Konaklama işletmelerinde çalışanların işe bağlılık ve iş tatminleri arasındaki ilişki: Safranbolu örneği

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 89 - 118, 30.06.2023

Serdar Ekmekci , Can Biçer

Öz

Bu çalışmanın amacı Safranbolu’daki konaklama işletmelerinde çalışan kişilerin iş tatmininin ve işe bağlılıklarının hangi düzeyde olduğu, iş tatmini ve işe bağlılıkları arasındaki ilişkinin yönü ve şiddetinin ne olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmanın yapıldığı dönemde, konaklama işletmelerinde toplam 1230 çalışanın olduğu araştırmacı tarafından konaklama işletmeleri ile irtibat kurularak tespit edilmiştir ve toplam 332 konaklama işletmesi çalışanı araştırmaya katılmıştır. Söz konusu kişilerden veriler anket tekniğiyle toplanmıştır. Bu çerçevede çalışanların iş tatmin düzeyleri hem ifadeler bazında hem de boyutsal bazda analiz edilmiştir. Çalışanların genel tatmini ile işe bağlılıkları arasında pozitif bir ilişki bulunmuştur. Genel tatmin ile işe bağlılığın alt boyutu olan işe istek duyma ve işe adanma arasında pozitif bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. İş tatminin alt boyutu olan içsel tatmin ile işe bağlılık ve alt boyutları arasında anlamlı bir ilişkiye rastlanmamıştır. Ancak, dışsal tatmin boyutu ile işe bağlılık arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Bununla birlikte, dışsal tatmin ile işe bağlılığın alt boyutu olan işe istek duyma ve işe adanma arasında da anlamlı ve pozitif bir ilişki olduğu belirlenmiştir. İş tatmininin, çalışanların işe bağlılığını artırdığı ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte anlamlı sonuçlar veren değişkenlerden dışsal tatmin düzeyinin, çalışanların işe adanma düzeyini etkilediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Konaklama işletmesi, İş tatmini, İşe bağlılık, Safranbolu

Kaynakça

• Akgül, A. & Çevik, O. (2003). İstatistiksel analiz teknikleri, SPSS’te işletme yönetimi uygulamaları. Emek Ofset Ltd. Şti.
• Aliyeva, A. (2013). Çalışanların örgütsel adalet algılarının iş tatmini üzerindeki etkisine yönelik bir araştırma. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Altunışık, R. (2008). Anketlerde veri kalitesinin iyileştirilmesi için öntest (pilot test) yöntemleri. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, (2), 1-17.
• Altunok, D. (2019). X ve Y kuşak farklılıklarının işe bağlılık ve motive eden faktörler açısından incelenmesi. Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 2(1), 1-21. https://doi.org/10.38004/sobad.557224
• Asar, R. (2018). Çalışanın işe tutulması. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27(2), 33-43.
• Ataç, İ. & Özgenel, M. (2021). Öğretmenlerin denetim odakları ile mesleki bağlılıkları arasındaki ilişki. Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi, 5(1), 160-174. https://doi.org/10.32960/uead.888845
• Bağcı, Z. (2013). Çalışanların örgütsel adalet algılarının örgütsel bağlılıkları üzerindeki etkisi: Tekstil sektöründe bir inceleme. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(19), 63-184. https://doi.org/10.11122/ijmeb.2013.9.19.273
• Bakker, A. B., & Demerouti, E. (2008). Towards a model of work engagement. Career Development International, 13(3), 209-223. https://doi.org/10.1108/13620430810870476
• Borg, W. R., & Gall, M. D. (1989). Educational research: An introduction. Longman Group.
• Büyükbeşe, T., & Gökaslan, M. O. (2018). İşe gömülmüşlük, işe adanmışlık ve işten ayrılma niyeti ilişkisi: Bir alan çalışması. Mukaddime, 9(2), 135-154. https://doi.org/10.19059/mukaddime.376745
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Data analysis handbook for social sciences. Pegem A Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, (32), 470-483.
• Ćulibrk, J., Delić, M., Mitrović, S., & Ćulibrk, D. (2018). Job satisfaction, organizational commitment and job involvement: The mediating role of job involvement. Frontiers in Psychology, 9(132), 1-12.
• Çekmecelioğlu, G. H. (2006). İş tatmini ve örgütsel bağlılık unsurlarının yaratıcılık üzerindeki etkileri. İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 21(243), 120-131.
• Çetin, A., Erenler-Tekmen, E. & Şentürk, M. (2016). Mesleki bağlılık ve mesleki öz-yeterlik algısının bilgi paylaşma davranışına etkisi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2), 289-315.
• Demir, S. (2020). The role of self-efficacy in job satisfaction, organizational commitment, motivation and job ınvolvement. Eurasian Journal of Educational Research, 85, 205-224.
• Ercan, İ. & Kan, İ. (2004). Ölçeklerde güvenirlik ve geçerlik. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30(3), 211-216.
• Erdoğan, İ. (2012). Pozitivist metodoloji ve ötesi: Bilimsel araştırma tasarımları, niteliksel ve istatistiksel yöntemler. ERK.
• Erkorkmaz, Ü., Etikan, İ., Demir, O., Özdamar, K. & Sanisoğlu, S. Y. (2013). Doğrulayıcı faktör analizi ve uyum indeksleri. Türkiye Klinikleri, 33(1), 210-223.
• Erkuş, A., Turunç, Ö., & Yücel, R. (2011). Örgütsel adalet ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkilerde içsel ve dışsal iş tatmininin aracılık rolü: Bankacılık sektöründe bir araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1), 245‐270.
• Eryılmaz, A., Başal, A. & Bal-Gezegin, B. (2021). The mediator role of work-related need satisfaction between subjective well-being and work engagement of teachers. Bartın University Journal of Faculty of Education, 10(3), 482-494. https://doi.org/10.14686/buefad.917064
• Eryılmaz, A. & Doğan, T. (2012). İş yaşamında öznel iyi oluş: Utrecht işe bağlılık ölçeğinin psikometrik niteliklerinin incelenmesi. Klinik Psikiyatri, (15), 49-55.
• Given, L. M. (2008). Qualitative research methods. SAGE Publications, Inc.
• Gopinath, R. & Kalpana, R. (2020). Relationship of job involvement with job satisfaction. Adalya Journal, 9(7), 306-315.
• Güneş, N. (2014). Yerel halkın turizm algısını ve turizme katılımı: Antalya Konyaaltı ve Kepez İlçesi Örneği. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2014). Multivariate data analysis (7. Baskı). Pearson New International Edition.
• Kahn, W. A. (1990). Psychological conditions of personal engagement and disengagement at work. Academy of Management Journal, 33, 692-724.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (5. Baskı). Asil Yayın Dağıtım. Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Kayış, A. (2009) Güvenirlik analizi. Ş. Kalaycı (Ed.), SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri içinde. Asil Yayın Dağıtım.
• Keleş, Ç. H. N. (2006). İş tatminin örgütsel bağlılık üzerinde etkisine ilişkin ilaç üretim ve dağıtım yapan firmalarında yapılan bir araştırma. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Kırcaali-İftar, G. (1999b). Ölçme. A. A. Bir (Ed.), Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri, içinde (s.11-22). Anadolu Üniversitesi Yayını No: 1081.
• Kline, R. B. (2016). Principles and practice of structural equation modeling (4. Baskı). The Guilford Press. Koçoğlu, C. M. (2015). Akademik personelin iş tatmin düzeylerinin ölçülmesi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 16-35.
• Kuruüzüm, A., Irmak, S. & Çetin, İ. E. (2010). İşe bağlılığı etkileyen faktörler: İmalat ve hizmet sektörlerinde karşılaştırmalı bir analiz. Bilig, (53), 183-198.
• Lodahl T. M., & M. Kejner. The definition and measurement of job involvement. Journal of Applied Psychology, 49, 24-33.
• Maden-Eyiusta, C. (2015). İşgörenlerin güçlendirme algılarının sorumluluk üstlenme davranışları üzerindeki etkisi: işe adanmışlık ve iş tatmini değişkenlerinin aracılık rolü. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 43, 68-78.
• Özdamar, K. (2001) Spss ile biyoistatistik (4. Basım). Kaan Kitabevi.
• Özen, Y. & Gül, A. (2007). Sosyal ve eğitim bilimleri araştırmalarında evren ve örneklem sorunu. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi, (15), 394-422.
• Özkalp, E. & Meydan, B. (2015). Schaufeli ve Bakker Tarafından geliştirilmiş olan işe angaje olma ölçeğinin Türkçede güvenilirlik ve geçerliliğinin analizi. Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 17(3), 4-19.
• Özpehlivan, M. (2019). İş tatmini: Kavramsal gelişimi, bireysel ve örgütsel etkileri, yararları ve sonuçları. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 43-70.
• Pallant, J. (2005). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using SPSS. Allen and Unwin Inc.
• Qadırı, N. (2021). Çalışanların iş tatmini ve işe bağlılık düzeylerinde öğrenen liderlik davranışının rolü ve etkisi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi.
• Sageer, A., Rafat, S., & Agarwal, P. (2012). Identification of variables affecting employee satisfaction and their impact on the organization. IOSR Journal of Business and Management, 5(1), 32-39.
• Sağlam-Arı, G., Bal, H. & Çına-Bal, E. (2010). İşe bağlılığın tükenmişlik ve işten ayrılma niyeti ilişkisindeki aracılık etkisi: Yatırım uzmanları üzerinde bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(3), 143-166.
• Sarrafoğlu, G. B. (2019). Örgütsel adalet ve örgütsel sessizliğin iş tatmini ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Seçkin, Ş. (2018). Yapılan işin anlamlılığı ve işe tutkunluk ilişkisi: Akademisyenler üzerine bir araştırma. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 143-160.
• Sekaran, U. (2003). Research methods for business (Fourth Edition). John Wiley & Sons Inc.
• Sekaran, U., & Bougie, Roger. (2016). Research Methods for Business (7th Ed.). John Wiley & Sons.
• Şencan, H. (2007). Sosyal ve davranışsal bilimlerde bilimsel araştırma. Seçkin Yayıncılık.
• Şimşek, L. (1995). İş tatmini. Verimlilik Dergisi, (2), 91-104.
• Meyer, J. P., & Herscovitch, L. (2001). Commitment in the workplace, toward a general model. Human Resource Management Review, 11(3), 299-326. https://doi.org/10.1016/S1053-4822(00)00053-X
• Osmanoğlu, Ş. (2019). Konaklama işletmeleri rekabet ortamında getiri yönetimi uygulamaları. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Özpehlivan, M. (2018). İş tatmini: Kavramsal gelişimi, bireysel ve örgütsel etkileri, yararları ve sonuçları. Gece Akademi.
• Tabachnick, B. G., & Fidel, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Pearson Education Limited. Topal, B. & Şahin, H. (2017). Çalışanların iş tatminlerini etkileyen faktörlerin araştırılması. Journal of Emerging Economies and Policy, 2(2), 30-42.
• Turgut, T. (2010). Çalışmaya tutkunluk. G. İslamoğlu (Ed.), Kurumlarda iyilik de var içinde (s. 57-89), Nobel Yayınları.
• Türk Dil Kurumu (TDK) (2021). https://sozluk.gov.tr/ adresinden 21 Mayıs 2020 tarihinde alınmıştır.
• Ulus, T., İnce, C. H., Aliustaoğlu, F. S. & Melez, İ. E. (2010). Araştırma nasıl tasarlanır (I). Adli Tıp Dergisi, 24(2), 40-47.
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46(Özel Sayı) 74-85.
• Yelboğa, A. (2007). Bireysel demografik değişkenlerin iş doyumu ile ilişkisinin finans sektöründe incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 1-18.
• Yuspahruddin, A., Eliyana, A., Buchdadi, A. D., Sariwulan, H. T., & Muhaziroh, K. (2020). The effect of employee involvement on job satisfaction. Systematic Reviews in Pharmacy, 11(7), 490-498.