli bir farkındalığı ortaya koymakla birlikte, tek bir özel gereksinimli grupla sınırlıdır.

Uygulanabilirlik: Son yıllarda özel gereksinimli gruplarla ilgili olarak özellikle konaklama tesisleri bağlamında yapılan çalışmaların turizm endüstrisindeki diğer tüm alanlara yayılması önemli bir ihtiyaçtır. Seyahat acentalarının özel turlar tasarlayarak bu insanların turlara katılmalarına imkân sağlamaları ve turizm rehberlerinin ise konuyla ilgili özel eğitim alarak uzmanlaşmaları önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Turizm rehberliği, engelli rehberliği, uzmanlaşma, farkındalık, sosyal sorumluluk

Kaynakça

• Akıncı, Z., & Sönmez, N. (2015). Engelli bireylerin erişilebilir turizm beklentilerinin değerlendirilmesine yönelik nitel bir araştırma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 26(1), 97-113.
• Albayrak, A. (2011). Türk turizminde sürdürülebilir rekabet avantajının elde edilmesi. 12. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı, 30 Kasım-4 Aralık 2011, Akçakoca, Düzce.
• Aldemir, T., Işkın, M., & Şengel, Ü. (2020). TV yemek programlarının popüler kültür algısı ve gençlerin eğitim-meslek seçimlerine etkileri. Sosyal, Beşerî ve İdari Bilimler Dergisi, 3(12), 971-986.
• Ap, J. & Wong, K.F.K. (2001). Case study on tour guiding: Professionalism, issues and problems. Tourism Management, 22, 551-563.
• Aslan, O. (2006). Turizmde niş pazarlama stratejileri ve uygulamaları. (Tez No. 217568) [Yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp.
• Blichfeldt, B. S. & Nicolaisen, J. (2011). Disabled travel: Not easy, but doable. Current Issues in Tourism, 14(1), 79-102.
• Bulgan, G. & Çarıkçı, İ. (2015). Engelli turizmi: Antalya ilindeki dört ve beş yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(13), 15-42.
• Carbone, G. (2006). Perspectives of the tourism industry on the elements affecting visitor satisfaction in protected area. The International of Protected Area Managers, 16(2), 53- 57.
• Celep, O. (2022). Özel ilgi turlarında rehber ihtiyacı kapsamında uzmanlaşma eğitimi. Turist Rehberliği Dergisi, 5(1), 27-45.
• Chowdhary, N. & Prakash, M. (2010). Tour guiding in India: A case study. European Journal of Tourism and Research, 3(1), 67-84.
• Cloquet, I., Palomino, M., Shaw, G., Stephen, G. & Taylor, T. (2018). Disability, social inclusion and the marketing of tourist attractions. Journal of Sustainable Tourism, 26(2), 221-237.
• Coşkun, R., Altunışık, R., Bayraktaroğlu, S. & Yıldırım, E. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (8.baskı). Sakarya Publishing.
• Çallı, D. S. (2015). Uluslararası seyahatlerin tarihi gelişimi ve son seyahat trendleri doğrultusunda Türkiye’nin konumu. TURAR: Turizm ve Araştırma Dergisi, 4(1), 4-28.
• Darcy, S. (2010). Inherent complexity: Disability, accessible tourism and accommodation information preferences. Tourism Management, 31(6), 816-826.
• Eichhorn, V. & Buhalis, D. (2011). Accessibility: A key objective for the tourism industry. Accessible tourism: Concepts and issues, 45, 46-61.
• Eker, N. & Zengin, B. (2016). Turist rehberliği eğitiminin değerlendirilmesi: Profesyonel turist rehberleri üzerine bir uygulama. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(4), 65-74.
• Eryılmaz, B. (2010). Turizmde engelli pazarının değerlendirilmesi ve Bodrum örneği (Tez No. 273103) [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Goh, H. C. (2008), Sustainable tourism and the influence of privatisation in protected area management: A case study of Kinabalu Park. Ecology and Development Series, 55, 5, 115-120.
• Gül, T. (2021). Turist olarak “engelli” algısı, turist rehberleri üzerine bir çalışma. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 21(52), 575-603.
• Israeli, A. A. (2002). A preliminary investigation of the importance of site accessibility factors for disabled tourists. Journal of Travel Research, 41(1), 101-104.
• Işkın, M. (2021). Göç-kültür etkileşiminde kadının rolü: Mutfak kültürü bağlamında bir araştırma. Oltu Beşeri ve Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 258-274.
• Işkın, M., Şengel, Ü., Genç, K. & Uzut, İ. (2022). Impacts of the pandemic on tourism education from a distance education perspective. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(1), 98-112.
• Kozak, M. A. & Turan, A. (2014). Engelliler ve turizm: Engelli bireylerin ve seyahat acentası yöneticilerinin algılamaları, 15. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı, (ss. 1176-1191), Engelsiz Turizm, 13-16 Kasım.
• Kuckartz, U. & Radiker, S. (2019), Analyzing qualitative data with MAXQDA. Springer International Publishing.
• Lune, H. & Berg, B. L. (2017). Qualitative research methods for the social sciences. Pearson Education.
• McKercher, B., Packer, T., Yau, M. K. & Lam, P. (2003). Travel agents as facilitators or inhibitors of travel: Perceptions of people with disabilities. Tourism Management, 24(4), 465-474.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage Publication.
• Oduncuoğlu, F. & Efendi, M. (2020). Engelli turizminde turist rehberliği uygulamaları üzerine niteliksel bir araştırma. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 15(60), 708-727.
• Olya, H. G., Altinay Gazi, Z., Altinay Aksal, F. & Altinay, M. (2018). Behavioral intentions of disabled tourists for the use of peer-to-peer accommodations: An application of fsQCA. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 30(1), 436-454.
• Patton, M. Q. (1987). How to use qualitative methods in evaluation. Sage Publication.
• Pelit, E. & Katırcıoğlu, E. (2018). Turist rehberliği mesleğinde taraflar açısından yaşanan sorunlar üzerine bir değerlendirme. Turist Rehberliği Dergisi, 1(2), 74-94.
• Qiao, G., Cao, Y. & Zhang, J. (2023). Accessible tourism–understanding blind and vision-impaired tourists’ behaviour towards inclusion. Tourism Review, 78(2), 531-560.
• Ray, N. M. & Ryder, M. E. (2003). “Ebilities” tourism: An exploratory discussion of the travel needs and motivations of the mobility-disabled. Tourism Management, 24(1), 57-72.
• Robotic, B. (2010). Tourist guides in contemporary tourism. International Conference on Tourism and Environment, Sarajevo, March 4-5.
• Rummel, A. M. (2008). Travel by people with physical disabilities: A diffusion study focused on opinion leadership. (Unpublished PhD Thesis), Michigan State University, Department of Community, Agriculture, Recreation and Resource of Studies.
• Schitko, D. (2009). Can attitudinal barriers relating to physical disabilities be modified with targeted education?. (Unpublished Master Thesis), Auckland University of Technology.
• Solmaz, S. A. & Yenişehirlioğlu, E. (2020). Turizm öğrencilerinin engelli bireylere ve engelli turizmine bakış açılarını belirlemeye yönelik bir araştırma. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(1), 476-487.
• Şengel, Ü., Çevrimkaya, M. & Zengin, B. (2021). The effect of professional expectations of tour guiding students on their professional motivation. Journal of Hospitality, Leisure, Sport & Tourism Education, 29, 1-11.
• Şengel, Ü., Işkın, M., Çevrimkaya, M. & Genç, G. (2022). Fiscal and monetary policies supporting the tourism industry during COVID-19. Journal of Hospitality and Tourism Insights. https://doi.org/10.1108/JHTI-08-2021-0209
• Tanrısever, C., Bektaş, İ. & Koç, D. E. (2019). Dünyada turist rehberliği eğitimi. Turist Rehberliği Dergisi, 2(1), 44-56.
• Toker, B. & Kaçmaz, Y. (2014). Konaklama işletmeleri üst düzey yöneticilerinin engelsiz turizme bakış açıları: Alanya örneği. 15. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı, (ss.869-887), Ankara/Türkiye, 13-16 Kasım 2014.
• Türkseven, E., Yılmazer, A. & Özlem, A. K. (2022). Sapanca ilçesinin engelli turizmi açısından erişilebilirliği: Yerel halkın bakış açısına dair bir araştırma. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(2), 465-480.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, Z., Yıldız, S. & Bozyer, S. (2018). İşitme engelli turizmi (sessiz turizm): Dünya ve Türkiye potansiyeline yönelik bir değerlendirme. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 9(20), 103-117.
• Zengin, B., Nuray, Eker. & Bayram, G. E. (2017). Turist rehberliği meslek kanununun profesyonel turist rehberlerince değerlendirilmesi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14(2), 142-156.