Kutsal Kitaplarda Seyahat ve Rehberlik Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 113 - 130, 29.12.2023

Selim Kaya

https://doi.org/10.34090/tured.1390419

Öz

Amaç ve Önem: Bu çalışma sosyal hayatın temel dinamiklerinden biri ve dini düşünce ve yaşamın belirleyicisi olan kutsal kitapların, seyahate bakış açısını ve ifade şeklini ele almak ve mukayeselerde bulunarak değerlendirmek amacıyla hazırlanmıştır. Seyahat kutsal kitaplarda var mı? Kutsal kitaplar gezmeyi, seyahati ve rehberliği önermiş mi? sorularına cevap bulmak ve seyahatin kutsal kitaplardaki panaromasını ortaya koymak, ayrıca üç farklı dinin inanç esaslarını belirten dört kutsal kitapta seyahat ve gezi ile ilgili bilgileri tespit etmek amaçlanmıştır. Çalışma, ulusal alan yazındaki seyahat konulu çalışmaların tarihsel süreçteki özellikle de orta çağdaki durumunu belirleme açısından önem taşımaktadır.

Yöntem: Çalışmada ihtiyaç duyulan verilerin elde edilmesinde ikincil veri analizi tekniği kullanılmıştır. Bu kapsamda dört semavi dinin kutsal kitabında yer alan metinler kodlar aracılığı ile incelenmiştir. Dört kutsal kitap çalışma verilerine dâhil edilmiştir.

Bulgular: Seyahatin ve rehberliğin amacı ve niteliği ile ilgili kutsal kitaplarda yönlendirici verilerin bulunduğu görülmektedir. Seyahat kavramının tarihi arka planının kutsal kitaplara dayandığı tespit edilmiştir. Kutsal kitaplardaki metinlerde gezinti yapmaya ve gezmeye ve seyahate ve rehberliğe yer verildiği, hatta Tevrat’ta “gezginler deresi” adıyla anılan bir yerin olduğu fark edilmiştir. Son zamanlarda önem kazanan kültürel gezilerin dini amaçlarla yapılan gezilerle bağlantılı olduğu, orta çağda hacı olmak için yapılan yolculuğun da seyahatin bir çeşidi olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca inanılan dinin propagandasını yaparak yaymak için misyonerlik amaçlı seyahatlerin orta çağda yoğunlaştığı, zaman içinde çeşitlendiği ve parametrelerin farklılaştığı görülmüştür.

Özgünlük/Bilimsel Katkı: Bu çalışma seyahat fikrini ve uygulanışını kutsal kitaplarda bütüncül bir yaklaşımla ve mukayeseli olarak ele alan ilk çalışmadır. Çalışma; gezi, seyahat, gezgin, seyyah ve turist rehberliği kavramları ile ilgili çalışmalara katkı sağlama özelliğine sahiptir. Turist rehberliğinin orta çağ tarihine ve gelişim seyrine ışık tutan ilgili akademik çalışmaların azlığı sebebiyle araştırmanın, konu ile ilgilenenler için önemli olduğu ve literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Çalışmanın turist rehberliği alanına yönelik araştırmalara, turizm ile ilgili bazı kavramlara, orta çağdaki gezi ve seyahatin niteliğine ve ilim âlemine bilimsel katkı sağlayacağı ümit edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Seyahat, kutsal kitap, gezgin, rehberlik hizmeti

Etik Beyan

Fikir ve sanat eserleri için geçerli telif hakları düzenlemelerine uyulduğunu beyan ederim.

A Study on Guiding and Travel in Holy Books

Öz

Purpose and Importance: This study has been prepared to discuss, compare, and evaluate the perspective and expression of holy books, which are basic dynamics of social life and determine religious thought and life. Is the term travel included in holy books? Do holy books recommend traveling an guiding? to find answers to questions and it is aimed to reveal the panorama of traveling in holy books. It is aimed to identify information about traveling in four holy books that state the principles of belief of three different religions. This study is important in determining the change in the historical process of studies on traveling in national literature.

Methodology: In this study, a mixed research method is used, and text and literature review techniques are also put to use as references. All four holy books are included in the study data.

Findings: It is seen that there are guiding data in holy books regarding the purpose and features of traveling. It has been understood where the history of the concept of traveling is based, and it has also been seen that there are symptoms of traveling guiding in texts in holy books. The existence of a place called “Travelers’ Stream” is even mentioned in the Torah. It has been understood that cultural trips, which have gained importance recently, are linked to trips made for religious purposes, and that a journey to become a pilgrim in the Middle Ages was also considered a type of traveling. In addition, it has been concluded that missionary trips to propagate and spread the religion have diversified over time and their parameters have changed.

Originality/Value: This study is the first study that deals with the idea and practice of traveling in a holistic approach and comparatively in the holy books, which are accepted as historical texts. The study has the feature of contributing to studies on the concepts of tourist guidance, traveler, and travel. Due to the scarcity of relevant academic studies that shed light on the history and development of tourist guides, it is thought that the research is important for those interested in the subject and will contribute to the literature. It is hoped that the study will make a scientific contribution to research in the field of tourist guidance and to the scientific world.

Anahtar Kelimeler

Traveling, holy book, traveler, guiding services

Kaynakça

• Abbadi, S. b. H. (2011). Et-Tahrif ve't-tenâkuz fi'l-enâcili'l-erbaa. Mektebetü Dari’z-Zaman.
• Adam, B. (1997). Tevrat’ın tahrifi meselesine Müslüman ve Yahudi cephesinden bir bakış. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 36(1), 359-404.
• Adam, B. (2012). Tevrat. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 41, 40-45.
• Akpınar, A. (1998). Kur’an aydınlığında seyahat. (1. baskı). Türkiye Diyanet Vakfı.
• Atiya, A. S. (1991). A history of eastern Christianity, New York.
• Ayday, M. S. (2022). Hz. Mûsâ’ya verilen levhalar: Kitâb-ı Mukaddes ile Kur’an-ı Kerim arasında bir karşılaştırma. Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 14, 191-211.
• Aynur, H. Ş. (2015). “Kur’an Hıfzı” geleneği ve günümüzdeki uygulama biçimleri. (1. baskı). Diyanet İşleri Başkanlığı Yayını.
• Aytaş, G. (1999). Türk kültür ve edebiyatında geyik motifi ve “Haza Destan-ı Geyik”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 11(3), 161-170.
• Bilgiz, M. (2017). Kur’an-ı Kerim’in bazı özellikleri. Tefsir Araştırmaları Dergisi, 1(2), 185-213.
• Chadwick, H. (1993). The early church. London.
• Cilacı, O. (1997). Havâri. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 16, 513-516.
• Cilacı, O. (2001). Dinler ve inançlar terminolojisi. Damla Yayınevi.
• Cragg, G. R. (1990). The church and the age of reason. London.
• Çelebi, A. (1978). Mukayeseli dinler açısından Yahudilik. (A. M. Büyükçınar, Ö. F. Harman çev.). Kalem Yayınları.
• Çiftçi, H. A. & Kaçar, F. (2023). Sinagogda sembolik değere sahip kutsal nesneler. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 50(1), 119-136.
• Demirci, K. (1998). Hristiyanlık. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 17, 328-340.
• Eskenazi, Tamara C. (1993). Current perspectives on Ezra-Nehemiah and the Persian period. Currents in Research: Biblical Studies, 1, 9-86.
• Gökçe, A. & Batman, O. (2022). Turizm formları: Terimsel adlandırma üzerine nitel bir çalışma. Journal of New Tourism Trends (JOINNTT), 3(1), 39-59.
• Gürkan, S. L. (2020). İbrâhim’den Ezra’ya İsrâiloğulları tarihi. (2. baskı). İSAM Yayınları.
• Gürkan, S. L. (2013). Zebûr. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 44, 171-173.
• Güven, Ş. (2012). Kur’an dilinin özellikleri. Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 30(1), 7-20.
• Harman, Ö. F. (1988). Ahd-i Atîk. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 1, 494-501.
• Harman, Ö. F. (1994). Davud. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 9, 21-24.
• Harman, Ö. F. (2000). İncil. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 22, 270-276.
• https://kutsalkitap.info.tr/ Erişim tarihi: 01-30.09.2023.
• İbnüttayyar İ. S. C. (1969). Tevrât'ta ve İncil'de Âyet. İslâm Medeniyeti, 2(19), 43-45.
• İncil. (2001). (4. Baskı). Yeni Yaşam Yayınları.
• Jakob, X. (1985). İncil nedir? Tarihi gerçekler. Kent Matbaacılık.
• Kahraman, A. (1975). Dinler Tarihi. (4. Baskı). İrfan Yayınevi.
• Kanik, İ. (2018). Kur’ân’ın edebî anlatım üslubundaki çeşitlilik. Çankırı Karatekin Üniversitesi Karatekin Edebiyat Fakültesi Dergisi, 6(1), 68-87.
• Kaynak, İ. H. & Sezgin M. (2008). İnanç turizmi kapsamında dinlerde seyahat. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 10(1-2), 349-360.
• Kitab-ı Mukaddes: Eski ve Yeni Ahid, Tevrat ve İncil. (1969). Kitab-ı Mukaddes Şirketi Yayını.
• Koch, K. (1974). Ezra and the origins of Judaism. Journal of Semitic Studies, 19(2), 173-197.
• Koçyiğit, H. (2011). Yeryüzünde seyahat etmenin kur’anî boyutu. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 35, 125-144.
• Köksal, A. (2005). Peygamberler tarihi. Türkiye Diyanet Vakfı Yayını.
• Kur’an-ı Kerim ve muhtasar kelime meali, (2015). Komisyon, Hayrat Neşriyat.
• Kuzgun Ş. (1991). Dört İncil farklılıkları ve çelişkileri. Metinler Matbaacılık.
• Kuzgun, Ş. (2022). Dinler tarihi. Bilge Kültür Sanat Yayınevi.
• Küçük, M. A. (2017). Ahlâkî motif olarak “Turist rehberi”. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(2), 174-187.
• Nur, İ. H. (2017). Mesnevide hayvan karakterleri (metaforları). Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi (TURKSOSBİLDER), 2(1), 29-47.
• Sağlebî, Ebû İshak Ahmet b. Muhammet b. İbrahim (1308). Kitâbu Kısasü’l-Enbiyâ el-Müsemmâ bi’l-Arâise. Mektebetü’t-Ticareti’l-Kübrâ.
• Saidi M. (1985). Dirase fi’l-enacili’l-erbaa ve’t-Tevrat. Mektebetü Daru’l-İlm.
• Şirin, İ. (2013). Seyahatnamelerin sosyal bilimlerde kullanım değeri: seyahatname metodolojisi geliştirmenin zorunluluğu. Türk Yurdu, 33(310), 38-43.
• Tarakçı, M. (2004). Tevrat ve İncil’in tahrîfi ile ilgili Kur’ân âyetlerinin anlaşılması sorunu. Usûl İslam Araştırmaları, 2, 33-54.
• Touati, H. (2021). Orta çağ’da İslam ve seyahat bir âlim uğraşının tarihi ve antropolojisi. Yapı Kredi Yayınları. Tümer G. & Küçük, A. (1997). Dinler tarihi. Ocak Yayınları.
• Türk Dil Kurumu (TDK) Güncel Türkçe Sözlük https://sozluk.gov.tr/ Erişim tarihi: 13.10.2023.
• United Nations (2010). International Recommendations for Tourism Statistics 2008. United Nations Publication Department of Economic and Social Affairs Statistics Division, Series M No. 83/Rev.1 (pp. 145) Sales No. E.08.XVII.2 New York: 2010 ISBN 978-92-1-161521-0 (Erişim adresi: https://unstats.un.org/unsd/publication/Seriesm/SeriesM_83rev1e.pdf#page=21).
• Wach, J. (2004). Dinler tarihi. (F. Aydın, notlar ve çev.). Ataç Yayınları.