THE EVALUATION OF THEMATIC RESTAURANTS AND THEMATIC RESTAURANTS IN TERMS OF TOURISM SECTOR

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 2, 155 - 174, 31.07.2023

Havagül Çalışkan , İsmail Mert Tekeloğlu , Kansu Gençer

Öz

This study aims to evaluate the development and importance of thematic restaurants in terms of the food and beverage sector. In this context, thematic restaurants in the world and Turkey were examined through a literature review and e-document analysis. Thematic restaurants, cafes and bars are food and beverage establishments with a specific theme. The theme they contain; The primary purpose of thematic restaurant businesses, which convey the theme through decor, costume, equipment required by the theme, and figures conveying the theme in interior and exterior architecture, is to be more interesting than other businesses in the sector. Each of the thematic restaurant businesses, which offer guests the opportunity to have fun while eating, has its own unique and unique characteristics. When thematic restaurants around the world are examined, Hard Rock Cafe serves the music theme in its businesses in 59 countries, and Bumba Gumb restaurant serves the shrimp theme of the Forest Gumb movie in 34 businesses. The Planet Hollywood restaurant theme features Hollywood movie memorabilia, while the Medieval Times restaurant theme features authentic medieval and theatrical shows. Leman Kultur restaurant uses the language of humor in the theme of 19 establishments and offers local delicacies to its guests. During the research process, it was observed that the thematic restaurants are few in number in Turkey and that restaurants offer relatively more qualified services in developed countries. It has been concluded that thematic restaurants play an active role in promoting the food cultures of the countries and constitute a resource for gastronomy tourism.

Anahtar Kelimeler

Thematic restaurant, food and beverage businesses, food experience, gastronomic tourism.

Tematik Restoranlar ve Tematik Restoranların Turizm Sektörü Açısından Değerlendirilmesi

Öz

Bu çalışmanın amacı, yiyecek içecek sektörü açısından tematik restoranların gelişiminin ve önemin değerlendirilmesidir. Bu kapsamda literatür taraması ve e-doküman analizi yapılarak dünyadaki ve Türkiye’deki tematik restoranlar incelenmiştir. Tematik restoran, kafe ve barlar, belirli bir temaya sahip yiyecek ve içecek işletmeleridir. İçerisinde bulundurdukları temayı; dekor, kostüm, temanın gerektirdiği ekipmanlar, iç ve dış mimaride temayı aktaran figürler aracılığıyla aktaran tematik restoran işletmelerinin temel amacı, sektörde yer alan diğer işletmelere göre daha ilgi çekici olmaktır. Misafire yemek yerken aynı zamanda eğlenme fırsatı sunan tematik restoran işletmelerinin her biri kendine özgü ve benzersiz niteliklere sahiptir. Dünya genelinde tematik restoranlar incelendiğine Hard Rock cafe 59 ülkede bulunan işletmelerinde müzik teması ile, Bumba Gumb restoran 34 işletmesinde Forest Gumb filminin karides teması ile hizmet vermektedir. Planet Hollywood restoran temasında Hollywood film hatıralarına, Medieval Times restoran temasında otantik Orta Çağ ve tiyatral gösterilere yer vermektedir. Leman Kültür restoran 19 işletmesinin temasında mizah dilini kullanmakta ve yöresel lezzetleri misafirlerine sunmaktadır. Araştırma sürecinde Türkiye’de tematik restoranların sayıca az olduğu ve bu restoranların gelişmiş ülkelerde nispeten daha nitelikli hizmetler sunduğu gözlemlenmiştir. Tematik restoranların ülkelerin yemek kültürlerinin tanıtımının yapılmasında etkin bir rol oynadığı ve gastronomi turizmi için kaynak oluşturduğu kanaatine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tematik restoran, yiyecek deneyimi, gastronomi turizmi., yiyecek içecek işletmeleri

Kaynakça

• Akkuş, Ç. (2019). Restoran atmosferi algısının sosyal medya paylaşımlarına etkisi: bir temalı restoran örneği. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 628-642.
• Aksoy, M., & Akbulut, B. A. (2017). Restoranlardaki teknolojik yeniliklerin deneyim pazarlaması açısından değerlendirilmesi. International Congress on Cultural Herigate and Tourism (1-10), Konya, Türkiye, 19-21 Mayıs 2017.
• Aksoy, M., & Üner, E. H. (2016). Rafine mutfağın doğuşu ve rafine mutfağı şekillendiren yenilikçi mutfak akımlarının yiyecek içecek işletmelerine etkileri. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(6), 1-17.
• Akyürek, S., & Kutukız, D. (2020). Gastro Turistlerin Deneyimleri: Gastronomi Turları Kapsamında Nitel Bir Araştırma (Experiences of Gastro Tourists: A Qualitative Research in the Scope of Gastronomy Tours). Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 8(4), 3319-3346.
• Atlasobscura.com. (2023, 20. Mayıs). www.atlasobscura.com/places/red-sea-star adresinden erişilmiştir. Aydın, E., & Mocan, D. K. (2019). Türkiye’de dünden bugüne sosyobilimsel konular: Bir doküman analizi. Anadolu Öğretmen Dergisi, 3(2), 184-197.
• Aydın, Ş., & Çakır, M. U. (2022). Gastronomi ve dijitalleşme. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 12(4), 2143-2159.
• Becker, W. A. (1987). Theme restaurants, a unique dining experience. Visions in Leisure and Business, 6(3), 51-55.
• Bekar, A., & Gümüş Dönmez, F. (2014). Temalı restoranlar ve temalı-etnik restoran Ayrımı. Journal of International Social Research, 7(35), 797-803.
• Beşirli, H. (2010). Yemek, kültür ve kimlik. Milli Folklor, 22(87), 159-169.
• Bloomberg.com. (2023, 02 Mayıs). www.bloomberg.com/news/articles/2022-03-23/jekyll-hyde-manhattaneateryfortourists-files-bankruptcy#xj4y7vzkg adresinden erişilmiştir.
• Boratav, Ç. (1963). İlkel toplumlarda besin elde etme faaliyetleri. Anthropology. (01), 99-113. Broadwaytheaterdistrict.com. (2023, 28 Nisan). https://broadwaytheaterdistrict.com/dining/planet-hollywood/ adresinden erişilmiştir.
• Bubbagump.com. (2023, 28 Nisan). https://www.bubbagump.com/about/ adresinden erişilmiştir.
• Çakmak, M., & Sarıışık, M. (2020). Yiyecek içecek işletmelerine ilişkin yorumların içerik analizi. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 4(3), 362-383.
• Çekal, N., & Memiş, B. (2020). Gastronomi ve mutfak sanatları bölümü öğrencilerinin temalı restoranlara ilişkin tutum ve davranışları. Aydın Gastronomy, 4(2), 63-72
• Doğan, M. (2022). Toplu yemek hizmetleri (catering) sektörü yöneticilerinin iş sürekliliğine hazır olma algı ve zorluklarının belirlenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Erol, E. & Erol, N. (2021). Temalı Restoranlar, In Demirci, B. & Solunoğlu, A. (Eds.). Turizm Araştırma Temaları (ss.133-141), İstanbul: Çizgi Kitabevi
• Gastronomiturkey.com. (2023, 20 Mayıs), https://www.gastronomiturkey.com/haber/leman-kulturbesiktas-eglenceli-lezzetlerin-son-duragi-h8354 adresinden erişildi.
• Göker, G. (2011). Destinasyon çekicilik unsuru olarak gastronomi turizmi (Balıkesir ili örneği), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Gültekin, T., Akın, G., & Özkoçak, V. (2016). Ergonomik restoran tasarımında antropometrinin önemi. Antropoloji, (31), 61-70.
• Hardrockcafe.com (2023a, 28 Nisan).www.hardrock.com/about-hard-rock.aspx adresinden erişilmiştir.
• Hardrockcafe.com. (2023b, 28 Nisan). www.hardrockcafe.com/location/london/ adresinden erişilmiştir.
• Heung, V. C. (2002). American theme restaurants: A study of consumer’s perceptions of the important attributes in restaurant selection. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 7(1), 19-28.
• Horner, S. V., Chiles, T. H., & Lam, L. W. (2007). Entrepreneurship in the experience economy: The evolution of Hard Rock Café. In R. A. Ajami & M.M. Bear (Eds.), Global Entrepreneurship: Local Innovations and Value Creation (pp.137-165). Routledge Press: Uk.
• Ivanov, S. H., Webster, C., & Berezina, K. (2017). Adoption of robots and service automation by tourism and hospitality companies. Revista Turismo & Desenvolvimento, 27(28), 1501-1517.
• İnce, C., Turganbaeva, N., & Samatova, G. (2019). Etno-restoranlarda otantikliği deneyimlemek-Kırgızistan’da etno-restoranlar: Supara ve Dasmia. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 16(1), 121-135.
• Jekyllandhydeclub.com (2023a, 02 Mayıs).www.jekyllandhydeclub.com adresinden erişilmiştir.
• Jekyllandhydeclub.com. (2023b, 28 Nisan). https://jekyllandhydeclub.com/#:~:text=The%20World%20 Famous%20Jekyll%20and,while%20you%20enjoy%20your%20meal adresinden erişilmiştir.
• Josiam, B. M., Mattson, M., & Sullivan, P. (2004). The Historaunt: Heritage tourism at Mickey’s dining car. Tourism management, 25(4), 453-461.
• Kaplan, M. (2019). Sosyal Statü Arayışında Elit Mekânların Rolü; Diyarbakır 75 Metre Yol Güzergâhındaki Kafeler Örneği (Araştırma Makalesi/Research Article). Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(17), 136-161.
• Kılıç, O. (2016). Yiyecek İçecek Endüstrisinde Trendler, In O. N. Özdogan, (Ed.), Temalı Restoran ve Barlar (s. 81-100) Ankara: Detay Yayıncılık .
• Kim, W. G., & Moon, Y. J. (2009). Customers’ cognitive, emotional, and actionable response to the servicescape: A test of the moderating effect of the restaurant type. International journal of hospitality management, 28(1), 144-156.
• Kocaer, S. (2020). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Bağlamında Geleneksel Yiyeceklerin ve Mizahın Kültür Ekonomisinde Kullanılması: Leman Kültür Örneği. Geçmişten Bugüne Gelenek: Kültürel Değişme Ulusal Sempozyumu.20-21 Nisan 2019.Ankara.
• Koçbek, A. D. (2015). Yiyecek ve içecek sektöründe hizmet kalitesi ve müşteri memnuniyeti: etnik restoranlara yönelik bir araştırma, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir
• Landrysinc.com. (2023, 28 Nisan).https://www.landrysinc.com/franchise/bubba-gump-franchise adresinden erişilmiştir.
• Li, Y. J., Lu, S., Lan, J., & Jiang, F. (2019). Feel safe to take more risks? Insecure attachment increases consumer risk-taking behavior. Frontiers in psychology, 10, 1-9.
• Lukas, S. A. (2016). Controversial Topics: Pushing the limits in themed and immersive Spaces (Masterclass), Attractions Management, 20, 50-54.
• Medievaltimes.com. (2023, 03 Mayıs). www.medievaltimes.com adresinden erişilmiştir.
• Mini-adventures.com (2023, 04 Nisan). https://mini-adventures.com/a-normal-burger-at-the-heart-attackgrill-las-vegas/ adresinden erişilmiştir.
• Ministry of Education and Science, Youth and Sports of Ukraine. (2012).7 Europe’s Most Unusual Restaurants. Retrieved from (2011 печ. 528М) (kname.edu.ua).
• Mormenekşe, F. (2005). Yemek. Milli Folklor, 17(67), 172-176.
• Muzellec, L., Lynn, T., & Lambkin, M. (2012). Branding in fictional and virtual environments: Introducing a new conceptual domain and research agenda. European Journal of Marketing, 46(6), 811-826.
• Nerde.co (2023, 20 Mayıs). https://nerde.co/leman-kultur-kadikoy adresinden erişilmiştir.
• Opentable.com. (2023a, 28 Nisan). https://www.opentable.com/r/rainforest-cafe-menlo-park-mall-edison adresinden erişilmiştir.
• Opentable.com. (2023b, 28 Nisan). https://www.opentable.com/planet-hollywood-times-square adresinden erişilmiştir.
• Özdemir, M. (2014). Türklerde turizm. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 25(1), 121-130.
• Öztürk, A. (2006). Restoran işletmelerinde siparişlerin elektronik ortamda alınmasının işletme performansı üzerine etkileri ve Afyonkarahisar Özdilek AŞ’de bir uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Pine, B. J., & Gilmore, J. H. (1998). Welcome to the experience economy, Harvard Business Review Press, 76(4), 97-105.
• Planethollywoodintl.com. (2023, 28 Nisan). www..com/about/ adresinden erişilmiştir.
• Rollercoasterrestaurant.com. (2023a, 28 Nisan). https://rollercoasterrestaurant.com/ adresinden erişilmiştir.
• Rollercoasterrestaurant.com. (2023b, 28 Nisan). https://rollercoasterrestaurant.com/ adresinden erişilmiştir.
• Selimoğlu, E., Bektaş, Y., Özkocak, V., & Gültekin, T. (2018). Beslenme şeklinin zaman içindeki tarihsel yolculuğu. SETSCI Conference Indexing System, 3(2018), 390-399.
• Silvestrova, V. (2017). Event plan for the Italian restaurant” Trattoria Limone”, Degree Programme in Restaurant Entrepreneurship, Bachelor’s Thesis, Laurea University of Applied Sciences, Finlandia.
• Şahin, G. (2017). Kurumsal Kimlik Bağlamında İç Mekân Tasarımı: Hard Rock Cafe Analizi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.
• Tripadvisor.com. (2023a, 28 Nisan ).https://www.tripadvisor.com.tr/Restaurant_Review-g60713-d360236- Reviews-Hard_Rock_Cafe-San_Francisco_California.html adresinden erişilmiştir
• Tripadvisor.com. (2023b, 28 Nisan).https://www.tripadvisor.com.tr/Restaurant_Review-g45963-d8457789- Reviews-Rainforest_Cafe-Las_Vegas_Nevada.html adresinden erişilmiştir.
• Tripadvisor.com. (2023c, 28 Nisan). https://www.tripadvisor.com.tr/Restaurant_Review-g34438-d518084- Reviews-Bubba_Gump_Shrimp_Co-Miami_Florida.html adresinden erişilmiştir.
• Tripadvisor.com. (2023d, 02 Mayıs). https://www.tripadvisor.com/Attraction_Review-g60763-d6198874- Reviews-Jekyll_and_Hyde_Restaurant-New_York_City_New_York.html adresinden erişilmiştir.
• Tripadvisor.com (2023e, 29 Nisan).https://www.tripadvisor.com/Restaurant_Review-g504148-d10248405- Reviews-Rollercoaster_Restaurant-Alton_Staffordshire_England.html adresinden erişilmiştir.
• Tripadvisor.com (2023f, 28 Nisan).https://www.tripadvisor.com.tr/Restaurant_Reviewg13806879-d6147519-Reviews-Modern_Toilet_RestaurantShilin_Taipei.
• html#photos;aggregationId=101&albumid=101&filter=7&ff=444500221 adresinden erişilmiştir.
• Tripadvisor.com. (2023g, 02 May). https://www.tripadvisor.com.tr/Restaurant_Reviewg13806879-d6147519-Reviews-Modern_Toilet_RestaurantShilin_Taipei. html#photos;aggregationId=101&albumid=101&filter=7&ff=444500221 adresinden erişilmiştir.
• Türkyılmaz, G. (2020). İstanbul›da üçüncü dalga kahve kültürünün yayılması: Yeni orta sınıfın 2000 sonrası mekân ve kahve tüketimi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Üstün, C., & Gönenç, A. Y. (2015). Ülkemizdeki Karikatür Dergilerinin Kurumsal Yapısı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Weiss, R. D. (2003). The relationship between restaurant attribute satisfaction and return intent in theme restaurants. University of Nevada, Las Vegas.
• Wikipedia.org. (2023). https://en.wikipedia.org/wiki/Heart_Attack_Grill#/media/File:Heart_Attack_ Grill,_Las_Vegas_-_Logo.JPG adresinden erişilmiştir.
• Yan, H., & Felicen, S. S. (2021). Dinescape and servicescape experience among costumers of themed restaurant in Shanghai. International Journal of Research Studies in Management, 9(3), 1-14