İşletmelerde stratejik maliyet yönetimi: Giresun ili yerleşik tekstil işletmeleri örneği

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 203 - 218, 31.12.2024

Yahya Günay , Nurdan Kumaş Şenol

Öz

Modern maliyet yöntemlerinin daha çok üretim yapan işletmelerde kullanılmasından yola çıkan bu çalışmada, modern maliyet yöntemlerinden biri olan stratejik maliyet yönetimi araçlarının bir üretim işletmesi olan tekstil firmaları üzerinden tanınırlılık ve uygulanabilirlik seviyeleri incelenmiştir. Bununla beraber hizmet, maliyet, muhasebe ve stratejik maliyet yönetiminin aynı işletmelerde tanımlayıcı durumları da araştırılmıştır. Araştırma kapsamını Giresun ilinde faaliyet gösteren tekstil firmaları oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında anket yönteminin veri toplama yöntemi olarak kullanılmıştır. Bu kapsamda elde edilen sonuçlara göre tekstil şirketleri tarafından stratejik maliyet yönetimi araçlarının uygulandığı ve bu uygulamaların önemli avantajlar sağladığı belirlenmiştir. Ayrıca araştırma kapsamındaki işletmelerin modern maliyet yöntemlerinden en fazla “stratejik maliyet yönetimi araçları” ve “mamul yaşam döneminde maliyet” kavramını kullanıldığı belirlenmiştir. Sonuç olarak Giresun da bulunan tekstil işletmelerinde modern maliyet yöntemlerinden olan stratejik maliyet yönetim araçları uygulanmaktadır. Özellikle büyük ölçekli işletmeler ve eğitim düzeyi yüksek yöneticiler tarafından oldukça benimsenen uygulamaların olduğu; hizmet, maliyet, muhasebe ve stratejik yönetim muhasebesi açısından ise yeterli bilgi ve donanım ile rekabet düzeyi yüksek olan bu sektörde uygulamaların gerçekleştirilebileceği sonuçları elde edilmiştir. Giresun ili tekstil sektöründe faaliyette bulunan işletmelerde pazar payını arttırma ve tedarik zinciri gibi stratejik hedefler, analiz ve tekniklerinin rekabeti gerçekleştirme ve doğal olarak da işletme içerisinde strateji geliştirmede benimsendiği anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Stratejik Maliyet Yönetimi, Tekstil İşletmeleri, hizmet, maliyet, muhasebe

Strategic cost management in businesses: An example of located textile enterprises in Giresun province

Öz

In this study, which is based on the use of modern cost methods mostly in manufacturing enterprises, the recognition and applicability levels of strategic cost management tools, which are one of the modern cost methods, over textile companies, which are a production enterprise, were examined. In addition, the descriptive situations of service, cost, accounting and strategic cost management in the same enterprises were also investigated. The scope of the research consists of textile companies operating in the province of Giresun. Within the scope of the research, the survey method was used as a data collection method. . According to the results obtained in this context, it has been determined that strategic cost management tools are applied by textile companies and these applications provide significant advantages. In addition, it has been determined that the concepts of "strategic cost management tools" and "cost in the product life period" are used the most among the modern cost methods of the enterprises within the scope of the research. As a result, strategic cost management tools, which are one of the modern cost methods, are applied in textile enterprises in Giresun. There are practices that are highly adopted especially by large-scale enterprises and managers with a high level of education; In terms of service, cost, accounting and strategic management accounting, it has been concluded that applications can be carried out in this sector, which has a high level of competition with sufficient knowledge and equipment. . It is understood that strategic goals, analysis and techniques such as increasing market share and supply chain are adopted in the enterprises operating in the textile sector of Giresun province in realizing competition and naturally developing strategies within the enterprise.

Anahtar Kelimeler

Strategic Cost Management, Textile Enterprises, Service, Cost, Accounting

Kaynakça

• Agrawal, S.P., Mehra, S. & Siegel, P.H. (1998). Cost Management System: An Operational Management, Managerial Finance, 24 (1), 60-78.
• Altuğ, A. M. (2008). Firma Rekabet Edebilirliği ve Maliyet Yönetimi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, ( Yayınlanmamış Doktora Tezi).
• Altuğ, O. (2020). Maliyet Muhasebesi (16. Baskı), Türkmen Kitabevi.
• Bekçi, İ. ve Özal, H. (2010). Stratejik Maliyet Yönetiminin Sağlık Sektöründe Uygulanabilirliğine Yönelik Bir Araştırma, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 2(3), 78-97.
• Blocker, E. J., Chen, K. H. & Lın, T. W. (2002). Cost Management, A Strategic Emphasis, Boston, Mc Graw Hill.
• Brede, H. (1993). Kostenrechnung und Kostenmanagement. Die Unternehmung-Schweizerische Zeitschrift für betriebswirtschaftliche Forschung und Praxis, 47. Jg., Heft:4, Verlag Paul Haupt, Bern-Stuttgart-Wien, Juli.
• Brokemper, A. (1998), Strategieorientiertes Kostenmanagement-Strukturelle Kostentreiber als Bestimmungsgrössen der Kostenstruktur. Controlling, 10.Jg., Heft:5, Verlage C.H. Beck Vahlen, München-Frankfurt a.M., September/Oktober.
• Bursal, N. ve Ercan, Y. (1999). Maliyet Muhasebesi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Cooper, R. & Slagmulder, R. (2003). Strategic Cost Management Cost Management Expanding Scope and Boundaries. Cost Management, Jan/Feb.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve Lisrel Uygulamaları, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
• Çubukcu, M. (2018). İşletmelerde Uygulanan Strateji Tipleri ve Uygulamadan Örnekler, Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 1( 2), 142-156
• Erichsen, J. (1994), Strategisches Kostenmanagement für die Unternehmensleitung PdR-Praxis des Rechnungswesens, Buchführung, Bilanzierung, Betriebsrechnung, Datenverarbeitung, Heft Nr:1, Gruppe:11, Rudolf Haufe Verlag, Freiburg, 28.2.
• Kalaycı, Ş. (2006). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Münir, Ş. (1997). Maliyet Yönetimi-Maliyet ve Yönetim Muhasebesinde Yeni Yaklaşımlar. Yasa Yayınları.
• Özçelik, F., (2019). Maliyet Yöntemlerinin Değerlendirilmesi ve Seçimi, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(4), 607-622.
• Özkan, Ö., (2015). Zaman Sürücülü Faaliyet Tabanlı Maliyetleme ve Bir Hastane Uygulaması, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi).
• Reiss, M. & Corsten, H., (1992). Gestaltungsdomaenen des Kostenmanagements. Handbuch Kostenrechnung, Ed: Wolfgang Maennel, (Wiesbaden: Verlag Dr. Th. Gabler Gmbh).
• Sağmanlı, M., (2002). Modern Maliyet Muhasebesi ve Yönetimi. İstanbul: Yaylım Matbaası.
• Susmuş, T. ve Eski, Ö. (1998). Zamana Dayalı Rekabetin Maliyetler ve Verimlilik Üzerine Etkisi, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Prof.Dr. Kenan ERKURAL’a Armağan, XIV(2), 273-294
• Şakrak, M., (1998). Geleneksel Maliyetlemeden Hedef Maliyetlemeye – Maliyet Bir Çıktı Değil Girdidir, 6. Ulusal İşletmecilik Kongresi 2000’li Yıllarda İşletmecilik ve Eğitimi Bildiri Kitabı. Akdeniz Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Antalya.
• Takeo, Y., Innes, j., Mitchell, F., & Tanaka, F. (1993). Contemporary Cost Management, Chapman & Hall.
• Tokay, S. H., Deran, A., ve Arslan, S. (2015). Lojistik Maliyet Yönetiminde İzlenebilecek Stratejiler ve Muhasebe Eğitiminden Beklentiler. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (29).
• Yüzbaşıoğlu, N., (2004). İşletmelerde Stratejik Yönetim ve Planlama Açısından Stratejik Maliyet Yönetimi ve Enstrümanları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.