Mevlid Törenlerinin Yapısı

Yıl 2006, Sayı: 12, 38 - 63, 01.06.2006

R. Bahar Akarpınar

Öz

Dinî törenler toplumun dinî hayatını tanımlamayı sağlayan öğelerden biridir. Bununla birlikte dinî törenler, toplumun dinî inançlarını, inancın günlük hayat içindeki görünümlerini, kutsal anlayışını, birey ve kutsal alan bağının çeşitliliğini, ahlâkî ve dinî değerleri, sosyal rolleri ve hiyerarşik düzeni, bireyler arası iletişim modellerini, normlar ve semboller sistemini kısaca, toplumun yaşam tarzını örneklendirirler. Tüm bu bilgiler, dinî törenin yapısının çözümlenmesiyle elde edilebilir. Yapı, sözel formeller eşliğinde tekrarlanan sembolik kalıp davranışlar olan ritlerin diziliminden meydana gelir. Bu çalışmada, Müslüman Türklerin dinî hayatında önemli bir yer kazanan mevlid uygulamalarının hazırlık, başlangıç, icra ve bitiş aşamalarından meydana gelen dış yapısı ve her aşamada belirli bir düzenle tekrarlanan ritler incelenmiştir

Anahtar Kelimeler

Ritüel, Tören, Dinî Tören, Mevlid, Hz. Muhammed, Yapı, Türk Kültürü

Kaynakça

• AÇIKEL, Selma (1999), (Ankara/Kızılcahamam, 198, hâfız) ile 6 Nisan 1999 tarihinde Ankara’da yapılan mülâkatın ses kaydı ve deşifre metni RBA arşivindedir.
• AĞYAR, Emine (1999), (Ankara/Kızılcahamam, 1956, hâfız) ile 26 Nisan 1999 tarihinde Ankara’da yapılan mülâkatın ses kaydı ve deşifre metni RBA arşivindedir.
• AKARPINAR, Bahar (2006), “Vesiletü’n Necat ve Mevlit Geleneği”, Türk Edebiyatı Tarihi, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, I: 621-629.
• AND, Metin (2003), Oyun ve Bügü Türk Kültüründe Oyun Kavramı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• BOUTTES, Jean Louis (1981), “L’Animal Mauve”, Traverses, 21/22: 49-56.
• CAZENEUVE, Jean (1971), Sociologie Du Rite, Paris: PUF.
• DURKHEİM, Emile (1961), The Elementary Forms of The Religious Life, New York: Collier Books.
• ERGİNER, Gürbüz (1997), Kurban – Kurbanın Kökenleri ve Anadolu’da Kanlı Kurban Ritüelleri, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• GLOCK, Charles Y. (1998), “Dindarlığın Boyutları Üzerine”, Din Sosyolojisi, (Derleyenler: Y. Aktay ve M. E. Köktaş), İstanbul: Vadi Yayınları, 252-274.
• GÜLER, Halil (1999), (Ankara/Kızılcahamam, 1944, hâfız – imam - hatip) ile 5 Nisan 1999 tarihinde Ankara’da yapılan mülâkatın ses kaydı ve deşifre metni RBA arşivindedir.
• GÜNAY, Ünver (2000), Din Sosyolojisi, İstanbul: İnsan Yayınları.
• HOCART, A. M. (1973), Le Mythe Sorcier, Paris: Payot.
• HOWELLS, W. (1950), Les Païns, Paris: Payot.
• KOMİSYON (1999), “Manevi Mucize Olan Kur’an Mucizesi”, İlmihal, İstanbul: Divantaş Yayınları, 115-116.
• KONT, Mustafa (1999), (Kayseri/Develi, 1945, hâfız – imam – hatip) ile 16 Nisan 1999 tarihinde yapılan mülâkatın ses kaydı ve deşifre metni RBA arşivindedir.
• KUMAŞ, Kurban(1999), (Ankara/Kızılcahamam, 1954, hâfız – imam - hatip) ile 7 Nisan 1999 tarihinde Ankara’da yapılan mülâkatın ses kaydı ve deşifre metni RBA arşivindedir.
• Mevlid (Vesilet-ün Necât) Süleyman Çelebi (1990), (Hazırlayan F.K. Timurtaş), Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• MONTESANO, Marc (1981), “Scenario Pour Une Ceremonie İmpossible”, Traverses, 21/22: 205-213.
• OKUR, Yaşar (1962), Atatürk ve İslam Dini, İstanbul: Sıralar Matbaası.
• ÖZBUDUN, Sibel (1997), Ayinden Törene, İstanbul: Anahtar Kitaplar Yayınevi.
• ÖZEL, Ahmet (2004), “Mevlid”, İslam Ansiklopedisi, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, V: 475-479.
• PEKOLCAY, Neclâ (1993), Mevlid, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• RAPPARORT, Roy A. (1997), “Ritüel”, (Çeviren: K. Korkmaz), Milli Folklor Milletler Arası Folklor Dergisi, V, 33: 106-111.
• SİGGINS, Lorraine D. (1983), “Psychoanalysis and Ritual”, Psychiatry, 46: 2-15.
• TEKİN, Şinasi (1963), “Uygurlarda Sevab Tevcihi Âdeti ve İslâmlıktaki Mevlid Duası”, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 12: 233-245.
• TURNER, Victor W. (1982), From Ritual To Theater: The Human Seriousness Of Play, New York.
• WACH, Joachim (1982), Din Sosyolojisi, (Çeviren: G. Tümer), Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları.