Turkish coffee as a cultural heritage and its place in food and beverage enterprises

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 63 - 74, 30.06.2023

Filiz Arslan

Öz

Kültürel bir miras olarak Türk kahvesi ve yiyecek içecek işletmelerindeki yeri

Öz

Türk kahvesinin Türk aileleri içerisinde nesilden nesile geçmesi, Türk kahvesi ile ilgili bilgi ve beceri, konukseverlik ve eğlence yoluyla sosyal bütünlüğü güçlendiren bir kimliğin olması Türk kahvesinin somut olmayan kültürel miras olarak görülmesini sağlamıştır. Çalışmanın amacı, Türk Kahvesinin ve yöresel Türk kahvelerinin gastronomi işletmelerinde yerini ortaya koymaktır. Araştırmada, nitel araştırma yönteminden yararlanılmıştır. Araştırma 25 Aralık 2021- 21 Ocak 2022 tarihlerinde 18 kahve yöneticisi ve 20 yiyecek-içecek departman yöneticisi ile yüz yüze gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında incelenen işletmelerde görev alan yöneticilerin tamamı Türk Kahvesinin Türk Kültüründe önemli bir yeri olduğunu belirtmiştir. Katılımcıların %65, 79’u Türk kahvesinin işletmlerinde geleneksel şekilde sunulduğu ve işletme menülerinde Türk kültüründe önemli yeri olan dibek, menengiç gibi yöresel kahve türlerine yer verdiği tespit edilmiştir. Elde edilen bu sonuçlar somut olmayan kültürel mirasımızın gelecek nesillere aktarımı ve gastronomik kimlik olarak başka kültürlere tanıtımında oldukça sevindirici birdurumu yansıtmaktadır. Gerçekleştirilen bu çalışmanın literatüre, bundan sonra gerçekleştirilecek çalışmalara ve sektöre önemli katkı sağlayacağına inanılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kahve, Türk Kahvesi, Somut Olmayan Kültürel Miras, Türk Kahve Kültürü, Yöresel Türk kahveleri

Kaynakça

• Akşit Aşık, N. (2017). Değişen kahve tüketim alışkanlıkları ve Türk kahvesi üzerine bir araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(4), 310-325. https://doi.org/10.21325/jotags.2017.152
• Anonim (2022). Ziya Efendi, https://www.ziyaefendi.com.tr/blog/icerik/tarsusi-kahvenin-hazirlanisi adresinden 11 Aralık 2022 tarihinde alınmıştır.
• Arslan, F. (2019). Tüketicilerin kahve tüketim alışkanlıkları ve kahve dükkânı tercihleri: Antalya ilinde bir araştırma. International Journal of Contemporary Tourism Research, 3(2), 224–234. https://doi.org/10.30625/ijctr.618828
• Arslan, F. (2021). Alkolsüz içecekler ve barista eğitimi. Nobel Yayıncılık.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır?, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388. https://doi.org/10.31592/aeusbed.598299
• Bulduk, S. & Süren, T. (2008). Türk Mutfak Kültüründe Kahve, https://www.ayk.gov.tr/wpcontent/ uploads/2015/01/BULDUK-S%C4%B1d%C4%B1ka-S%C3%9CREN-Tufan- T%C3%9CRK-MUTFAK-K%C3%9CLT%C3%9CR%C3%9CNDE-KAHVE.pdf, adresinden 21 Ekim 2022 tarihinde alınmıştır.
• Çakmak, M. O. (2020). Tüketicilerin kahve tüketiminde tercih nedenleri ve tercihlerinin sosyal medyaya yansımaları [Yüksek lisans tezi], Muğla Sıtkı Kocaman Üniversitesi.
• Çekiç, İ. (2022, Nisan, 7-8). Anadolu’da mırra ve mırra geleneği. 2nd International Conference On Coffee and Cocoa, Bakü, Azerbaycan. ISBN: 978-625-7464-83-3, 22-29.
• Değirmenci, T. (2015). Kahve bahane, kahvehane bahane: Bir Osmanlı kahvehanesinin “portresi”, bir taşım keyif: Türk kahvesinin 500 yıllık öyküsü. Kültür Turizm Bakanlığı, İstanbul.
• Deveci, B. (2020). Kırklareli Dibek kahvehanesinin tercih edilme sebeplerinin belirlenmesi. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(1), 50-66. https://doi.org/10.26677/TR1010.2020.299
• Girginol, C. (2018). Kahve topraktan fincana (8. Baskı). A7 Kitap.
• Giritlioğlu, İ. & Gündoğan, Harun R. (2017). Kafe ve pastane işletmelerini ziyaret eden müşterilerin tüketim alışkanlıklarına yönelik bir araştırma. Çukurova Araştırma Dergisi, 3(2), 165-171. https://doi.org/10.18560/cukurova.1080
• Gürsoy, D. (2018). Sohbetin bahanesi kahvesi. Oğlak Yayınları.
• Hattox, R. S. (1998). Kahve kahvehaneler: Bir toplumsal içeceğin Yakındoğu’daki kökenleri. Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
• Heise, U. (2001). Kahve kahvehane. (M. Tüzel Çev.). Dost Kitapevi.
• Karaman, N., Kılıç, A. & Avcıkurt, C. (2019). Tüketicilerin kahve kafeleri ziyaret eğilimlerinin ve değişen kahve tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi: Geleneksel Türk kahvesi üzerine bir araştırma. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(3), 612-632.
• Karataş, Z. (2017). Sosyal bilim araştırmalarında paradigma değişimi: Nitel yaklaşımın yükselişi. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 68-86.
• Kaya, G. & Toker, S. (2019). Kahve tüketim alışkanlıklarının incelenmesi: İstanbul örneği. International Journal of Economics, Politics, Humanities & Social Science, 2(3), 146-164.
• Kefeli, E., Şahin, Ö. & Yarmacı, N. (2020). Üçüncü nesil kahve işletmelerinde Türk kahvesinin yeri: İstanbul örneği. Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4(2), 130-147. https://doi.org/10.46452/baksoder.741837
• Koca, B. N. & Ersöz Tüğen, A. (2020). Somut olmayan kültür miras listesinde bir değer olan Türk kahvesine coğrafya perspektifinden. Troyacademy, 5(1), 347-362. https://doi.org/10.31454/usb.692043
• Koca, N. & Narin, A. (2018). Anadolu’nun kayıp kahveleri. Kutlu Yayınevi.
• Oğuz, M. Öcal (2009). Somut olmayan kültürel miras nedir?. Geleneksel Yayıncılık.
• Öner, S. (2014, Nisan, 17-19). Geleneksel yemeklerin turizm ve ülke tanıtımındaki yeri. 4. Geleneksel Gıdalar Sempozyumu, Adana, 1001.
• Subaşı, M. & Okumuş, K. (2017). Bir araştırma yöntemi olarak durum çalışması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 419-426.
• Sunar, H. & Gökçe, F. (2018, Kasım, 10-12). Somut olmayan kültürel miras olarak kahve geleneği ve tüketimi hakkında bir araştırma: Hatay, Gaziantep ve Şanlıurfa örnekleri, Conference: Innovation and Global Issues in Social Sciences, Patara, Antalya.
• Türker, A. & Çelik, İ. (2012). Somut olmayan kültürel miras unsurlarının turistik ürün olarak geliştirilmesine yönelik alternatif öneriler. Yenifikir, 9, 86-98.
• Wild, A. (2007). Kahve: Bir acı tarih. (Ezgi Ulusoy, Çev.). MB Yayınları.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yönet Eren, F. & Ceyhun Sezgin, A. (2018). Kültürel miras açısından Türk kahvesi. Turkish Studies (Elektronik), 13(10), 697 – 712. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies